Wp/dga/Dagaaba Koɔbo

< Wp‎ | dga
Wp > dga > Dagaaba Koɔbo

Koɔbo e la Dagaaba teŋkõɔ tonnɔ kpoŋ kaŋa a ko Dagabie zaa ba naŋ dɔge. Ka dɔɔ la bee, pɔge bee ka bibiiri la ba zaa taa la nuu a koɔbo poɔ. Dagaaba toma kpoŋ zie zaa waa la sontaa aŋa nyeraa na yeli. Ba ba taa nu a naŋ da mansimɛ a koɔ neŋ a lenso ba maŋ dire ba neŋ neŋ faŋɛ a koɔra dire.Dagapaaloŋ poɔ dɔɔ maŋ koɔ la ka o yiri zaa pa ne bondiiri ka o noba dire, koŋ ba kpeɛre Dagabie. Ka dɔɔ na yi wɛpaalaa o maŋ piili ne la pire kyeɛbo,teɛre kyeɛbo ane a mine naŋ kyɛ pãã na piili o koɔbo. Dɔɔ bee pɔge maŋ tõɔ toŋ la o weɛ toma o yoŋ bee ka ba kpɛ noba mine kpakyagereŋ ka ba soŋ ba a seŋ sontaa bee kpɛtaa , kɔsɔrre o meŋɛ weɛ poɔ. Mine meŋ la dēɛ koɔbo aŋa baaloŋ koɔbo, dɔgera the seŋ puree, areba, yɔɔpɔge ane bamine ŋa. Kyɛ ka fooŋ kaa pampana ,dɔba ane pɔgeba a de ba bibiiri gba, maŋ baŋ laŋ la taa a koɔ neɛkaŋa weɛ kyɛ de libiri ate maale neŋ ba meŋ ba yelwonne eŋ. A boŋkoɔre me deebo saŋa sontaa maŋ bebe la ka Dagapɔgeba ane dɔba sonna taa a dire.

Boma Ba Naŋ Maŋ Baŋ De koɔ Neŋ.

Kuuri,lare, sɔlare, koli, kumo, kpaala la Dagadɔba maŋ de koɔ neŋ ka bondiiri wa ba. A pɔgeba meŋ so a peɛ,kakyo,boredaa,boreŋmanlee,ŋmama ane a taa mine.

Boma Na Dagaaba Na Maŋ Koɔ La:

kyi,kamaana(ne),seŋkãã bɛŋɛ,mui,saaloŋ,yɔrɛɛ,waare, peɛrɛ, ane a taa ba na mine. A ama zaa la maŋ yi neŋ a bondiiri ko ba agaŋ a zaa saabo la Dagaaba bondi nimizie ko ba, ka a anaŋ was waabo zaa kyɛ ba baŋ baŋ di o la (saabo ane zeɛre).

Koɔbo Tona

Koɔbo Dagaaba poɔ taa la tonna yaga ko ba, ka Dagadɔɔ la bee Dagapɔge zaa na koɔro. A meŋ maŋ soŋ ba la a yi ba libi yɛlɛ poɔ. O meŋ ma leɛ soŋ la a ba nyɔvore yɛlɛ poɔ. Ba meŋ ma de la ba koɔbo boma maale neŋ ba kuori, tigiri, pɔgɔ-de,a kaa me ba saama-zu. Koɔbo boma la maŋ teɛ tēē eebo ane kyegibu poɔ. Koɔbo boma maŋ zɛgerɛ la noba nyɔvore ka bondaanoŋ do ba,ka mine maŋ da me boma na naŋ soŋ ba a ba koɔbo poɔ kyɛ meŋ maala ba nyɔvore yeltare eŋɛ.