Wp/byv/Ntʉ

Ntʉ̂m ghʉ̌ ngɔ bàg yɑmə. Tsə̀moʼo bə̂ nguʼu tsə̀môʼ kag tsə̀môʼ nkə mfɑ ntɑm tsə̀moʼo kə̀̀ bə fa.

Bǐn ntʉ

Bò bə̂ ndôʼ ntʉ ngʉ̂ cû yi yɑmə.

Ncwɛn

Bò bə̂ ndôʼ tʉ bò kəb lɑ mbagə a tʉ̂ʼ ncwɛn bò bə̂ na càŋ yi. Tsə̀moʼo bə̂ ndoʼo mbwôgmbwə̀ ntonə a fi bo lôʼ kə̀kǐ mbwogə̌ nswɛnə. Tʉ nkə mbə ɑ̂ mbwə̀ ju bò bə̂ na càŋ yi lɑ. Ntʉ̂ mə̀kad bə̂ mbwɔ̂ nǔm sə̂n fǎʼ lî.

Fu

Ndɛ̀n ghǒn bǎg laʼ bə̂ ndôʼ nə̀nɑ̀ mbɑ̀bɑ̀ ngùb tʉ kə̀ nkǎ ntʉ kə̀ mfù mi lô. A bə̂ mbə mbə̀ʼ yɑ̂m ngə̀laŋ mfu mə̌n njâtə̀ ngòkɛd ncʉɑ̂ mbàmbà mfǔ mə̀kalə. À bə ɑ̂ mbɑ̀ bò nkə mfàʼ mbwə̌ mbwə̀ lɑ. Mfìʼ mfǔ bia, ngǎ bùbu, ngùbtʉ mangolòʼ.

Tɔndɑ bô ghǎbndɑ

Bò bə̂ ndôʼ ntʉ bò kə̂b lɑ nkomə nɑ̂ mbɑ̀ bò kɔ̂ lɑ ; à bə nə̀ nɑ̀btə̌ tɔndɑ kə̀ ghǎbndɑ lô. Nə̀ ghʉ̀ mbə̀ kɑ̂ sɑn fɛd yə̂n ncwɛn nî bò bə̂ mbiʼtə bô môʼ mfɛd à bə̂ ntàʼ yub lɑ. Mfìʼ ncwɛn bə ɑ̂ Irɔkɔ, ntʉ̂ mə̀kalə. Bò bə̂ ndoʼo nɑb tu bàʼ yi mbɑ̀ bo tə̂ cavʉ lɑ. Mə kud bàʼ ndoʼo ntomtə dʉ̀ʼ yi.

Kənuʼu

Ntʉ̂ bɑ̀ ngɔ̀ ntsə̀ bə̂ bwə lɑ bə̀nntʉ̀n nɑ̂ʼ nkə nkəbə nkom tɔ̀ sə̀ ntə nùm ntsə nco mbwə a ghʉ̂ kə̀nuʼu. A nkə mbə ndʉlɑlɑ â nǔmmbə̂ ncwɛn bə̂ ndâ nùm ntsə.

mfə̌ ŋwàʼnì =

Bò nkə ndoʼ ɑ̂ ncwɛn nɑbtə mfə̌ ŋwàʼnǐ bo bə̂ njǒg ndǒʼ nɑ̂b buʼ ŋwàʼnì, bùʼ kì, mbɑ̀bɑ̀ mìmôʼ nkətoʼo. Bò bə̂ ndoʼo nguʼu nkwe mbɑ̂b mì nkə nɑ̂b bɑ̀ mfə̀ bə̀ bô njən njǒn leʼ fa lɑ.

Ntɑm ntʉ

Mìmôʼ ntʉ bə mfɑ ntɑm mubə zə̀ bə̂ bo jʉ̂ lɑ bə kùnǐ nə̀ tʉntə tʉ com(ò bə̂ mə nɛ̌n Yɑùndɛ̀ ntôg Ngǎntəʼ njən côm ntɑ̂n Ntongà ), tʉ bia, tʉ sɑ̀bɑ̀sɑbɑ, tʉ mbʉ, tʉ bùbu, tʉ nkagə, tʉ bwə, tə mba, tʉ ngǎvà, tʉ maŋgolòʼ. Mə̂n ntɑm ntʉ lî bə̂ mbɔ̂ nə̀shù. Bə̀n bò ghʉ̂ yɑm nɑ bə̂ nswɛnə (a nkə mbə ɑ̂ mbɑ̀ tə̌d ntɑ̂n tsə̀môʼ bənntʉ̀n).

Cû fə̌ʼ mbwogə

Ò bə̂ nco fə̌ʼ mbogə ntɛd co mbɑ̂ kə̀bùʼ, nkɔ̀ kə̀bùʼ, dûʼ sogə bô tsə̀môʼ cu bò loʼ ɑ̂ ncwɛn nɑbtə̂ yi lɑ. Bǐn duʼ sog bô ncwɛn bə ɑ̂ mbə à kə̂ʼ mbə tǒn mbɑ̂ duʼ bô tʉn nɑ.

Cû ntsiʼi

Bò bə̂ kom ncwɛn ngʉ̂ nətôm yi, nɑbtə bəbunə, nkom tom nɑbtə mbɑ̀ diàŋ nkù nkuà yi. Mbɛ̀n ndôʼ ncwɛn nɑbtə mbùʼ ka bô mbùʼ cu kə mbùʼ mfə lô.

Kud bàʼ

Ntʉ̂m tsə̀môʼ ngɔ̀ bò nkə nɑbtə bàʼ ɑ̂ bô ncwɛn (ngɔ̌ mbɑ̂ Amɛrika lɑ). Bò bə̂ nɑbtə mbɑ̀ nkâʼ ngʉnyɑ̀m, ndɑ̂ nkab mbɑ̀ nə nɑ̀btə̌ kàb.

Ndɑ̂ ŋwàʼni

Bò nkə ndoʼ ɑ̂ ncwɛn nɑbtə nkòʼ yi mbɑ̀ tsə̀môʼ kə̂bnka.

Cû ntʉ bə njwimtə bən nɑ

Bò nkə njɑ̂ tsiaŋ fɛ̀n (dʉ̀ʼ ntʉ bə̂ mbə lɑ ) ɑ̂ ntʉ̂ nsi caʼa nǔmmbə̂ ntʉ bô nə̀nɑ̌ nkə mfɑ mfʉâg yòg bə̀nntʉ̀n. Bò bə̂ ncɛdtə mbə̌ fə̀dmbàŋ kɑ̂ àʼ coʼ ntû bàʼ mbɛ̀n mbə̂ mbə bò bə̂ ngʉ̂ kɑ̂ kɔ̂ nkwa sə̀ʼ. Ntʉm dʉ̂ʼ zə̀ mbàŋ bə̂ ndo lɑ ntʉ bə̂ ngʉ̂ mbàŋ kə̀ lǎb nsi caʼ yòŋ ncʉʼ mbɛn nkə nshʉb caʼ kɑ̂ ntsə̌ mbàŋ kə̀b. Ntʉ nkə mbə ɑ̂ dʉ̌ʼ