Aliita (alijunaiki: taparo, totumo) Nia wane wunu'u süpüshi tü kanüliakat Crescentia cujete. Chi wunu'ukai yaletüshi iipünamüin, nüsa'watüin ja'rai meetüro naja'apüin. Cheje'ewai sulu'u tü mmakat Brasil otta Antillas.[1]
Sulu'u tü mmakat Wajiira, eere wainmain ma'i tü aliitakat, ekünapü'üsü tü süchonkat. So'unnaa tü kashikalüirua abril otta mayo, wanaa sümaa iiwakat, je so'unnaa tü kashikalüirua agosto otta septiembre, o'unapü'üshii naa wayuukana unaa'inküinmüin süpüla atpajaa.
Tü sütakat tü süchonkat aainjiasü iita süpüla asajia, aainjüna akalü alepü süpüla ekiee je asajia kerasü, je süpüla aja'itia uujolu, ookotuushi je yajaushi.
Keitain pü'sü wayuu sümaiwa, nnojotsü asiraain süka shiitain. Müsü pülakai sümüin wayuu.
También la utilizan las mujeres para guardar unturas, polvos, y cremas faciales llamadas washü'u. Uno de estos Washü'u son dos taparitas separadas, cuya boca, una es más ancha que la otra, de manera que al encajarlas ajustan perfectamente semejando un ocho.
Müsia na jieyuukana
Pütchi sünainjee AliitaEdit
Aliita'ü: Sü'ü aliita
Aliitashula: Sushula aliita
Aliitatüna: Sütüna aliita
Aliitapü'ü: Süpü'üya aliita
Aliita'in: Mma eere süpülee aliita
Aliitakat: Tü aliitakat
Aliito'ulia: Mma eere wainmain su'ulia aliita
Aliitasii: Süsii aliita
Aliitapana: Süpana Aliita
Aliiteemasü: Seejuu aliita
Aliitachon: Aliita jo'uuchon
Aliita'ata: Sa'ata aliita
Aliitainmalu'u: Sünülia wane mma wainma alu'ulu aliita
Aliitayuui: Wayuu kamalain amüinchi aliita
Aliitakai: Chi aliitakai
NuchikimajatüEdit
- ↑ Jesús Hoyos F.: Guía de árboles de Venezuela, monografía n.º 32, pág. 58. Caracas: Sociedad de Ciencias Naturales La Salle, 1983.