Samuel Atta Akyea (dɔgebo beberi ɔɔgore 1962)[1] e la Ghanaian lawyer ane politiseɛŋ naŋ e mɛmba of the 8th Parliament of the 4th republic of Ghana. O e la mɛmba ko Wɔbr paati Ghana, O da e la Minisa ko toma ane deri te ta Gyɛnoɔre 2021, ane Parliament mɛmba pampana ko Akim Abuakwa kɔmpare Constituency. Ona la ba bayi soba a yi N ba Nana Akufo-Addo puori ba naŋ neɛ nuuri iri ka o e ba Constituency MP a 4th republic eŋɛ.
O Nyɔvore Piiluu Ane Ganzanne
Ba dɔge o la Kyebi poɔ a Taŋgõɔ Irigiŋ Ghana poɔ. O gaa la University of Ghana, Legon a yi ne Bachelor of Arts digiriti yineŋ Law ane Filosofi 1989 poɔ.[2] O de la niŋe gaa Ghana School of Law a yi ne o practising license 1993 poɔ.[2][3]
Nyɔvore Tontonne
O naŋ wa yi Law school, ba de o la ka o e state attorney a Attorney General's Department.[2] A puoriŋ, ka o leɛ paale a private law firm, Akufo-Addo, Zoe Akyea & co Accra poɔ. 1995 poɔ, O la kpɛ la sommeŋɛ law firm, Zoe Akyea & co, be ka ba da leɛ o partner ka o toŋ be yuomo pie ne anaare. O bare la private legal practice na te are 2008 Abuakwa kɔmpare Constituency election.[2]
Pɔlitisi Yɛlɛ
Atta Akyea kpɛ la Pɔletese 2008 poɔ saŋa na ba naŋ da neɛ nuuri iri o ka o e parliamentarian ko Abuakwa kɔmpare constituency.[4] Noba bayi la ka o da ŋmɛ ne a kyakya, ba yoe la, Sammy Osei naŋ e Kataweɛ paate ane Nana Add Aikins, naŋ e Sommeŋɛ candidate.[5] O da di la a election ane 22,681 nuuri yi a 30,109 naŋ e 75.3% a nuuri zaa naŋ neɛ soŋ.[5][2] Onaŋ da di Nana Addo Dankwa Akufo-Addo, gbɛbogiri, naŋ sigi a MP kogi zu ka o tõɔ sɛgere o presidential ambitious.[6] Atta Akyea gaa la niŋe tõɔ zeŋ a dakogi zu yi a 2012[7] ane 2016 election ayi zaa ba naŋ e. Parliament poɔ, o toŋɛɛ kɔmatee parɛɛ parɛɛ toma ka amine la Finance, public accounts Judiciary ane Appointment kɔmatee of Parliament.[2]
2016 vootu
2016 Ghana general election poɔ, onaŋ da di a Abuakwa kɔmapare constituency parliamentary dakogi ne 28,442 nuuri naŋ e 78.7.61% yi a nuuri zaa naŋ neɛ kyɛ ka NDC parliamentary candidate Owuraku Amofah nyɛ 7,697 nuuri naŋ e 21.3% yi a nuuri zaa na neɛ.[8][9]
2020 vootu
A 2020 Ghana general election poɔ, o la maale di la Abuakwa kɔmpare constituency Parliamentary dakogi ne 29,897 nuuri naŋ e 75.7% yi a nuuri zaa naŋ neɛ kyɛ ka NDC parliamentary candidate Sanusi Mohammed nyɛ 7,740 nuuri naŋ e 19.6% yi a nuuri zaa naŋ neɛ, a GUM parliamentary candidate Banning-peprah Felix nyɛ 957 nuuri naŋ e 2.4% yi a nuuri zaa naŋ neɛ ane Sommeŋɛ parliamentary candidate Marfo Enock Kwame nyɛ 905 nuuri naŋ e 2.3% yi a nuuri zaa naŋ neɛ.[10]
Galamsey zɔɔre
Ba da yeli la Atta Akyea ka o ba erɛ ka asenne, na kare Galamsey biiri ka ba na bare a Birim River de toŋ ne toma.[11] A Birim river naŋ wa tu o Constituency e la nimize river kaŋa naŋ be Ghana sonna la o Constituency ne kõɔ yaga lɛ ka ba ba diri kõɔ tɔɔlɔ. Atta Akyea da yeli ka a Galamsey zɔɔre e la Ghana zaa yelferaa naŋ boɔrɔ military sombo.[12][13][14]
Kɔmatee
2021 poɔ, O da e la mɛmba ko Appointment kɔmatee.[15]
Atta Akyea e la a dakogi zu soba ko Mines ane Energy kɔmatee,[16] mɛmba ko subsidiary legislation kɔmatee ane meŋ mɛmba ko special Budget kɔmatee.[17]
Ministerial Appointment
GYɛnoɔre 2017 poɔ, president Akufo-Addo iri O la ka o e Toma ane Deri Minisa naŋ paale o second batch of minisa designates.[18][19] Seɛre a appointment kɔmatee ko Parliament naŋ na nyoore o, wulibu wuli ka o ba tõɔ e yelzaa naŋ taa tona ko a minisiri ba naŋ iri o ka o de zu ane meŋ o ba de o meŋɛ eŋ nimize yɛlɛ kyaare ne Toma ane Deri kɔmatee. Kyɛ ane a zaa, tona la a ko o, o naŋ tõɔ mɛ strong institutions ane enforcement of constitutional provisions na tõɔ soŋ o la a sector poɔ.[9] A nyoore wagere by the appointment kɔmatee on 31st GYɛnoɔre 2017,[20][21] O da wuli la o yelnyɔgeraa kyaare ne a minisiri ba naŋ iri o eŋ, a ŋmɛ nyaa ka o na maale la deri zaa ba naŋ mɛ kyɛ kyɛre a piili John Dramani Mahama administration.[22] O da yeli ko la a kɔmatee ka o na e la ka deri meɛbo e yelnimizeɛ ko a Judiciary mɛmbarɛ.[23] N ba Akufo-Addo da suo o la eŋ one minisare pie ne yeni mine 8th Fɛboɔre 2017 a Jubilee dieŋ Accra poɔ.[24][25]
