Wp/bnn/takibakha qalinga

< Wp‎ | bnn
Wp > bnn > takibakha qalinga

Bunun 布農族 edit

Bunun 布農族簡介 edit

   maqa Bunun qabasa sa ihan ludun miqumic, heza' tu 1000~2500 kaidaqvasan na ludun dangian, mamantuk tu takiludun miqumic tu bunun. minhan 1700 kanaqtung qamisan sohan 1800 kitnga qamisan, muvasvas  masopa Kalingku' Taitu' Takau' ta. maqa Bunun lopaku ka heza' tu 60026 a bunun, malvasva ihan Natuking Zin'aiku', Sin'iku', Kalingku Panital, Bahu'an, Taitu' Pasikau, Haitotowan, Takau' Ngani, Namasia. madin lopaku ka muhan baq miqumic. maqa tastulumaq qa cia tama ka sanada'an han lumaq, miniqabas daudauk minkanal la dangi'an na madaing nga dangi'an lopaku miqumic. 

   布農族祖先居住於中央山脈的兩側,海拔大約在1000~2500公尺之間,是個典型的高山民族,大約從17世紀末、18世紀初族群開始分裂而進行南北不同方向的遷移,往東至花蓮及台東山區,往南至高雄(李壬癸1999)。布農族目前人口約60,026 人[1],主要原鄉有南投縣仁愛鄉、信義鄉,花蓮縣卓溪鄉、萬榮鄉,臺東縣延平鄉、海端鄉,高雄市桃源區、那瑪夏區等地,近年也有移居都會區的情形。家庭以父系大家庭為基礎,因歷史遷移而慢慢拓展,分布範圍相當遼闊。

[1] 中華民國內政部戶政司 2020年 11月統計。https://gis.ris.gov.tw/dashboard.html?key=B10

 maqa Bunun na tupa'un tu bunun, mininum ata Bunun na sidoq, Takibakha、Takitudu、Takivatan、Takbanuaz、Isbukun 、Takipulan, kanacia sinpatas si (李壬癸1999 ), madauka Takipulan na ihan 1700 micqang qamisan, masopa han dangi'an Tananaul la mulanbu' han Tanaul. pangqa malopaku ka Bunun sidoq qa, muazin hima' 'a sidoq, maqa madia' 'a bunun na cia ki Isbukun, ihan na dangi'an nai Natu'、Takau'、Taitu'. maqa hunut madia' 'a, cia ki Takbanuaz, ihan na dangi'an nai Nantu'、Kalingku、Taitu. maqa Takivatan na ihan Nantu'、Kalingku'. maqa Takibakha ka ihan Natu'king Sin'iku'. maqa Takitudu ka ihan Natu'king Zin'aiku', heza ni tu pia ka, ihan Sin'iku' mahavun tu acang. minihan ata dangian sadu, maqa hima sidoq qa amin heza' han Natu'king。maca sanacia Sapir (1916) sinpatas tupa tu "maqa qalinga maca masdan kasukasu' 'a, ciata' 'a indingian tanqapu ki qalinga" mini'iti ata sadu ka, maqa Natu'king Sin'iku ka, nalauqa ica Bunun dangian tu qaputung.(minhan李壬癸1999). maqa Bunun na ininhan ludunhaluvata、ludunbakha、ludunbukun、ludunbanuaz、luduntudu, lusqu'un Lepun punhan dangian lopaku tu acang.  

bunun布農族稱為「人」,這是我們Bunun「布農族」名稱的由來,原本布農族有六個社群:Takibakha (卡社群)、Takitudu (卓社群)、Takivatan (丹社群)、Takbanuaz (巒社群)、Isbukun (郡社群)、Takipulan (都蘭社群),而其中根據(李壬癸1999 )「都蘭社群大約在十七世紀中葉時代遷至北鄒,被鄒族所同化已消失」。所以目前官方認定的布農族語分為五大社群;其中以 Isbukun人口最多,主要分佈在南投、高雄、台東;Takbanuaz人口次之,主要分佈在南投、花蓮、台東;Takivatan主要在南投、花蓮;Takibakha主要在南投縣信義鄉;Takitudu主要在南投縣仁愛鄉及少部分移居在南投縣信義鄉久美村。我們可以從上觀察語言分佈分,南投縣信義鄉包含五個方言別歧異性最大。依據Sapir (1916)所提出「語言最分歧的地區可能是該語言的起源地」的觀點,南投縣信義鄉,中央山脈地帶最可能是布農族的發源地(引自李壬癸1999)。原本布農族都是居住在信義鄉內的丹大山、郡大山、巒大山、卓大山,被日本遷居往現有的居住地。

布農族語方言分佈

社群 縣市 鄉鎮
卡社群

(Takibakha)

南投縣 信義鄉
卓社群

(Takitudu)

南投縣 信義鄉、仁愛鄉
丹社群

(Takivatan)

