Wp/evn/Ачакта

< Wp‎ | evn
Wp > evn > Ачакта

Ачакта, булдуга̄ (лат. Ácer) — мо. Эвэнкил учурскай хаӈкэдутын эрэвэ мова дюрди турэрди «ачакта, монон» гэрбивкил. Хэрэкэт нян таравэ турэнди «булдуга̄» гунивкил.

Ачакта

Ачакта авданна бурудеричи мо, супирэгил-дэ ачактамал кэргэндуктын бисин. Гугдан дюр дярдук илан дярдула метралдула исивки. Авданнал албисамал, минэвувчэл, чуламал, сукчаная ачир бивкил. Кумикэр тарилва этвар эвкил хаватара. Эрит-тэ ачакта авданналин окин-да гудейдевкил. Эргэчин мо неӈне, хулукукэр авданнакар юдерэктын, чулаладевки. Чуктылин чуларисса — сиӈарилду лоргомоссолду чулалэлду тавувчал бивкил. Гетыкинду плодкандун умун наптама мурумэкэн чэмэкэн итывувки. Эргэчин мо чэмэлдиви тадук хулукукэрди ачактакардиви кэтэӈдевки. Ӈиӈтэлин манит дуннэ додун, оёдун-да дявучавувкил. Ачакта нямава аявувки. Тар итыдун мэнӈин «соӈодёкин» бивки. Элэкэсмэют тыгдэ тыгдэллэкин, тэли эктэмкурэлдукин, авданналдукин-да чургисинилин (инямукталин) эендевкил. Эр мо нямади тунӈа дяр — дюр нямади анӈанилва инивки.

Упкатту дуннэлду ачакта ичэдэнилин нямади тунӈа дяр бивкил. Дуннэлдут (Россияду) дян — дян дюр ичэдэнил арчавувкил. Ачакта эмэрмэмэ авданначи европейскэй хадун, Западнэйду-да Сибирьду, хуӈтулдудэ билэлду итывувки. Тар умукэтэлди, кэтэкэнди-гу балдыдявки. Сотмарит-ка авданначилва тадук солипчалвэ агилва аявувки. Ачакта маьчжурскэй Приморский край югтун солипчалду, авданначилду-да агилду бододёвки. Эргэчин мо урэл эвурилдулин, бирал хэрэлгэлдутын хатптыт бирэн. Ачакта нисима авданначи Амурскэйду, Хабаровскайду, Приморскайду краилду тадук Сахалинду татывувки. Эрэвэ окинтыки чиечи албин авданначилду агилду ичэдеӈэ. Гугдан дян тунӈава метралва овки. Упкачин мо лукумама бирэн. Ге-да Дальнэй Востокту очакта бирады балдыдявки. Тар хулукун мо, нюӈун метрачи бивки. Хадун таравэ хэгдыт супирэгди гунивкил. Аяя тукалая эвки сот гэлэрэ. Бисин-дэ очакта нэктэды тадук хуӈтул.

Тэгэдыду аичинду эр мо авданналин, чэмэлин-дэ мумэн силэн, босоктол, эвтэл тадук амӈа энундерэктын, эру эридёк бирэкин, аят бэлэвки. Дуктэвчэлди авданналди горово эдерилвэ авгарадярилва хуелвэ тадук ӈэливсипчулвэ хуелвэ тыпавкил. Имэкинммэ тар дуктэвувчэвэ тырганитыкин дучамат торгаканди уйдевкил.

Ачата тамура мо бирэн. Дэллэн капчарин сиӈарисса, багдама-гу бисин. Эрут пэсивдерэкин, тардук эвидерилвэ идэгэлвэ, дюдылва-да идэгэлвэ одявкил. Ачакта чэмэлвэн антыптыкил дэгил чоӈкидявкил. Упкат гаралин нектаричил бирэ, тарит-та эрил дювуктэл дэгиктэдедэвэр аявувкил. Эр мо хуӈтулнун молнун агива овувкандевки.

Ачакта мёдычи бивки.

Литература edit

Пикунова З. Н., Пикунова И. Р. Энциклопедия природы: Флора. — СПб.: филиал изд-ва «Просвещение». — 223 с.: илл.