Meŋɛ Nyɔvore
O taa la pɛge ne biiri bata kyɛ e kirista bie meŋ. O e la international central Gospel Church mɛmba.[4]
Kyɔɔtaa
Atta Akyea nyɛ la a Nobles International Kyɔɔtaa yi a west African Nobles Forum[26]
Yelbawontaa
Maakye 2022 poɔ, ba da kare o la yi a Abuakwa kɔmapare constituency poɔ. Yɛlɛ da wuli ka o ba tõɔ iri nɔɛ o naŋ da eŋ ko o noba o campaign wagere.[27]
O Sombo
Maakye 2020 poɔ, O da de la sanitary products mine ko a o constituency ka ba na tõɔ zɔɔ ne a kɔre-feere-nya nyabie pie ne awae.[28]
Yɛlɛ Yizie
- ↑ https://web.archive.org/web/20170817204818/http://www.odekro.org/person/samuel-atta-akyea/#
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 http://ghanamps.com/mps/details.php?id=58
- ↑ http://m.peacefmonline.com/pages/politics/politics/201701/302866.php
- ↑ 4.0 4.1 https://web.archive.org/web/20180816045922/http://www.ghana.gov.gh/index.php/governance/ministers/3428-samuel-atta-akyea-works-housing
- ↑ 5.0 5.1 http://library.fes.de/pdf-files/bueros/ghana/10489.pdf
- ↑ http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/I-am-not-resigning-Akufo-Addo-98347
- ↑ https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/I-m-a-very-serious-lawyer-Atta-Akyea-282168
- ↑ http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2016/parliament/eastern/abuakwa_south/
- ↑ 9.0 9.1 https://web.archive.org/web/20181029095908/http://blog.odekro.org/2017/01/18/parliamentary-records-of-ministers-designate-samuel-atta-akyea-npp-abuakwa-works-and-housing-minister-designate/
- ↑ http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2020/parliament/eastern/abuakwa_south/
- ↑ https://www.modernghana.com/news/505068/a-chat-with-hon-samuel-atta-akyea-mp.html
- ↑ https://www.modernghana.com/news/521545/we-are-partners-8211-atta-akyea.html
- ↑ http://vibeghana.com/2011/12/08/atta-akyea-not-involved-in-kyebi-chieftaincy-affairs/
- ↑ http://kofoyatetteh.blogspot.com/2010/03/clamp-down-on-galamseyatta-akyea.html
- ↑ https://ghanamps.com/speaker-never-said-appointment-committee-should-suspend-to-plant-trees-atta-akyea/
- ↑ https://www.graphic.com.gh/news/politics/parliament-warns-herald-editor-to-cease-exposes-on-gnpc-genser-energy-contract.html
- ↑ https://www.parliament.gh/mps?mp=115
- ↑ http://www.myjoyonline.com/news/2017/January-12th/profile-of-second-batch-of-ministerial-nominees.php
- ↑ http://www.ghananewsagency.org/politics/atta-akyea-two-others-face-vetting-today-112773
- ↑ https://web.archive.org/web/20180605005337/http://ultimatefmonline.com/2017/01/31/questions-asked-vetting-irrelevant-atta-akyea/
- ↑ https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Atta-Akyea-Amewu-get-vetted-today-505441
- ↑ https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/politics/Vetting-Highlights-Atta-Akyea-appears-before-Appointments-Committee-505876
- ↑ http://www.myjoyonline.com/politics/2017/January-31st/govt-will-prioritise-housing-facilities-for-judges-atta-akyea.php
- ↑ http://thechronicle.com.gh/tag/and-samuel-atta-akyea/
- ↑ http://thechronicle.com.gh/2nd-batch-of-ministers-sworn-in/
- ↑ https://www.mwh.gov.gh/hon-atta-akyea-wins-noble-award/
- ↑ https://www.pulse.com.gh/news/politics/samuel-atta-akyea-chased-out-of-community-over-failed-promises/dt3gkm2
- ↑ https://www.myjoyonline.com/dr-assibey-yeboah-samuel-atta-akyea-donate-sanitary-items-to-their-various-constituencies/