南投縣

花蓮縣

信義鄉地利村

萬榮鄉馬遠村、瑞穗鄉奇美村

巒社群

(Takbanuaz)

南投縣

花蓮縣

台東縣

信義鄉

萬榮鄉、卓溪鄉

延平鄉、海端鄉

群社群

(Isbukun)

南投縣

高雄市

台東縣

花蓮縣

信義鄉

桃源區、那瑪夏區

延平鄉、海端鄉

卓溪鄉

ihan Natuking tu Bunun南投縣境內的布農族分佈 edit

   南投縣境內的布農族分佈在信義及仁愛鄉,信義鄉有兩條溪:濁水溪及陳有蘭溪,濁水溪線有地利村tamazu’an、雙龍村isingaz、潭南村malavi’、人和村loloqo;陳有蘭溪線有明德村mihompu’、豐丘村salitung、新鄉村sinapalan、羅娜村lolona’、久美社區mahavun、望鄉社區kalibuan、東埔村tumpu’, 信義鄉內布農五大社群都有。仁愛鄉內布農族居住在中正村qatu’、武界村boqev、萬豐村ququaz三個村。布農族在信義及仁愛鄉分佈。

南投縣布農族語方言分佈

社群


卡社群Takibakha 地利村tamazu’an、雙龍村isingan、潭南村malavi’
丹社群Takivatan 地利村tamazu’an
巒社群Takbanuaz 地利村tamazu’an、雙龍村isingan、人和村langdun(loloqo)、明德村mihompu’(lileq)、豐丘村tu’iuka’ (salitung)、新鄉村singkiu’(sinapalan)、望鄉社區bukiu’(kalibuan)
郡社群Isbukun 人和村langdun(loloqo)、明德村mihompu’ (lileq)、

羅娜村lolona’、東埔村tumpu’、

久美社區kiuvi’(mahavun)

卓社群Takitudu 久美村kiuvi’(mahavun)

卓社群Takitudu 中正村qatu’、武界村boqev、萬豐村ququaz

Takibakha Bunun卡社群布農族 edit

卡社群居住在濁水溪畔的地利村(Tamazu’an)、雙龍村(Isingan)、潭南(Malavi’)村三個acang(部落),地利村是最早形成的acang,當時地稱之為青雲社區(丘其謙1966);其次是雙龍村,當時稱之為光復社區,潭南村最後形成聚落[1]

   在人口而言,卡社布農人口大約二千多人,三個部落的卡社群人口最多為Tamazu’an,其次是Malavi’,最少是Isingan。


[1] Tamazu’an (地利村)有卡社群、巒社群、丹社群及少數的卓社群;malavi’ (潭南村)有卡社、卓社群及少數丹社群;Isingan (雙龍村)有卡社及巒社群。


地利村(Tamazu’an部落)總人口數1116,其中原住民1035人,人口中有93﹪布農族(卡社、丹社、巒社、卓社群、郡社群),7﹪漢人。地利村(Tamazu’an)部落以卡社群(Takibakha)為主,丹社群(Takivatan)、巒社群(Takbanuaz)次之,少部分的卓社群(Takituduh)及郡社群(Isbukun)。在日據時期,最先遷移到地利村居住是卡社群(Takibakha)及卓社群(Takituduh),其次巒社群(Takbanuaz),最後是丹社群(Takivatan)。郡社群(Isbukun)是在50年代因婚姻關係而定居。

地利村Tamazu’an  地名的由來有三種傳說:

1、古早布農族在古居地,常常要到集集和漢人以物易物做交換買賣,從古居地走路去集集時,地利村Tamazu’an此地是休息露宿的地點,休息的地方布農語稱作(alu’an),日語休息住宿稱(tumalu),而稱之為Tamazu’an。

2、祖先們被遷移之初,本村有很多祖先自製的水力杵臼擣米工具,後來日本引進水力大輾米器,布農族稱擣米工具為babazu-an,而稱之為Tamazu’an。

3、據傳說以前地利村Tamazuan原是沼澤地,因其孳生蚊蟲,居住本地難以生存。某一天黎明時忽然出現一隻大公雞,那隻大公雞把蚊蟲吃掉,因而居民起再也沒有遭受蚊蟲肆虐,公雞在布農語稱作(tamalung) [1],而稱之為為Tamazu’an。這是筆者聽過的三個地利村地名的由來。


[1] 第三種是在80年代才傳出的筆者看過這傳說篇幅於報紙上,筆者田調發現第三個傳說老一輩不接受這個傳說,第二種說法老一輩長者都有看過那臼擣米工具及日本引進水力大輾米器,筆者看過這兩樣工具,只是筆者看到的位置不是老一輩長者所說的位置。第一種說法老一輩長者,確認本地是祖先休息和露宿的地方。可是地利村在90年在地利村豎立公雞的塑像,這錯誤的決策都是人為的,我們布農族文化語言都有這種現象存在,這提醒自己對文化的事要謹慎求證。


