Wp/evn/Дулгикта

< Wp‎ | evn
Wp > evn > Дулгикта

Дулгикта, ма̄рикта (лат. Bétula nána) — эр мо. Олёкминскаил эвэнкил эрэвэ чалбанмэ урэдеривэ супирэгвэ турэнди «дулгикта» гэрбивкил. Верхнеалданско-зейскэй, зейскэй-дэ хэӈкэлдутын таравэ «ма̄рикта» гунивкил. Хэрэкэт дулгиктава учурскаил эвэнкил «нивэктэ» хэӈкэвкил.

лат. Betula nana ÖBG
лат. Betula nana Betula fruticosa Reichenbach

Эр тыпимакан супирэг чалбамэл кэргэндуктын бисин. Дулгикта эвки хатаптыва чалбанмэ урэрэ. Долборду дулгиктава ерникит гунивкил. Лучал эргэчинмэ супирэг гэрбинмэн ненцыл турэндуктын «ера» гачатын, хэӈкэдувэр-дэ туги гунилчэтын. Энэ мот бирэ, марикта лэпимэмэлди супирэсэгилди балдыдявки. Хадун дулгикта таргачин хулукукэн бивки, упкачин-да сэктэвдерил балдымактал чукалин хой лалбикталдун дяявувкил. Гаракарин эвкил угиски сот угириврэ, элэ дуннэли напталадявкил. Марикта авданналин чалбан авданналдукин нян-да хуӈтутмэрил. Ичэдэнтын мурумэкэн, албинтын ӈонимдук хэгдытмэр бисин. Мэнэкэр авданнакар угигит лупчуримэ-чуламалди ичэвувдевкил. Хэргили-кэ тарил багдамассал-чуламалди бивкил. Дулгикта лолукталин со хулукур тадук урумкукэр, осиктагачинди балдывкил. Ичэми гараканэ эргэчилнун лолукталнун, этэнни тагрэ — чалбан-ӈу эр супирэгэн.

лат. Betula nana Linnaeus Amoenitates academicae

Болони оракин, марикта гудеймэмэ овки. Тэли авданналин хутамал-холбамалди гиллэндделивкил. Илэл эр супирэг холбаргадин окинтыки дивэдевкил, ичэтчэдэвэр таравэ аявувкил.

Эр супирэгэн дэтту, Европейскэйвэ Север агилдун, Сибирьду тадук Дальнэй Востокту итывувдявки. Тар мумэлвэ билэлвэ, иду му горово илитчавки, гэлэвки. Якутия агилдун дулгикта олгичалду-да тукаллалду балдыдявки. Эр супирэгду кэтэмэмэ сэӈкирэ, диктэмкурэ, гил-дэ супирэсэкэр бивкил.

Тэгэдыду аичинду гороптылдук анӈанилдук илэл дулгикта айдярилван аялван сачатын. Эр дярин неӈне эчэлвэ аӈаврэ бокотолво тавуӈкитын. Тэли тарил со нютэчил, аят ӈодярил тадук аитчарилди овкил.

Эргэчин хулукукэн дэтты чалбакан дэллэн матавланмэмэ, эимкунди тар хаваливувки, аят-та бултургавки.

Дюга Север тэгэл илэлин хэктыткурвэ дулгикталва гулувур иладяктын дярин тавдявкил. Тэли-дэ тар авданнакарван орор девуливкил.

Литература edit

Пикунова З. Н., Пикунова И. Р. Энциклопедия природы: Флора. — СПб.: филиал изд-ва «Просвещение». — 223 с.: илл.