Wp/fon/Benɛɛto

Benɛɛto
Mijɛmǐɖési toxo
Ga ɖiɖi tɔn	114 763 km²
Tovi	11 733 059 ab.2019)

Benɛɛto nyí tò ɖé ɖo hwéyixɔtɛn mɛwigbéjí tɔn. To é lɛlɛ do é lɛ wɛ nyí Bukina Faso sin tò kpódó Nijɛtò kpo ɖo totáligbé, Awɔnlíntò ɖo hwézɛhwɛtɛn lo bɔ Togotò wa ɖo hwéyixɔtɛn. Xú wɛ ɖo tofɔligbé nú Benɛɛto ɔ.

Azán nukɔntɔn avivɔsún 1960 tɔn mɛ wɛ Benɛɛtò jɛ éɖésunɔsi ɖé.

Xɔgbonu ka nyí mijɛmǐɖési toxo Benɛɛtò tɔn ɔ bɔ é nɔ ylɔ Benɛɛví lɛ ɖɔ benɛɛnu.

Benin-CIA WFB Map

Ayínúkúnmɛ Benɛɛto tɔn

Gblógbló Benɛtò tɔn, é lɛ́n do kilomɛ́tlu gblogá zɛɛn jlɛ mɛ ɔ, ná yí 114 763 km² mɔ́.

To ɛnɛ wɛ lɛ́lɛ́ do Benɛɛtò. Ɖo totáligbé Benɛɛtò tɔn ɔ, Bukina Faso tò kpódó Nijɛ tò kpó wɛ ɖo finɛ́. Ɖo tofɔlibgé ɔ xu wɛ ɖo finɛ́. Ɖo hwézɛhwɛtɛn ɔ, é ná mɔ Awɔnlíntò lo bɔ Togotò wá ɖo hwéyixɔtɛn.

Ée xa mɛ ɖo liyasún xwe 2015 tɔn mɛ ɔ, gbɛtɔ 11 448 647 mɔ́ wɛ é xá ɖo Benɛɛtò ɔ mɛ.

Gbé ě nɔ do ɖo Benɛɛtò mɛ lɛ

Gbé alɔkpa alɔkpa wɛ é do ɖo benɛɛtò mɛ. Yovógbè wɛ nyí gbé ě axɔlu do kɛn bɔ mɛ bi ná do ɖo to ɔ mɛ é. Lo ɔ é ka nɔn do benɛɛgbé jíjí lɛ lɔɔ mɔ.

Ɖo totáligbé ɔ, Bariba, Ditamari kpódó Dendi kpó wɛ nyí gbé ě nɔ do ɖo tají é.

Ɖo tofo ligbé kpódó to tɛntín kpó ɔ, Fɔn, Yorùbá, Gun, Nagó kpódó Wémɛgbè kpó wɛ nyí gbé ě nɔ do ɖo tají é.

Xwe'hwenu Benɛɛtò tɔn lɛ

Xwe hwenu ɛnɛ wɛ ɖo Benɛɛtò ɔ mɛ. Jǐ hwenu ě nɔ bɛ sín xwejisún mɛ bo nɔ yi fo ɖo ayídosún mɛ é. Fomɛ ě nɔ bɛ sín liyasún mɛ bo nɔ yi fo ɖo avivɔsún mɛ é. Zo hwenu ě nɔ bɛ sín zǒsún mɛ bo nɔ yo fo ɖo abɔxwisún mɛ é. Xwe hwenu ɛnɛ gɔ wɛ nyí aluun hwenu. É nɔ bɛ sín woosún mɛ bo nɔ yi fo ɖo zofinkplɔsún mɛ.

Togán Benɛɛtò tɔn lɛ

Sín hwenu ě Benɛɛtò ɔ jɛ édésunɔ si ɖo xwe 1960 tɔn mɛ ɔ, togán tɛnmɛtɛnmɛ wɛ kpacɛ do to ɔ nu. Bɛsín mɛdaxo Hubert Manga ji wa yi jɛ mɛdaxo Patrice Talon ji. Patrice Talon wɛ nyí togán benɛɛtò tɔn ɖo dín. É sɔ ɛ gǎn ɖo xwéjisún xwe 2016 tɔn mɛ.