雙龍村(Isingan) 部落總人口數817人其中原住民801有19位是漢人。雙龍村(Isingan) 部落是由巒社群(Takbanuaz)、卡社群Takibakha兩個社群的聚落,日據時代是巒社群(Takbanuaz)最先遷移到雙龍村落,卡社群(Takibakha)後來才遷入。

雙龍村部落遷移先後痕跡,從雙龍村居家聚落依稀可見;巒社群(Takbanuaz)、卡社群Takibakha居住界線以基督長老教會為分界,教會以上是卡社群Takibakha聚居,教會以下是巒社群(Takbanuaz)聚居。

雙龍村(Isingan) 部落 地名的由來,據說雙龍村(Isingan)是從日語石頭(isi)之語音而取為(Isingan石頭山岸邊)的地名。

潭南 (Malavi) 部落 ,總人口數730人其中原住民698人。潭南村(Malavi) 部落是三個卡社群聚落中,最後遷移行成的部落,是由卡社群Takibakha和卓社群Takitudu及丹社群Takivatan三個社群的聚落,以卡社群(Takibakha)最多。群社(Isbukun)司家(Takisnianan) 入贅到潭南村,其後嗣語言已被卡社群同化。

潭南(malavi’) 部落 地名的由來,在當地常見的原生蕨類植物,日語的蕨類植稱為(walavi),大約在1932年(民國21年)日據時代遷移時,從古居地先遷移至第一鄰及第二鄰之間的台地上,因當地的蕨類植物(布農語li’li’)有很多,當時日本人以(walavi)蕨類植物名稱命名本村,國民政府後因鄰近日月潭南邊而更名為「潭南村」。在93年村民有人提出恢復母語地名為(sulili)意指都是蕨類植物及(Laidazuan)意指經過的地方或移居的地方,但是目前大家還是習慣稱潭南村為(Malavi);潭南村分為二個聚落,第一鄰一個聚落所在位置稱為(Kunung),第二~四鄰一個大聚落在位置稱為(Malavi)。

   早期三個卡社部落的詞彙有一些不同,例如:「魚」 Malavi’的說kan,Isingan和Tamazu’an的說iskan;又如「小便」Malavi’的說sikbu,Isingan和Tamazu’an的說misdul;有關新事物的「驕車」Malavi’的說lehlehsip,Isingan和Tamazuan的說kulapha’;「塑膠油桶」Malavi’的說zepoq,Isingan和Tamazuan的說kalasu’。現在發現,這種差異演變趨向為同樣的講法,「魚」稱iskan、「小便」稱misdul、「驕車」稱hai’ia(借詞)、「塑膠油桶」稱kalasu’ (借詞),但是,卡社群三個村的詞彙還是有差異的現象。

卡社群三個村的詞彙差異的現象

Tamazu’an(地利) Isingan(雙龍) Malavi’(潭南)
iskan iskan kan
小便 misdul misdul sikbu
驕車 kulapha kulapha lehlehsip
塑膠油桶 kalasu’ kalasu’ zepoq
星期一 malikac’an malikac’an tas’apulan
星期二 malipusan malipusan dusapulan
蝸牛 qazuqazu qazu paqzu


pali'unin Bunun tu qalinga布農語概述 edit

patasan書寫系統    edit

   原民會與教育部九十四年制定的書寫系統中的元音只有a、i、u三個,但是,在田調時我們發現,如vivi「鴨子」、 vevi「不同」、 matula’「頂住」、 matola’「耳聾」、 mataul「斜坡地」等詞彙似乎呈現e與i以及o與u的對比詳參(全茂永2009)。此外,為了要忠實呈現布農語的發音,布農語各社群語言代表及語言學者,於2018年9月7日,在台北原住民族語言發展心中共識會議中,達成書寫系統修訂布農語元音修正為a、i、u、e、o五個,布農語中可以組成雙元音(ia、iu、ua、ui、ai、au)及長元音(ii、uu、aa、ee、oo)。輔音為b、c、d、h、k、l、m、n、p、q、s、t、v、z、ng、 ’ 共十六個。再則,原民會在2019年4月正進行九階教材修訂,已開始採用五個元音及十六個輔音來書寫。依據2018年的共識會議書寫系統,元音書寫符號如表1與輔音書寫符號如表2。

表1布農語書寫系統元音五個

發音部位及方式 書寫文字 國際音標
前高元音 i i
央低元音 a a
後高元音 u u
前中元音 e e
後中元音 o ο

表2布農語書寫系統輔音16個

發音部位及方式 書寫文字 國際音標 發音部位及方式 書寫文字 國際音標
雙唇塞音(清) p p 唇齒擦音(濁) v v
雙唇塞音(濁) b b 舌尖擦音(清) s s
舌尖塞音(清) t t 齒間擦音(濁) z ð
舌尖塞音(濁) d d 舌根擦音(清) h x
舌根塞音(清) k k 雙唇鼻音 m m
小舌塞音(清) q q 舌尖鼻音 n n
喉塞音(清) ʔ 舌根鼻音 ng ŋ
舌尖塞擦音(清) c ts 舌尖邊音 l l

