Wp/dar/Сирия

< Wp‎ | dar
Wp > dar > Сирия
الجمهورية العربية السورية‎
ГIярабла Республика Сирия

Сирия яра ГIярабла Республика Сирия (гIяраб мезли: :الجمهورية العربية السورية; аль-Джумгьури́йя аль-ГIараби́йя ас-Сури́йя) - Гъамси Машрикьлизибси мерлабиубси хIукумат саби. Илала дазурби къячдиркули сари юго-западла шайчир — Ливанничилра, Израильличилра, югла шайчир — Иорданияличил, востокла шайчир — Иракличил, северла шайчир — Турцияличил, западла шайчир — биалли Средиземный урхьуличил.

Сирияла адамтала лугIи 18,5 миллион адам(2015). 70% цад имцIали Сириялизиб суннитуни саби.

ХIукуматла мез - ГIяраб мез саби. Пачалихъла тах шагьар - Дамаск саби. Арц - сирияла фунт. Майдан - 185 180 км2.

Адамтала лугIи edit

Гьаннала Сирияла хIукумат 70 дус биубли саби. Халкьла лугIи 18,5 миллион адамличи абиркусири (ИГИЛ-личил дургъби диубли гIергъи ил лугIи гIяхIцадла камбиубли бургар). 70 процент суннитуни саби, 16 процент — шиитуни, 10 процент — христианти. Дургъби дехIдихьайчи Сирия гIярабла улкназиб хIурмат лебси, ил регионна улкни-ургабси политикаличи гIяхIла шайчиб халаси асар лебси улка сабри.

Политика edit

Улкалис бекIдешдирули сай 16-эсил президент Башар Аль-асадли. 2000 ибил дуслизив ил улкала бекI ветаурсири. Б.Асадла улкала бухIнабси политикаличи разихIебикибти адамти кьакьурбази дурабулхъес бехIбихьиб. Сирияла президентла баркьудлумачи разидиркули ахIенри США-ла ва Западла Европала улкнала правительствобира. Ахирра илдас имканбакIиб 2011 ибил дуслизир Сириялизир граждан дургъби адикьес. Дургъбала цIа абалкахъес халаси къайгъи дакIудирулри къачагъунала организациябани. Илкьяйда илаб багьарбиуб гьанналауб агарси ИГИЛ (Россзиялизиб къадагъабарибси къачагъунала организация). Б.Асадла къаршикартани Сириялизиб Азадси гIярмияра Миллатла (национальный) Советра акIахъуб, ва чула лерилра цIакьани Асадла тяхIяр-кьяйда тIутIударес, Б.Асад биалли президентла хIянчиличивад увкасес, ил агарварес дяхIчиаиб.

Выборти 2014 edit

Амма 2014 ибил дуслизир диубти выбортачив Б.Асад халкьли гIурра президентли викIиб.США-лира Западла Европала улкнанира Асад чедиикибти выборти законти дуи дарибтази халдариб. ГIурра улкализирдургъби демжур. ИГИЛ-ла гIяскуртани цалис гIергъи ца шагьурти дурцулри. Сирияла тах шагьар Дамаск бурцнила урехи акIуб. 2015 ибил дусла сентябрьличиб Асадла прави-тельство Россияла правительстволичи Яргъладарибти ЦIакьаначил Сириялис кумекба-рахъес дугьабизур.РФ-ла оборонала Министерстволи Сириялизир хасти далдуцуни дурадуркIес бехI­бихьиб — чулира Сирияла Правительствола гIяскурти гIер­­­дурцуси.

