Tü apünajaaka sutuma wayuu sümaiwa eesü juyapü asalija'asü süwaüyain, sü'ü wüirü, kalapaasü, meruuna otta musia maiki, waana, katsaalia sumaa pitshuushi. Joutsü tü attiekat , eesü emiraa sainküin wajiira sümaiwa, shia shipijaaka o'u wayuu.
Talaatüüsü wayuu juyapü aka jouleerün tü attieka süchikije tü apünajaaka waüya. Sukuaipa wayuu tü sümaiwa, eesü sain sünain sünaatüin tü apainkalüirua. Eesü awanaajawaa attie sou shiiruku kaula süpüla kaiwanain tü eküütkat musia sou paneera, suukala, roo otta pireewa.
Sujutu tü apünajaaka namuin apüshiikana.
Sünainjee tü apünajaaka sümaiwa suluu woumainpaa, weitain sukuaipa napüla na aikeyuukana süpüla nojoluinjanain naya outuin sutuma jamu, noulaaküinjatüin tü ayatawaaka juyapü süpüla nojoluinjanain shakulain naya, nojotsü sukuaipain wayuu tía shokulaaka.
Apünajaaka sulu'u sukuaipa wayuu.
Sulu'u wane sukuaipaka wayuu, apünajaa münüsü tü eitawaaka sujutu sumaa sukuaipa wayuu sümaiwajatü natuma naa laülayuukanat eere shiitanuin tü kamaneewakat, akaliijirawaaka, kojutajirawaaka, ekirawaaka, musia tü yanamaaka.