     輔音部分,其中郡群没有/q/音,丹群和巒群没有/c/音,所以卡社群(Takibakha)和卓社群(Takitu’du)有16個;丹社群(Takivatan)和巒社群(Takbanuaz)及郡社群(Bubukun)有15個,如3表所示。

表3五大社群輔音書寫系統表

社群 輔音
卡社群(Takibakha)

卓社群(Takitu’du’)

c/b/d/h/k/l/m/n/p/q/s/t/v/z/ng/’/
丹社群(Takivatan)

巒社群(Takbanuaz)

ø/b/d/h/k/l/m/n/p/q/s/t/v/z/ng/’/
郡社群(Bubukun) c/b/d/h/k/l/m/n/p/ø/s/t/v/z/ng/’/

  根據李壬癸(1988:483),布農語輔音詞尾/b/和/d/只出現在郡社群,卡社群字尾除了/b/和/d/不會出現外,其他的輔音都可以出現在字首字中字尾。例如:郡社群的「喝」是qud,卡社群的「喝」是qu’,但是卡社群的qu’在加詞綴後會出現d在詞根中;例如:「喝」qu’加後綴-an形成qu’dan衍生為「雨」或「飲料」;再則,郡社群的「經過」是lahaib,卡社群的「經過」是laqai’,但是卡社群的laqai’在加詞綴後會出現b在詞根中;例如:「經過」laqai’加後綴-an形成laqai’ban衍生為「被超過」或「經過的地方」,如表4所示輔音/b/和/d/。

表4輔音/b/和/d/郡群和卡社的現象

輔音 詞別 語意 群郡 卡社


d

詞根 hud qu’
衍生詞 雨,飲料 hudan qu’dan


b

詞根 經過 lahaib laqai’
衍生詞 被超越 lahaiban laqai’ban


b

詞根 開始 kitngab kitnga’
衍生詞 開始要作 kitngaban kitnga’ban

布農語輔音中的/q/、/h/、/’/在五大社群的對應現象,卡社/卓社/丹社/巒社的/q/,在郡社是/h/。卡社/卓社/丹社/巒社的/h/,在郡社是/’/喉塞音。卡社/卓社/丹社/巒社的/’/喉塞音,在郡社己掉了/ ø/,以「田地」「煮」「吃」作為例子,如表5所示。

表5輔音/q/、/h/、/’/五大社群的對應現象

社群 輔音
卡社群(Takibakha)

卓社群(Takitu’du)

q

quma“田地”

h

mahanat “煮”


maun“吃”

丹社群(Takivatan)

巒社群(Takbanuaz)

q

quma “田地”

郡社群(Bubukun)                                                   h

huma“田地”

maanat “煮”

ø

maun“吃”

     卡社群及卓社群輔音中的/c/和丹社群、巒社群、郡社群/s/的使用區別,如「很香」、「錢」、「有味道」的詞彙,所以我們可以看到/c/和/s/的現象,有的詞彙是對應的,有的詞彙是共通用/s/,而/c/在卡社及卓社的詞彙是常見的,在丹社群、巒社群的詞彙是不會出現的。如6表所示。

表6輔音中的/c/和/s/五大社群的對應現象

社群 詞彙 詞彙 詞彙
卡社群(Takibakha)

卓社群(Takitu’du)

c

mahancum“很香”

c

cui’ “錢”

s

sakun“有味道”

丹社群(Takivatan)

巒社群(Takbanuaz)

s

mahansum“很香”

s

sui’ “錢”


郡社群   (Isbukun)

s

ma’ansum“很香”

    卡社群、卓社群、丹社群、巒社群輔音中的/t/和郡社群輔音中的/c/使用區別,如「媽媽」、「皮帶」、「爆炸」如7表所示。

表7輔音中的/c/和/t/五大社群的對應現象

社群 詞彙 詞彙 詞彙
卡社群(Takibakha)

卓社群(Takitu’du)

丹社群(Takivatan)

巒社群(Takbanuaz)


t

tina“媽媽”


t

tisqut“皮帶”


t

tisbung“爆炸”


郡社群 (Isbukun)

c

cina“媽媽”

c

cishut“皮帶”

c

cisbung“爆炸”

