Wp/cak/REJQALEM K’ASLEWINÄQ

REJQALEM K’ASLEWINÄQ

Ri rejqalem k’aslewinäq, nub’ij ri soltzij jare ri xenab’al richin awanima’ nuya’ ri winaqirem richin naq’et ri jalajoj taq na’il ru chajin jun winäq, ruma k’ari chupan ri mayab’ b’anob’äl ri nab’ey taq winaqi’ xe k’oje chikiwäch ri majoj ulewal Saqawinäq, ri chi uchuq’a xki pa pa’ ri na’ojil chuqa ri nuk’usamajel, ri mayab’ winaqi’ keri’ ri juley chik Achamaq’i’ richin xkib’en ri koch’el’ chuqa uxlunanïk.

Ri maya’ b’anob’äl ru  koch’on  chi kiwäch  aj  majoj ulewal na’ojil, winaqirem retamab’alil pwaqirem chuqa  b’anob’äl. Jare  xb’an  taq  xb’an  ri  majoj  ulewal Iximulew ruma  ru  b’anikïl,  k’imolaj,  k’ich’ab’äl,  k’iyib’anobäl, achamaq’i’  rik’in  rejqalem  k’aslewinäq, ru  chajin  ch’uch’uj  k’aslemal  amaq’.  Ri  pa  ch’uch’uj  k’aslemal  k’o  ri  jalajoj  b’anob’äl, jare  ri  Pa  Poqonab’äl,  Pa  Komon,  Pa  Q’uch,  Pa  K’ex,  jare   yoj  ruto’  pa  qochoch  kik’in  ri  qach’al.

Güipil - Front Detail unknown Origin 03

TIKIRIB’ÄL

Ronojel  winaq,  moloj ri’ï’l, k’imolaj, xukulem, molajk’ayinïk, molajwinaqirem, nikijunumaj  ki  ch’ob’onïk,  ki  na’ojinïk, keri’  nikib’än  chuqa’  ri  chawän  taq  tinamït, jalaloj  taq  amaq’,  ri ni ki  ya’ ki  k’u’ux  rik’in  ri  tikirib’äl   na’ojib’äl richin ni ki k’ut ri b’ey, ri etz’asamaj, k’iyirisanem  che  xukulem  chuqa  pa  k’aslem  chi  na  to’o’  pa  jun  b’anob’äl,  nuchuq’ab’ij  ruma  na’onïk  chuq’ub’ab’äl,  jari:  raxnaqil  ch’akulaj,  raxnaqil  na’onïk,  rik’in  ru  samaj  pwaqil  chuqa’  ri  na’ojib’äl,  xukulem.

Jari  mayab’  tikirib’äl  k’o:  

Retamab’alil  Wäch   ri  winaqi’.

Na’onik  Ruchojalil  kajulew

Na’ojinik,  etamab’alil,  xulumem,  ni  silon  chi  ronojel.

Ri  ixïm  jari  wayb’äl,  loq’olej  tikirinem.

Ronojel  winäq  jun  chïk  yin.

Ri  etamab’äl  k’o  na’oj  richin  nuto’  ri  amaq’ela’.

Ronojel  achike  nub’än  jun  winaq  chuqa  ch’ewe’  keriwi’ niya’  ri  matyoxinïk  pa  ru  k’aslem.

TIKIRIB’ÄL  KICHIN ATI’IT  MAMA’AJ

Ri  retamab’alil  wäch kichin  qati’t  qamama’  ni  kib’j  ri  ejqalem  b’anob’äl janila rik’atzin  pa  qa  k’aslem  richin  roj  ni  qa q’asajkan  chike  juley  chik  qach’alal,  ri  b’eyomel  xukulem   richin  ri  e  k’o  chi  qa  xikin,  ri  ejqalem  ki  ya’on  kan  ri  qatit  qamama’  jun  achib’äl:  ri  xukulem  che ri  qa  te’e  ruwach’ulew,  chike  ri  nimaxela’.

Ri  ejqalem  jari  tikirem  nuya’  rub’ey  achike niqab’en  richin  choj  yojb’e  pa  qa  k’aslem,  yoj  ruto’o  richin  ni  qa  ya’  ruq’ij  ronojel  ri  k’o  chiqawäch.

Ri  ejqalem  nu  ya’ jun  b’ëy  richin  roj  ni  qa  tz’et  akuchi’ ni  qa  ya  qak’ux.  Ri  eqalem  nub’ij  ri  k’eyewal  kik’wan  ri  winaqi,  ri  ejqalem  chuqa  tikirem  richin  ch’uch’uj  k’aslem achamaq’i’.

Chupam  ri  tz’etkajulew  nujikib’a  chi  k’o  kaji’  tikomal  b’anob’äl  ejqalem  pa qa k’aslem jare’:  ri  Pa  Poqonab’äl,  Pa  Komon,  Pa  Q’uch,  Pa  K’ex,  tikirib’äl  richin  ch’uch’uj  k’aslem  mayab’  b’anob’äl.

Ri  tikirem  man  xa  xe  ta  richin  ri  mayab’  b’anob’äl,  ütz  ni  ki  kusaj  juley  chik  amaq’i’  richin  k’o  jantape’  ri  chojalil,   k’wajowen, chuqa  juley  chik.

Ri  Poqonab’äl pa  qa  tinamït  achiel  toq  k’o  jun  yawa’  na  q’ejela’  che  ri  k’ayewal  rilon,  chuqa  jalajoj  k’ayewal  nawil  pa  a  k’aslem.

Pa  Komon  taq  k’o  nib’an  pa  amaq’  achib’ël  jun  josoj  pa  muqub’ël  chiri  ni  b’an  samaj  richin  ri  tinamït  k’o  chi  yeto’on  ri  achi’a’.

Pa Q’uch  jare  taq  jun  a  wach’alal  chuqa jun  achk’uljay, yab’eto’on  rik’in  jun  ru  samaj,  keri  xtub’än  rija’  toq  rat  k’o  jun  a  samaj  k’o  chi  ya  ruto’.

Pa K’ex  jare  jun  chik  tikirib’äl  ri  ni  qa  kusaj  pa  qa  k’aslem  toq  k’o jun  wachineq  man  k’o  ta  a  wik’in  na  k’utuj  jun  utzïl  chire  ri  winäq ri  k’o  rik’in  ri  nawajo’  rat  nak’utuj  chire  keri’  nitzolïx  ri  ützil  chawe.

JALAJOJ  B’ANOB’ÄL

K’o  juley  chïk  b’anob’äl,  chiri  ri  tikirib’äl  pa  ch’uch’ulej  k’aslem  ni  qil  ri  k’utunïk,  ruma  ri  nu  xol  rupan  ri  b’anob’äl  ach’amaq’i.