Wp/cnr/Manastir Starčevo

< Wp | cnr
Wp > cnr > Manastir Starčevo

Istorijat

edit

Manastir Starčevo, koji se nalazi na ostrvu Starčeva Gorica, smatra se najstarijim manastirom na ostrvima Skadarskog jezera iz doba Balšića. Njegova izgradnja se vezuje za period 1376-1378 godine. Kao osnivač manastira pominje se starac Makarije, po kojemu su manastir i otok dobili ime.

Krajem XIV stoljeća u manastiru se nalazio poznati prepisivački centar u kome se odvijao intenzivan rad na prepisivanju knjiga i đe su nastala dva značajna rukopisa Prolog Starčeve Gorice i Četvorojevanđelje Starčeve Gorice.

Opis

edit

Manastirska crkva Uspenja Bogorodice - jednobrodna građevina (skromnih dimenzija, a skladnih proporcija), sa svojim arhitektonskim kakarteristikama, uz još neke crkve u basenu Skadarskog jezera, tvori osobitu skupinu crkava - u obliku trikonhosa (trikonhos: osnova-tlocrt u obliku trolista).

Starčevačku trikonhalnu crkvu formira podužni brod, zasveden blago prelomljenim svodom, sa bočnim konhama (konha: svod u obliku školjke - polukupola - u proširenom značenju apsida) uz centralni travej(travej: polje na svodu omeđeno-uokvireno uzdužnim i poprečnim lukovima) i polukružnom apsidom u širini oltaskog traveja.

Specifičnost ovog trikonhosa je izgradnja polukružnih ojačanja uz zapadne krajeve bočnih konhi, kojima se neutrališu sile kupolne zone na bočne zidove u kojima su bile izvedene (proporcionalno) duboke niše.

Nad centralnim travejem izgrađena je kružna kupola odvojena od niskog kružnog tambura naglašenim poluobličastim vijencem. U krovnim masama vanka naglašen je poprečni, tkz., “lažni brod”.

Uz zapadni zid crkve ubrzo nakon gradnje crkve bila je dozidana priprata (priprata: zapadni ulazni dio crkvekoji je od ostatka crkve odvojen zidom i vratima) uz koju su kasnije sa južne i śeverne strane prizidani bočni paraklisi (paraklis: crkvica prizidana uz veću crkvu ili uklopljena u nju - služila kao grobnakapela, a i kao krstionica) od kojih južni ima malu polukružnu apsidu.

Crkva je zidana pritesanim kamenom nejednake veličine, slaganim u horizontane redove.

Na manastirskoj crkvi je, u periodu od 1963. do 1965. godine, urađena rekonstrukcija i konzervatorski radovi.

U južnoj, bočnoj kapeli, po sopstvenoj želji, sahranjen je 1540. godine znameniti crnogorski štampar, vojvoda Božidar Vuković - Podgoričanin. Božidar Vuković je u svim svojim djelima pisao da je “Iz sela Đulići kraj Podgorice, Dioklitske zemlje, makedonska strana”.

Poveznice

edit

Izvori

edit