   從以上的例字中,我們可以看到卡社群、卓社群、丹社群、巒社群,輔音中的/t/,在郡社群是/c/的現象,李壬癸(1997:304)提到群社群/t/→/c/_/i/的規律,只限於/i/元音前,也就是Isbukun的輔音/t/在元音/i/前會顎化變為/c/,因此我們可以觀察到群社群社群和其他四個社群的/t/和/c/對應的現象。

pali'unin qalinga tu bisngav音節結構 edit

卡社布農族語最基本的音節結構有V、VC、CV、CVC,舉例如表1所示。


表1音節結構

基本結構 詞彙
V u“是”
VC as“針” um“空包稻米”
CV ni“否定” ma“什麼”
CVC kav“上額” dun“繩子”
多音節結構
VV ui “弄” au“不屑之意”
CVV liu“蒼蠅” kai “人名”
VCV ala“同名互稱,如果” ima“手”
CVCV tolu “(大陸)指外省” to’i“打開”
VCVC acang“部落” asik“棕櫚”
CVVC daing“大” kaul“鐮刀”
CVCVC huluc“衣服” bahak“肺”
CVCCVC talcan“過一夜” macqeng“很濃”
CVCVCV mapungu“懶得” maqeqo“渴口”
CVCCVCVC bintoqan“星星” bilvaqan“閃電”

medaza tu bisngav重音 edit

卡社布農語重音,基本上一般在一個詞的倒數第二音節[1],加綴或複合詞會自然轉移到倒數第二音節,如l′uvluv「風」重音位置在倒數第二音節加後綴-an形成→luvl′uvan「颱風」,重音位置轉移在衍生新詞中的倒數第二音節,這是卡社布農語的重音基本現象。舉例如下所示。


(1)  a.雙音節CVCCVC:

重音

h ′i   v     h i  v    (風/空氣)                      

C  V  C    C V  C

第一音節    第二音節


b. 加綴kali-  -an

                                         重音

k a    l   i -  h   i v  h  ′i v  -  u n  (被風吹到)

C V    C  V   C  V  C   C  V  C  V  C

第一音節 第二音節 第三音節   第四音節 第五音節

(2) a.雙音節CVCVC:

                    重音

                   s  ′i    z  a   ’      (拿)                        

                  C  V    C V  C

                  第一音節  第二音節


b. 加綴 -in

                  重音

   s  i          z ′a  ’    i  n  (拿了)                       

C  V         C V  C    V C

                 第一音節 第二音節  第三音節


[1]卡社布農語重音基本重重音在倒數第二音節,但是會有例外的,如,viv′i「鴨子」huah′ua「鵝」kal′iv「苧麻」dand′an「櫻花」l′opaku「現在」、qaungq′ang「家禽的脖子」、quq′u’「一直喝」、qauq′au「一根根柱子」、kausk′aus「條紋」、isk′an「魚」、sad′u「看」等。


pasqal tu petasan格位標記 edit

布農語的格位標記不多,齊莉莎(2000)指出布農族只有主格’a’及受格mas兩個,通常可以省略的格位標記,這是以Isbukun郡群布農語而言。陳甚慈(2009)提到Takibakha卡社布農語的格位標記,只有主格標記是a一個。而施朝凱(2016)認為Takibakha卡社布農語的格位標記,主格是a和ka;受格標記是i及ki。姜懿娟(2012) 主格記是Ca受格是Ci。

筆者在(2011)碩士論文當時Takibakha卡社布農語的格位標記,主格是a和ka;受格標記是i及ki兩組。當時有註解[1]。當時的理解是,句子中的主事者或動詞字母結尾是子音時,主格標記是a,當句中的主事者或動詞字母結尾是母音時,主格標是ka;相同的受格標記如果主事者或動詞結尾字母是子音時,受格標記是i,當句中的主事者或動詞字母結尾字母是母音時,受格標記是ki。但是問題來了,我們發現碰到同樣是母音結尾的會出現不同的格位標記,以前的没記喉塞音或說還未掌握喉塞時是如此記錄,例如;

A1. acu  a   di. 這是狗。

A2. su’u  ka  di. 這是你。               

B1. tama  a   di. 這是燈泡。

B2. tama  ka  di. 這是父親。

C1. Langui  a  di. 這位是Langui。

C3. Ali    ka  di. 這位Ali。

主格標記有/ka/和/a/不一致的現象。

現在記喉塞音或掌握了喉塞時是如此記錄的,例如;

A1. acu’   ’a   di. 這是狗。

A2. su’u   ka  di. 這是你。              

B1. tama’   ’a   di. 這是燈泡。

B2. tama    ka  di. 這是父親。

C1. Langui’  ’a  di. 這位是Langui。

C3. Ali     ka  di. 這位是Ali。

主格標記有一致是子音C加a=(Ca)的/ka/和/’a/一致的現象。

我們從教學中,發現主格是ka和a 及受格ki和i是受到有没有喉塞音的影響,才會有不一致的現象[2]。舉例說明如下:

(1). cia tama   ka  sadu   ki  vanis  sanga.

  cia  tama  (C)a  sadu    ki  vanis  sanga.

