Vladin dom je naziv za zgradu u kojoj je danas smješten Narodni muzej Crne Gore. Prvobitno zgrada je služila kao śedište crnogorskog parlamenta i kraljevske vlade za vrijeme Nikole I Petrovića.
Istorija
editPoslije Berlinskoga kongresa i nagloga uvećanja državne administracije Cetinje se našlo u nepovoljnome položaju u pogledu smještaja velikoga broja nadleštava, institucija i dr. Angažovane su bile privatne stambene zgrade kao privremeni smještaj. Zbog toga se nametala potreba za izgradnjom jedne zgrade za smještaj „Knjaževe vlade i ostalih nadleštava“. Na lokaciji između Biljarde i reona Medovine 7. juna 1909. godine otpočela je izgradnja zgrade Vladina doma. Za nepunu godinu dana, 15. avgusta 1910. godine, objekat je završen i uoči jubileja 50 godina vladavine knjaza Nikole I Petrovića Njegoša, kad je Crna Gora proglašena kraljevinom, predata je na upotrebu tzv. zgrada Crnogorskoga parlamenta. Prema odobrenome projektu među ponuđenima od strane stručnjaka iz Francuske i Italije, arh. Koradini iz Italije dobio je pravo izvođenja uz dopunu projekta koji je uradio inž. Đukanović. Zgrada je jednospratna, urađena u stilu baroka, s obilježjima renesanse. Koncipirana je s osnovom u obliku zatvorenoga četvorougla s atrijumom. Objekat je samostalan sa široko zamišljenom urbanom okolinom. Ističe se naročito dekorativna umjetnost na fasadama, profilisani vijenci, kapiteli, portal i prozorski okviri sa završenim aplikacijama sata i figura kao simbola dana i noći po uzoru na Mikelanđelovu skulpturu na grobnici Mediči u Firenci. Izražen je smisao za strogu simetriju. Ljepotu objekta dopunjava svečan i raskošan ulazni dio s lijepim balkonom u visini sprata. Sudeći prema veličini i umjetničkoj obradi, Vladin dom je trebao da predstavlja i simbol Kraljevine. Bio je tada najviša građevina u Crnoj Gori. U osnovi je imao dimenzije 65x52 m s atrijumom. U nju su bili smješteni skupština, vlada i još nekoliko ustanova. Radove na objektu izvodili su strani preduzimači majstori, pretežno Talijani, a nadzor nad izvođenjem radova vodio je inž. Marko Đukanović, tadašnji ministar unutrašnjih djela Crne Gore. Građena je u kamenu i armiranome betonu. Ona je ujedno i prvi objekat u Crnoj Gori na kome je primijenjen armirani beton. Krov je četvorovodan, strm i pokriven eternitom. Projektom je bilo predviđeno potkrovlje, ali zbog grešaka u izvođenju ono nije realizovano (napravljeno je tek kasnije, nakon požara i restauracije). Materijal za izgradnju objekta, osim kamena, pijeska i šljunka, uvezen je iz Italije i Austrougarske. Izgradnja je koštala 1 milion perpera, dva i po puta više od predviđenoga iznosa, što je izazvalo velike rasprave u skupštini i različite komentare povodom neracionalnoga građenja ovoga objekta. Vladin dom ovakvoga oblika i veličine za malo Cetinje ne ostavlja utisak monumentalnosti i izvanredno se uklapa u ambijent staroga istorijskog jezgra grada. Izgrađen je u predvečerje balkanskih ratova, za nepunu godinu dana uz organizaciju gradnje u tri smjene, sa u prośeku oko 400 radnika, pretežno Talijana. Iscrpljenošću investicija izgradnja uređenja oko objekta nije urađena. Danas se u njoj nalazi Sala Ivan Crnojević, đe se održavaju najvažnije državne svečanosti, a kompletna zgrada śedište je Narodnoga muzeja Crne Gore.
Poveznice
editIzvori
edit- Cetinje moj grad
- Božidar Milic, Urbano nasljede Crne Gore s posebnim osvrtom na razvoj Cetinja, Podgorica, 2013.