Istorijat edit
Manastir Starčevo, koji se nalazi na ostrvu Starčeva Gorica, smatra se najstarijim manastirom na ostrvima Skadarskog jezera iz doba Balšića. Njegova izgradnja se vezuje za period 1376-1378 godine. Kao osnivač manastira pominje se starac Makarije, po kojemu su manastir i otok dobili ime.
Krajem XIV stoljeća u manastiru se nalazio poznati prepisivački centar u kome se odvijao intenzivan rad na prepisivanju knjiga i đe su nastala dva značajna rukopisa Prolog Starčeve Gorice i Četvorojevanđelje Starčeve Gorice.
Opis edit
Manastirska crkva Uspenja Bogorodice - jednobrodna građevina (skromnih dimenzija, a skladnih proporcija), sa svojim arhitektonskim kakarteristikama, uz još neke crkve u basenu Skadarskog jezera, tvori osobitu skupinu crkava - u obliku trikonhosa (trikonhos: osnova-tlocrt u obliku trolista).
Starčevačku trikonhalnu crkvu formira podužni brod, zasveden blago prelomljenim svodom, sa bočnim konhama (konha: svod u obliku školjke - polukupola - u proširenom značenju apsida) uz centralni travej(travej: polje na svodu omeđeno-uokvireno uzdužnim i poprečnim lukovima) i polukružnom apsidom u širini oltaskog traveja.
Specifičnost ovog trikonhosa je izgradnja polukružnih ojačanja uz zapadne krajeve bočnih konhi, kojima se neutrališu sile kupolne zone na bočne zidove u kojima su bile izvedene (proporcionalno) duboke niše.
Nad centralnim travejem izgrađena je kružna kupola odvojena od niskog kružnog tambura naglašenim poluobličastim vijencem. U krovnim masama vanka naglašen je poprečni, tkz., “lažni brod”.
Uz zapadni zid crkve ubrzo nakon gradnje crkve bila je dozidana priprata (priprata: zapadni ulazni dio crkvekoji je od ostatka crkve odvojen zidom i vratima) uz koju su kasnije sa južne i śeverne strane prizidani bočni paraklisi (paraklis: crkvica prizidana uz veću crkvu ili uklopljena u nju - služila kao grobnakapela, a i kao krstionica) od kojih južni ima malu polukružnu apsidu.
Crkva je zidana pritesanim kamenom nejednake veličine, slaganim u horizontane redove.
Na manastirskoj crkvi je, u periodu od 1963. do 1965. godine, urađena rekonstrukcija i konzervatorski radovi.
Sahranjen Božidar Vuković edit
U južnoj, bočnoj kapeli, po sopstvenoj želji, sahranjen je 1540. godine znameniti crnogorski štampar, vojvoda Božidar Vuković - Podgoričanin. Božidar Vuković je u svim svojim djelima pisao da je “Iz sela Đulići kraj Podgorice, Dioklitske zemlje, makedonska strana”.