Wp/cnr/Vrmac

Lokacija i oblik

Područje Vrmca nalazi se u unutrašnjosti Bokokotorskog zaliva. Ima oblik poluostrva koje razdvaja Kotorski od Tivatskog zaliva. Masiv Vrmca se pruža pravcem SZ-JI, dug je oko 8 km, a širok oko 5 km i sastoji iz dva izdužena vijenca koji se preko prevoja Trojica široko povezuju sa obroncima masiva Lovćena. Sjeveroistočni vijenac je Vrmac, sa najvišim vrhom Sv. Ilija (768 m), a jugozapadni je Popova glava, sa istoimenim vrhom visine 584 m. Obala poluostrva je slabo razuđena i ovalna. Śeverne i istočne strane se uzdižu strmo neposredno nad morem, dok su južni i zapadni obronci odvojeni od mora Tivatskom udolinom.

Geološka građa

Šire područje Bokokotorskog zaliva, kao uostalom i cijelo crnogorsko primorje i zaleđe, po svojoj geološkoj građi predstavlja najsloženije područje u jugoistočnom dijelu spoljašnjih Dinarida. Na ovom prostoru razvijeni su raznovrsni sedimenti počev od donjeg trijasa pa do najmlađih kvartarnih tvorevina. Sedimentacija se različito odvijala u tri geotektonske jedinice: Jadransko-Jonskoj Zoni (Paraautohton), Budva Zoni (Budvansko-Barska Zona, Budva-Cukali Zona) i Zoni Visoki Krš. U geološkoj građi Vrmca dominantno učestvuju sedimenti Budva Zone. Područje Luštice i Tivatskog polja grade sedimenti Jadransko-Jonske Zone, a terene istočno i sjeverno od Kotorskog zaliva sedimenti Zone Visokog Krša.

Hidrologija

Na osnovu hidrogeoloških svojstava i funkcija stijena na širem području Vrmca izdvojene su vodopropusne i vodonepropusne stijene. Na brdu Vrmac je identifikovano malo površinskih vodenih tokova, uglavnom aktivnih tokom kišnog perioda godine. U geološkoj prošlosti su rijeke bile brojnije, što se može zaključiti na osnovu mnogih strmih jaruga koje su nastale radom rijeka. Ispod tih jaruga, na obali mora, stoje nanosi nekadašnjih rijeka koje su procesom karstifikacije spuštene u podzemlje i njihove vode izlaze preko vrela, koja mogu biti i podvodna (vrulje).

Klima

Na Vrmcu je ispoljen mediteranski tip klime. Na južnim padinama, do nadmorske visine 300 – 400 mnv, vlada tipična mediteranska klima. Njene osnovne odlike su: dosta visoka srednja godišnja temperatura (15 – 16 °C), blage zime (srednja januarska temperatura može biti veća od 8 °C), količina padavina između 1300 i 2300 mm. Pri čemu se 2/3 izlučuju u zimsko-proljećnom periodu, izražen ljetnji, sušni period sa visokim temperaturama. Na śevernim padinama, kao i na južnim na većim nadmorskim visinama, ispoljena je modifikovana mediteranska klima, ili submediteranska perhumidna varijanta. Ovaj tip klime se, u poređenju sa tipičnom mediteranskom, odlikuje nižom srednjom godišnjom temperaturom (10, 5 – 15,8 °C), hladnijim zimama, većom količinom padavina sa sličnom distribucijom, sušni period obično traje duže i sa višim je temperaturama.

Padavine

Količina padavina u Bokokotorskom zalivu, uključujući Tivat i Vrmac, je relativno velika u poređenju sa ostalim mediteranskim područijima, što je uslovljeno fizičko-geografskim karakteristikama (blizina visokih planina u zaleđu) ovog područja. Padavine se javljaju u vidu kiša, dok je snijeg veoma rijedak, a sniježni pokrivač se na nivou mora zadržava veoma kratko.

Vjetrovi

Na području istočnog dijela Bokokotorskog zaliva, kao i Boke Kotorske u cjelini, najčešći vjetrovi su bura i jugo. Tokom jeseni i proljeća sa mora duva južni vjetar poznat pod imenom jugo. Iz suprotnog smjera, sa kopna prema moru duva bura.

Biljni svijet

Prema raspoloživim podacima na Vrmcu su do sada registrovana 558 taksona vaskularnih biljaka (Riječju takson u biologiji označava se u biologiji sistematikom prepoznata grupa živih bića). Od ovog broja 17 taksona je zaštićeno nacionalnom legislativom, dok se 14 vrsta nalazi na CITES Konvenciji. 16 vrsta koje su zakonom zaštićene u Crnoj Gori nisu rijetke i ugrožene, dok je jedna vrsta pčelice iz familije orhideja (Ophrys bombyliliflora) u Crnoj Gori zabilježena samo na Vrmcu (Muo).

Pored vrsta koje imaju nacionalni i međunarodni status zaštite, posebno važni elementi flore svakog područja su endemični taksoni. Na Vrmcu je zabilježeno 13 taksona čiji areal ne prelazi granice Balkanskog poluostrva. Među endemičnim biljkama značajem se ističe Galium procurrens, vrsta koja je arealom svijet vezana za Crnu Goru i Bugarsku, a u Crnoj Gori je zabilježena samo na Vrmcu.

Na ovom prostoru, kao i u ostalim mediteranskim krajevima Crne Gore, mnogo veće učešće u obrazovanju vegetacije imaju žbunaste forme u odnosu na visoko drveće. Drveće koje je prisutno obično se javlja kao nisko drveće, ne prelazeći visinu od 7-8 metara. Izuzetak su visoka stabla kestena (Castanea sativa) u šumama donjeg Stoliva, kao i stabla medunca (Quercus pubescens) u rijetkim dobro očuvanim sastojinama. U kategoriju visokog drveća spadaju i stabla drevnih primorskih borova (Pinus pinaster, Pinus pinea) koji su sađeni još u doba kada su pravljene austrugarske tvrđave.

Poveznice

Izvori

Studija "Baština - pokretač razvoja”, 2015