  是  父親  主格   看    受格  山豬  剛才

  剛才看到山豬的是父親

句中的 tama「父親」和sadu「看」都没有喉塞音,所以主格及受格標記補了子音k記為ka及ki。

(2).cia sai’   ’a    mama’    ’i  vanis sangan.

  cia  sai’  (C)a   mama’ (C)i  vanis  sangan.

    是  人名 主格   背     受格  山豬   剛才

    剛才背山豬的是sai’

句中的 sai’「人名」和mama’「背」都有喉塞音所以主格及受格標記,記為是’a及’i。這樣一來只要掌握句中主格及受格位置前面的詞彙尾音,是母音結尾有喉塞音則記’a及’i,無喉塞音則記ka及ki,其餘子音結尾是什麼音,都再重複一次,例如: santohul la Atul li tundanuman(Atul 跳越那水溝)。句中動詞及主事者詞彙結是/l/所以主格及受格記成la及li,這是為了教學族人方便也很容易理解又很順口,如例下例句:

(3)主格

a. cia  tama’   ’a     balivun.

  cia   tama’  ’a     baliv-un.

  是   燈泡   主格    買-受焦

  要買的是燈泡。

b. damu’un      Tama    ka   ivut.

damu’-un     Tama     ka    ivut.

  抓-受焦     父親   主格   蛇

  蛇被父親抓了。

c. ancapakun      acu’      ’a    tulkuk.

ancapak-un     acu’      ’a     tulkuk.

   叼-受焦     狗        主格     雞

  雞被狗叼走了。


d. sinavan       tina     ka  baluku’.

sinav-an      tina     ka   baluku’.

洗-處所       母親     主格   碗

  碗被母親洗了。


e. mabaliv   va    Sai’   sanglav.

ma-baliv  va    Sai’  sanglav.

  主焦-買   主格  人名    菜

  Sai’ 買菜。


f. ancaqan    na    Atul      vanis.

  ancaqan     na    Atul      vanis. 

扛     主格    人名      山豬

     Atul扛山豬。


g. qanup   pa    tama   han  ba’av.

qanup    pa     tama  han  ba’av.

  打獵   主格   父親    在   山上

  父親在山上打獵。

 


(4)受格

a. maqaltic   ca    Ali     ki     qulbu  Aping.

  ma-qaltic   ca    Ali     ki      qulbu  Aping.

  主焦-剪刀  主格  人名   受格    頭髮   人名

  Ali剪Aping 的頭髮。


b. qanciap   pa   Sanpizing      mamu’mu’       ’i     halang.

qanciap   pa   Sanpizing     ma-mu’mu’        ’i     halang.

    會    主格    人名       主焦-施法(治療)    受格    疾病

  Sanpizing會治療疾病。


c. lavi     ka     Atul      li    tama    munata’。

 lavi     ka     Atul      li    tama    mu-nata’。

  跟著   主格    人名    受格   爸爸    往-外面

 Savi’跟著爸出去。


d.siza’un   na     lac      ci     avulaki’    isbaliv.

  siza’-un   na    lac      ci     avulaki’    is-baliv.  

  拿-受焦  主格  果實    受格   油桐樹      工具-賣

  油桶樹的果實拿去賣。


e. ismuhmuh  qamu’   ’a    lisav   vi   sizu. 

is-muhmuh qamu’   ’a    lisav   vi   sizu.

  工具-包   年糕   主格 葉子 受格 月桃

  月桃的葉子拿來包年糕。


[1]至於主格a和ka及受格i和ki的區別何在,有待進一步研究。

[2]如何知道一個詞彙結尾是否有喉塞音,第一自己要對這語言的敏銳度,再則請熟稔本語言的發音人,自然發出母結尾的詞彙,只要聽到,發音人在格位及受格位置發出’a或’i則前面詞彙一定是有喉塞音的詞彙,例如:拿siza’ ’i….有喉塞音。 羊sidi ka…..就没有喉塞音。以上我們只是討論卡社群為主,其他社群如何本文不討論。


qalinga tu delaz詞序 edit

卡社布農語和大多數的台灣南島語一樣,是動詞在前面的語言,基本詞序為動詞(V)主事者(A)受事者(P),舉例如下。

(5) a. maludaq     qa    tama     ki   acu’.

    ma-ludaq     qa     tama    ki   acu’.

    主焦-射     主格   父親    受格   狗

    (V)                (A)          (P)

    父親打狗。


b. isbalivan          Tama     ka   Talum   mi    huluc.

is-baliv-an         Tama     ka   Talum   mi    huluc.

  工具-買-處所(對象)  父親   主格   人名  受格   衣服

  (V)            (A)             (X)            (P)

   父親為Savi’買衣服。


c. ispanaq   tama   ka    bucil   li     vanis.

is-panaq   tama   ka   bucil    li     vanis.

