Vlaška crkva je najstarija sakralna građavina koja se pominje na Cetinju. Posvećena je Rođenju Bogorodice i u sadašnjem obliku datira iz 1864. godine. Međutim, postojeća crkva je nastala na mjestu starije koja se pominje još 1450. godine.
Istorijat
editVlašku crkvu su najvjerovatnije podigli stočari (Vlasi), koji su u Podlovćenskom docu-Cetinjskom polju imali svoje katune, a najvjerovatnije i stalna staništa prije podizanja dvora i manastira Crnojevića. Prvobitna crkva, bila je sagrađena od ‘’plota i kočeva’’, opletena prućem oblijepljenim blatom, a potom je u tri navrata prepravljana, da bi konačan izgled dobila 1864.godine. Na osnovu venecijanskog novčića iz XV vijeka, nađenog u temelju apside manjeg sakralnog objekta, otkrivenog ispod poda današnje Vlaške crkve, može se zaključiti da je jedna od obnova izvedena u XV vijeku.
Obnova crkve
edit1864. godine crkva je iz osnova sazidana i proširena u odnosu na prvobitnu građevinu. Tom prilikom su, u temeljne zidove objekta ugrađeni stećci koji su se nalazili u neposrednoj blizini crkve. Od 150 bogumilskih stećaka, sačuvana su samo dva na ulazu u crkveno dvorište. Narodno predanje veže ih za grobove osnivača hrama Ivana Borojeva i njegove žene, a druga legenda za čuvenog hajdučkog harambašu, Baja Pivljanina. Istraživačkim radovima je ustanovljeno da je crkva u jednom periodu bila živopisana, o čemu svjedoče pronađeni ostaci fresko maltera. Ograda oko crkvene porte postavljena 1897. godine je sačinjena od 1544 cijevi pušaka zaplijenjenih od Turaka u bitkama na Grahovcu (1858), Vučijem dolu i Fundini (1876-78) i predstavlja jedinstveni “istorijski muzej pod vedrim nebom”. Posebna vrijednost je i ikonostas u crkvi koji je 1878. godine oslikao Makedonac Vasilije Đinovski. U crkvi su se vjenčali knjaz Nikola i knjaginja Milena 1860. godine.
Poveznice
editIzvori
edit- Cetinje moj grad
- Božidar Milic, Urbano nasljede Crne Gore s posebnim osvrtom na razvoj Cetinja, Podgorica, 2013.