Seth Irunsewe kale MBE, OON, CFR (June 1904-November 19,1994) ekedi Anglican Bishop otode Nigeria akanamde utom nte Etubom ufọkñwed CMS Grammar school, Lagos ọtọñọde ke isua 1944 esim 1950 onyun edi Bishop ke Lagos toto ke isua 1963 esim 1974. Cecil Patterson Akwa Bishop, usoputin Africa ama ọdiọñ enye nte Bishop ke isen St. Andrew (30 November) 1963. Enye ama ọbọ itoro ke ndidi akpa owo Africa ndikwọrọ iko ke ọwọrọetop Akwa ufokederi St. Paul London.
Ntọnọ uwem
editKale ekedi Akpan ke ubon edide owo itiaba. Ke June 6, 1904 ke Ipata, Mobalufon ke ukara ñkanñkuk odogbolu, ke obio Ofun. Ete ye eka esie Pa Jacob ye Mama Victoria Kale ekedi akpa mme owo ndikabade ndi Christian ke obio inwañ mmọ. Toto ke emana ema enọ enye enyiñ Yoruba ekotde Irunsewe ọwọrọde "we" (enyeemi). "se" (nkpọntibe) "irun" (baba nkpọ kiet). Ke June 25,1904 enye ama ana baptism enyun ekabade ekot enye Seth.
Ifiọkñwed
editEnye ọkọtọnọ ata ufọkñwed esie ke ufọkñwed Christ Church primary school, porogun, Ijebu-Ode ke 1912 ekem enye edika ufọkñwed Ijebu Ise Grammar school. Ke 1931 enye ama obo uwam oto Etubom ufọkñwed okodukde ke Ijebu Ode Grammar School, Rev.I.O. Ransome Kuti, Kale akabade edi akpa owo ndibọ ufon ntọ ọwọrọetop Mojola Agbebi ndika nwed ke mfọn ndien ema eda enye ke ufọkñwed Fourah Bay College, Sierra Leone, enye ama ọbọ akpa nweditoro, ekem, enye akaiso anam isua kiet ke ufọkñwed adian mman ekeme ndinyene nweditoro ke ukpepñkpọ ido ukpono ke 1935, ke isua oro eketienede ema eda enye ke utom nte Andikpep ke ufọkñwed CMS Grammar school, Lagos. Ke 1939 enye ama enyene Udiana nweditoro ke Ukpepnwed oto ufọkñwed Ntaifiọk London.
Ubọkọkọ
editKe Kale ọkọnyoñde London edi ema esọsọp emek enye udiana Etubom ke ufọkñwed CMS Grammar school, Lagos. Akada isua ita kpọt mbemiso enye akabade edi akpa owo Nigeria emi ekemekde ndidi Etubom ufọkñwed oro Ke ọyọhọ isua ikie edip. Ke 1921, enye ekedi kiet ke otu mme Anditọñọ 'National Union of Teachers' esinde udiana Etubom, Jonathan Lucas ye Rev.I.O.Ransome-Kuti. Enye okosuk edi Etubom ufọkñwed CMS Grammar school, Lagos ke ini enye ekedide deacon ke Akwa ufokederi Church of Christ, Lagos ke 1942. Ema emek enye Oku ke usen edifiak nti ini ekemekde enye deacon ke 1943. Enye ekedi akpa owo Nigeria ndidi Etubom St. Andrew's Teacher's Training College, Ọyọ, ke 1951. Ema etoro enye ke ndinam Ibet ye ewuhọ editie ke ufọkñwed ke ediwak isua asari, ubahade ye idaha nkaowo okodude ke ufọkñwed ema ekebe. Ke 1963, ke mbono mme adaiso ufokederi akadade itie ke Toronto, ema emek Rev. Kale Bishop eke Lagos ndien onyun anam uyak idem ke November 30, 1963.
Uwem Esie
editKale ekedi isua edip ye ition ke emana ke ini enye Ọkọdọde Kudiana Oladunni Odukoya, eyeyen oluwa Idele eke Ijebu-Ode, ema edian nwan ye ebe ke ndo ke January 6, 1930 ke ufọkabasi St. Saviour's, Italupe, Ijebu-Ode. Ke 1969 enye akadian ke ndo, Andikara Nigeria ke ini oro, Yakubu Gowon ke Akwa ufokederi Church of Christ, Lagos.