Wp/evn/Болгикта

< Wp‎ | evn
Wp > evn > Болгикта

Болгикта (лат. Pinus pumila) — эр мо бисин. Кэтэ эвэнкил хэӈкэлдутын (аянскэйду, зейскэйду, иенгринскайду, северобайкальскэйду, сахалинскайду, токкинскайду, токминскайду, тунгринскэйду, учурскэйду) эрэвэ хулукукэнмэ мова турэнди «болгикта» гэрбивкил.

Болгикта

Эр мо, супирэгвэ урэдери, дягдамал кэргэндуктын бисин. Болгикта, окинтыки чулама бинэ, дуннэли сэктэвувдевки. Гугдан умун ментр калтакадукин дюрдулэ метрала исивки. Тарит-та болгиктава хулукунди тактыкамэт дягдаканди гунивкил. Дачарин хэгдылвэ гаралва урэдевкил, эвурил хэргилитын наптанэденэл. Мэмэгилдуливэр учивулдыдянал, тарил лукулвэ супирэгилвэ итывувкил. Бокотолин эмэрил, нютэмэл биси. Чиекэрин инӈинду тунӈаталди балдыдявкил. Иникир балдыгалин сиӈарин-игдярилди нюриктэкэрди сигимэт дасивувкил. Тарил гаракарду дюрвэ — дыгинмэ анӈанилва дявучавувкил. Няӈталин эчэл хэгдыл биси. Ирилми, болгикта няӈталин ичэдэнтын игдяриливки. Чэмэлин-няӈтакар сантиметр дулинман асуканду хэлэкэт балдывкил. Хулукур-дэ бинэл, тарил со алапчумал бивкил. Кэтэвэ (хадун-ка дюрвэ нямадилва анӈанилва) болгиктал инивкил.

Болгикта упкаттули Восточнайдули Сибирьдули тадук Дальнэйду Востоктули бододёвки. Эргэчин мо бирал нэптэкэрдун бидедэви гэлэвки. Яӈилду — тар дагачарин хэгдыгэчирди гаралди эвурил хэргилитын наптанадявкил. Нян эрэвэ моканмэ ламудылду дяпкалду, урэмэл эвурил дёломолду билэлдун-да арчадяӈа бивки.

Тэгэдыду аичинду Север тэгэл илэлин болгикта няӈтакарва тавувкил, чиелдукин мумэлвэ силэлвэ иривкил, гаралдуктын-ка, иктэл эдэтын энурэ, муе хуювкил. Хадун нуӈартын алапчува «няӈтамава укумнивэ» овкил. Илэлду тамура имурэнин сотмарит гэлэвувки. Илэду хогон бирэкин, тэли нуӈан хуювдеривэ болгикта сувгинмэн эридевки. Нютэт халвэ тыкиктамалва энунилвэ, хуелвэ-дэ аичивкил.

Эвэнкил, ӈие агиду хавалдявкил, эрэвэ мова молавкил. Болгикта додун улукил, дэӈкел, делэкил аяя бикитъевэр, девгэвэрдэ бакавкил. Гетыкинду мугдэкэчэнду нодувчавлэ няӈталва ичэдеӈэс. Тылдеӈэс-тэ: тарилва хулукур копкодёрил бэйӈэкэр нодуватчал. Боло мэримэкэр улгукил няӈтакарвэ анчалдувар, дялупкинал, дяявкил. Эргэчин мо упкатту агиду будерилду ая бэлэмни овки.

Литература edit

Пикунова З. Н., Пикунова И. Р. Энциклопедия природы: Флора. — СПб.: филиал изд-ва «Просвещение». — 223 с.: илл.