  工具-射   父親   主格   槍   受格   山豬

(V)           (A)           (P)

  槍是父親用來射山豬的。


d. panaqan tama  ka   mataq di   ki    vanis

panaq-an  tama  ka  mataq  di   ki   vanis

  射-處所  父親 主格 潮濕地 這  受格  山豬

(V)              (A)               (P)

  父親是在這潮濕地射山豬。

 
有圖案可以參考

qalinga tu petasan詞彙與例句 edit

sipulun tu petasan[1] 數字 edit

tas’a 一

heza' nak tas’a ka acu’.我有一隻狗。

dusa’ 二

heza’ nak dusa’ 'a ngaung.我有兩隻貓。

tau 三

heza’ nak tau ka inpicu’.我有三支筆。

pat 四

heza’ cia pat ta hung(petasan).他有四本書。

hima’ 五

heza’ su hima’ 'a lakda’.你有五個石頭。

num 六

heza' han di num na iskan.這裡有六條魚。

pitu’ 七

heza’ han di pitu’ 'a puaq(hana’)這裡有七朵花。

vau’ 八

heza’ han di vau’ 'a hutan這裡有八個地瓜。

siva’ 九

heza’ han di siva’ 'a tai’.這裡有九個芋頭。

mac’an 十

heza’ han di mac’an na kalang.這裡有十個螃蟹。

mac’an qan tas’a十一

heza’ han di mac’an qan tas’a ka baluku’.這裡有十一個碗。

mac’an qan dusa’十二

heza’ ita’ mac’an qan dusa’ 'a mali’那裡有十二個球。

mac’an qan tau十三

heza’ ita’ mac’an qan tau ka izuk.那裏有13顆柑橘。

mac’an qan pat十四

heza’ ita’ mac’an qan pat ta bunun.那裡有十四個人。

mac’an qan hima’十五

heza’ ita’ mac’an qan hima’ 'a pangka’.那裡有十五個椅子。

mac’an qan num十六

heza' ita’ mac’an qan num ma lukic.那裡有十六棵樹。

mac’an qan pitu’十七

heza’ ita’ mac’an qan pitu’ a bunbun.那裡有十七個香蕉。

mac’an qan vau’十八

heza' ita’ mac’an qan vau’ 'a iskan(kan).那裡有十八隻魚。

mac’an qan siva’十九

heza' han di mac’an qan siva’ 'a bahat. 這裡有十九顆南瓜。

mapusan二十

heza' han di mapusan na tipul.這裡有二十顆玉米。

mapusan qan tas’a二十一

heza’ han di mapusan qan tas’a ka lisav.這裡有二十一葉子。

mapusan qan dusa’二十二

heza’ ita’ mapusan qan dusa’ 'a loqe’.那裏有二十二隻鳥。

mapusan qan tau二十三

heza’ cia tama mapusan qan tau ka tamuhung.爸爸有二十三頂帽子。.

mapusan qan pat二十四

madas sa tina mapusan qan pat ta talulung.媽媽攜帶二十四把傘。

mapusan qan hima’二十五

heza’ cia toqas mapusan qan hima’ 'a inpicu’.姊姊有二十五隻筆。

mati’un三十

heza’ cia no'ba’ mati’un na hung.妹妹有三十本書。

mati’un qan tas’a三十一

heza’ cia toqas mati’un qan tas’a ka mali’.哥哥有三十一顆球。

masipatun四

heza’ masipatun na bunun han kukai’.教堂有四十個人。

masipatun qan num四十六

masipatun qalup pa sintapul banuaz.採了四十袋的梅子。

mahima’un五十

madas sa masino'ba’ mahima’un cui.弟弟帶著五十元。

mahima’un qan pitu’ 五十七

mahima’un qan pitu’in cia tama ka qamisan爸爸已經五十七歲了。

manumun六十

mabaliv cak manumun hung.我買六十本書。.

manumun qan vau’六十八

manumun qan vau’ man na qanvang.我們有六十八隻牛。

mapitu’un七十

dasunin cia ka mapitu’un tulkuk.他帶走了七十隻雞。

mapitu’un qan siva' 七十九

mapitu’un qan siva' vivi sinepuk.養了七十九隻鴨子。

mavo’un八十

cevan zaku naip mavo’un puaq.我送他八十朵花。

masiva’un九十

heaz’ cia sinsi’ masiva’un pantu’.老師有九十位學生。

sabah百

pia su sabah ka inadas?你帶幾百元?

tacsabah一百

simul cak han ci'antun tacsaba cui.我跟他借了一百元。

dusa’sabha兩百

siza’ a masitoqas dusa’saba qoqsa .哥哥拿了兩百棵種子。

linoquc / singing 千

tau singing nga cui di.這是三千元。

tas’alinoquc/ tas’asing’ing / ising’ing一千

heza’ han pangka’ a tas’alinoqoc cui.桌子上有一千元。

mang 萬

sohan aipi mang malivun.這賣到萬元。

tas’amang 一萬

tas'amang nga anpukun cui.要繳一萬元。

mac’anmang 十萬

mac'anmang nga lehleh di sinbaliv.這個車十萬元買的。

tacsabamang 一百萬

heza' ciatun tacsabamang sinkacucui.他賺到一百萬.