Сирияла дява edit

Ярагъ пайдаладируси балбуц бехIбихьибсири 2015 ибил дусла сентябрьла 30-йчиб, Сирияла Хмейнин шагьарлизиб, аэродромличиб мерлабиубси кьукьяли, сунезирра СУ-24, СУ-30, СУ-34 самолетуни бомбардировщикуни, истребительти дявила вертолетуни МИ-8, МН-8, АМТШ, МИ-35 лерси. Гьар бархIи самолетуни 35-40 душмантала базаби ва лагерьти бомбабачилра ракетабачилра агардарес урцутири. Илала дурарад, Россиялизирти шагьуртазирти аэродромтачирад гьарахъли урцути, хасти самолетуначил къачагъунала гIяскуртачи цIакьси бяхъ чейгахъусири. Каспийскла ва ЦIудара урхьула флотиялизирти гамурбачирад 1500-2000 километрла гьарахъли дуклумарти ракетаби дурхьутири.Авиабазаби далтахъес урхьула подразделениела пехота ва РФ-ла Ярагъладарибти ЦIакьанала десантникунанира арбукибтири, Средиземный урхьула востокла шайчи урхьула дергъла гамурбира каибтири. Сириялизирти РФ-ла Ярагъладарибти ЦIакьанала группировкала командующийли Россияла герой-полковник А.Дворников, ил группировкала штабла начальник генераллейтенант Александр Журовлев кабатуртири. Нушала самолетуни командованиела хъарбаркь таманбарес арцур. ЦархIилти кабушибти къачагъунала дурабад, Россияла самолетунала бомбабанира ракетабанира Россиялизибад Сириялизи ИГИЛ багьандан бургъес арбякьунти 2000 адам агарбарниличилара буриб РФ-ла Ярагъладарибти ЦIакьанала министр С.Шойгуни.2016 ибил дусла мартла14-личиб РФ-ла Президент В.Путинни Сириялизирад Ярагъладарибти ЦIакьани дурайъниличила багьахъур. Авиабаза Хмейниннизирад бомбардировщикунала ца кьукья Россиялизибси аэродромлизи чарбухъунсири. Амма Сириялизирад РФ-ла лерилра Ярагъладарибти ЦIакьани ардукибти ахIен. Самолетуни бомбардировщикуни, истребительти, зенитно-ракетный комплекс «Панцирь» С-300 илар калунти сари. РФ-ла Президент В.Путинни Россияла самолетунани (сарира гьарахъли урцути) ИГИЛ-ла ва «Фронт ОН-НУСРА-ла» гIяскурти цаладикибси мерличи хIяжатуни акIубхIели, бомбабала ва ракетабала бяхъ чейгахъниличила буриб. РФ-ла Ярагъладарибти ЦIакьанани Сирия цахIнаб буцес алавбакIибти, къачагъуни зулмукартала гIяскуртас халаси заралбариб. Илдала бахъал адамти кабушиб, ярагъла складуни, базаби даргаиб. Командный пунктани ва техника агардариб. Амма гьачамлис Сирияла лебилра ванза илди къачагъунала хIурбуназибад азадбатурли ахIен. Дургъби дирути мермусаличир адамти кабуршути биъни лебтанилра бала. Сецад хIейгеси биаллира, РФ-ла ца бомбардировщик (сабира Турци-яла ярагъладарибти цIакьанала самолетли убяхIбушибси), кIел вертолет ва 12 адам Сирияли-зиб кабушибтири.

Шагьурти edit

Номер
картализиб
Даргала
у
ГIярабла
у
Адамтала лугIи Шагьар
1. Дамаск دمشق 4,500,000 Дамаск
2. Риф Дамаск ریف دمشق 2,235,000 Дамаск
13. Дейр-эз-Зор دير الزور 1,040,000 Дейр-эз-Зор
4. Даръа درعا 858,000 Даръа
10. Идлиб ادلب 1,288,000 Идлиб
8. Латакия اللاذقية 891,000 Латакия
12. Ракка الرقة 811,000 Ракка
7. Тартус طرطوس 720,000 Тартус
11. Халеб (Алеппо) حلب 4,120,000 Халеб (Алеппо)
9. Хама حماه 1,416,000 Хама
14. Хасеке الحسكة 1,225,926 Хасеке
6. Хомс حمص 1,561,000 Хомс
3. Эль-Кунейтра القنيطرة 69,000 Эль-Кунейтра
5. Эс-Сувейда السويداء 304,000 Эс-Сувейда