Zavičajni muzej Bar je osnovan 1959. godine kao samostalna muzejska ustanova, a od 1976. godine je u sastavu Kulturnog centra Bar.
Nalazi se u dijelu grada zvanom Topolica, na turistički atraktivnoj lokaciji u Baru, uz šetalište na samoj morskoj obali. Muzej je smješten u Dvorcu kralja Nikole - u njegovoj ljetnjoj rezidenciji, koja je podignuta 1885. godine.
Uopšteno edit
Zgrada Dvorca je u duhu rezidencijalnih objekata tog vremena. Njen projektant je dr Josip Slade, dvorski arhitekta, koji je autor više građevina nastalih za vrijeme kralja Nikole. U okviru dvorskog kompleksa, pored Velikog dvorca sa dvije kule stražare-gvardije, nalaze se i tzv. Mali dvorac, Dvorska kapela i Zimska bašta. Zajedno s pripadajućim objektima i dvorskim parkom sa vrlo rijetkim vrstama drveća i egzotičnog mediteranskog rastinja koji čine jedinstvenu istorijsko - ambijentalnu cjelinu. Zbog svojih istorijskih, kulturnih, ambijentalnih i arhitektonskih svojstava i vrijednosti, Dvorski kompleks je proglašen za spomenik kulture i kategorisan kao nepokretno kulturno dobro II kategorije.
Osnovna djelatnost koju obavlja Zavičajni muzej podrazumijeva istraživanje, proučavanje, obradu, prikupljanje, zaštitu i prezentaciju kulturnih dobara.
Muzejska odjeljenja i zbirke edit
Muzej je koncipiran kao ustanova kompleksnog tipa sa arheološkim, istorijskim, istorijsko umjetničkim i etnološkim odjeljenjima u kojima se nalazi tematski razvrstan muzejski materijal.
Fondovi Muzeja sastoje se iz više zbirki i kolekcija.
U okviru arheološkog odjeljenja nalaze se zbirke praistorijske, antičke, srednjovjekovne arheologije kao i manja numizmatička zbirka.
U istorijskom odjeljenju čuvaju se muzejski predmeti vezani za kulturnu, političku i vojnu istoriju barske opštine, podijeljeni na zbirke: ordenja, starog oružja, knjiško – arhivskog materijala, starih fotografija i zbirka NOB.
Odjeljenje istorije umjetnosti sadrži nekoliko manjih zbirki slikarstva, crteža i grafike, koje čine uglavnom djela zavičajnih stvaralaca, zatim manju zbirku ikona i zbirku primijenjene umjetnosti čiji najveći dio predstavljaju autentični predmeti zanatsko umjetničke izrade koji su pripadali nekadašnjem Dvorcu kralja Nikole.
Etnološko odjeljenje pośeduje nekoliko značajnih zbirki koje se odnose na bogatu i raznovrsnu materijalnu i duhovnu kulturu stanovništva barske opštine. Etnografski muzejski materijal razvrstan je prema svojim specifičnostima u zbirkama narodne nošnje, narodne privrede, pokućstva i posuđa, nakita, kultnih i običajnih predmeta. Muzej pośeduje konzervatorsku laboratoriju i stručnu bibliotekku.