Sreten Perović (Gornja Gorica kod Podgorice, 15. februara 1932) je crnogorski književnik, teatrolog i kulturolog.
Biografija edit
Višu realnu gimnaziju završio je u Titogradu, a Jugoslovensku i svjetsku književnost na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Prvu zbirku stihova Zvuci i daljine, objavio je 1951. godine u izdanju Književnog kluba studenata Beogradskog univerziteta. Za vrijeme studija jedan je od pokretača i urednika književne revije Vidici (1953) i predśednik Književnog kluba studenata Beogradskog univerziteta (1954).
Po povratku u Crnu Goru radi kao profesor književnosti u titogradskoj Srednjoj tehničkoj školi (1956–1961); istovremeno je i glavni urednik časopisa Susreti (1957–1962). U titogradskom izdavačko-štamparskom preduzeću Grafički zavod je od januara 1963. urednik više edicija i odgovorni urednik edicije Luča, antologijske biblioteke crnogorske književnosti, u kojoj su u 80-ak tomova objavljena najznačajnija djela klasične i savremene crnogorske književnosti. Od 1975. do 1981., odgovorni je urednik i direktor Izdavačke djelatnosti NIO Pobjeda, a zatim glavni urednik, zamjenik direktora (1981–1983) i direktor (1983–1991) Leksikografskoga zavoda Crne Gore i glavni urednik za oblast Kultura i prosvjeta u projektu Enciklopedije Crne Gore. Leksikografski zavod Crne Gore ukinut je 28. juna 1991. Krajem 1994. odlazi u prijevremenu penziju i nastavlja da sarađuje sa crnogorskim nezavisnim i opozicionim publikacijama, u Monitoru, Liberalu i dr. U prvoj deceniji XX vijeka, glavni je urednik Crnogorske enciklopedije DANU. Kao generalni sekretar, a potom i kao višegodišnji predśednik Crnogorskog PEN centra, veoma je angažovan na domaćem i međunarodnom planu – u odbrani prava i interesa Crne Gore i crnogorske kulture, crnogorskog jezika i obnovljene Crnogorske pravoslavne crkve. Učestvovao je na brojnim međunarodnim književnim i antiratnim skupovima.
Više od tri decenije Perović je bio stalni pozorišni kritičar Susreta i Pobjede, a u tom dugom periodu intenzivno je prevodio i prepjevavao makedonsku poeziju.
Perović je objavio nekoliko desetina knjiga, od čega dvadesetak zbirki lirske poezije. Njegova poezija je prevođena na tridesetak jezika i predstavljena u brojnim domaćim i stranim antologijama. Za svoje književno stvaralaštvo, Perović je dobio brojne nagrade, te najznačajnija nacionalna i visoka međunarodna priznanja. Između ostalih: Prvu nagradu Udruženja književnika Crne Gore (1958., za zbirku poezije Seanse);; Trinaestojulsku nagradu (1961., za zbirku poezije Žedni sat); Nagradu /skopske/ Misle (1963., za poemu Svjetionik); drugu Trinaestojulsku nagradu (1971., u zajednici sa B. Banjevićem i M. Stojovićem, za programiranje i uređivanje Biblioteke Luča); Nagradu Željezare Sisak (1976., za Gladno oko kao najbolju zbirku poezije u prethodnoj godini na srpskohrvatskom jeziku); Nagradu Risto Ratković (1976., za zbirku Gladno oko, ali se tog priznanja Perović javno odrekao 1993., kad je ova nagrada dodijeljena genocidnom ratnom komandantu Radovanu Karadžiću); Nagradu UKCG za knjigu godine (197., za Gladno oko); Orden rada sa zlatnim vijencem (1981.); Decembarsku nagradu Oslobođenja Titograda (1986., za Darove scene, dvotomnu hrestomatiju teatrologije i pozorišne kritike); visoko internacionalno priznanje Književno žezlo (koje se daje istaknutim stranim autorima za njihovo originalno stvaralaštvo) sa promocijom u zvanje Počasni građanin-pjesnik Grada Skoplja (2004.); Nagradu Udruženja prevodilaca Crne Gore – za ukupno prevodilačko stvaralaštvo, u Danilovgradu 2005. U Rumuniji mu je, 1. juna 2012., uručena visoka Internacionalna nagrada za poeziju Evopskog fonda i Internacionalne akademije „Mihai Eminescu“ (Krajova). Godinu dana kasnije, 2013., Makedonska akademija nauka i umjetnosti odlikovala ga je Zlatnom medaljom „Blaže Koneski“.
Sreten Perović je predśednik Dukljanske akademije nauka i umjetnosti[1], inostrani član Makedonske akademije nauka i umjetnosti, inostrani član Mediteranske akademije „Braća Miladinovci“, počasni član Internacionalne akademije „Mihai Eminescu“ u Rumuniji, inostrani član Italijanske arheološke /istorijske/ akademije i redovni člana Evropske akademije nauka, umjetnosti i književnosti (Pariz)[2]. Izabran je u zvanje Istaknuti kulturni stvaralac Države Crne Gore, koje podrazumijeva i doživotnu materijalnu potporu.
Važnija djela edit
Knjige poezije edit
- Zvuci i daljine, Beograd, 1951;
- Mramorno pleme, Cetinje, 1955;
- Seanse, Cetinje, 1958;
- Žedni sat, Cetinje, 1960;
- Ukleti hram, Novi Sad, 1962;
- Korida, Kruševac, 1964;
- Prepoznavanje vremena, izbor, Titograd, 1965;
- Lesendro, Titograd, 1972;
- Gladno oko, izabrana poezija, Titograd, 1975;
- Himna južnim vjetrovima, Titograd, 1991;
- Put u daleke duše, Podgorica, 1997;
- Haiku-lampe, Podgorica, 2015:
- Na mostu nesanice, Podgorica, 2016.
Knjige kritika edit
- Krugovi, Cetinje, 1978;
- Darovi scene, pozorišne kritike,1–2, TG, 1986;
- Ogledi i eseji, Nikšić, 1990;
- Crnogorci na sceni, pozorišne kritike, Podgorica, 2014.