tas’asingmang / isingmang 一千萬

hezin nak tas'asingmang nga cui sindenpuc.我已存了一千萬.

amin/cikopa全部

amin na madoq mangki’ i inak.這裡全部的小米都是我的。

tikic一點點;一些些 

tikic ca tama ka tipul haip qamisan.今年爸爸採收的玉米只有一點點。

nitu pia一點點;一些些

nitu pia ka tipul li tama haip qamisan.今年爸爸採收的玉米只有一點點。

tikic一點點;一些些

tikic ca tama ka tipul haip qamisan.今年爸爸採收的玉米只有一點點。

padusa’/ tastuqengil一半/一對物品  的某一半

heza padusa’an bahat han di. 這裡有一半的南瓜。

padusa’一半

heza’ padusa’ bahat han di.    這裡有一半的南瓜。

tastuqengil一對物品  的某一半

han di ka tastuqengil li sapil. 鞋子另一個在這裡。

  1. http://web.klokah.tw/族語E樂園

patupa 代名詞 指示詞 edit

asu / su’u / su你

mini ica asu minsuma’?你從哪裡來?

su’u你

su’u ka Atul la?你是Atul 嗎?

su你

i ica su a lumaq? 你的家在那裡?

cak我

takihan cak tamaz’an.我住在地利村。

azak 我

muhan azak hiap malavi’ .我今天要去潭南村。

cak 我

takihan cak tamaz’an.我住在地利村。

zaku我

zaku ka Tiang. Tiang 是我。

ku我

ispatasa ku laqbing.我明天用來寫字。

maka/macki/mackun/macka他....

maka a sinsi’ nak.我的老師是他。

mu’u /amu’/mu你們....

mun’ica amu takna.你們昨天去哪裡?

ita/ata/zami/azam/cam我們....

munhan cam takna kaku’.我們昨天去學校。

mangki/mangkun/mangka’ 他們....

kaviaz nak ka mangkun.他們是我的朋友。

imu’ 你們的....

imu’ 'a acu’ di ki?這是你們家的狗嗎?

imita’ 我們的....

i icaqa ka huluc mita’? 我們的衣服在哪裡?

inaita’ 他們的....

inaita' epi lumaq.這是他們的家。

isu’ 你的

isu’ 'a di ki lumaq?這是你的家嗎?

inak 我的

inak epa inpicu’.那是我的筆。

iciata’他的

icata’ epi acu’. 這是他的狗。

(ita/cam/zami)  azam我們(排除式)....

sehan azam takna ba’av.我們昨天去山上。

ita我們

ita ka luklacan.是我們被叫。

cam我們

takihan cam tamazu'an.我們是地利的。

zami

zami ka lavai 是我們嬴。

ata咱們/我們 (包含式)

taskun ata munhan kaku’.我們一起去學校。

imita’咱們的

isu' 'a pangka’ maka’ i ? 那個椅子是你的嗎?

mopata’就是那樣

mopata kukuza ina! 就這樣工作!

maki/macki/di這個

icimaqa ka inpicu’ di? 這個筆是誰的?

maki這個

maki' 'a pistu.手槍是這個。

macki這個

macki' a davaz.獵袋是這個。

maki/ di/diki/idi 這裡

han maki’ a inpicu’ su.你的筆在這裡。

di 這裡

han di ka hung 書在這裡。

diki 這裡

han diki'在這裡!

idi 這裡

idi ka tanga'i.鋤頭在這裡。

maka/maka’i/maka’un那裡

maka' 'a lumaq nak. 那裡是我的家。

maka’i那裡

han maka'i. 在那裡!

maka’un那裡

han maka'un na kaku nam.我們的學校在那裡。

pangqa因此;所以

mihalang nga noba’, pangqa ni naip munhan kaku’.妹妹生病,所以她沒有來學校。

macingav懝問詞 edit

maq 什麼;幹嘛

maq su a asa’un ma’un.你喜歡吃什麼?.

ma 為什麼

ma su mopata? 你為什麼這樣?

ma’a 什麼

ma’a qa epun? 那是什麼?

maqa 幹嘛

maqa su’u ka! 你幹嘛呢!

maqa tu 什麼

maqa tu sinkukuza? 是什麼事情?

makua 如何

makua qa ka mataqdung qulbu binano’az eza ki? 那個黑頭髮的女生怎麼了?

makua tu 為何

makua tu mopati? 為何如此?

mikau 如何

mikua asu tu? 你如何呢?

lakua 何時

lakua ata ma’un? 我們何時吃飯?

lakauq 何時

lakuaq asu muntaihuku’? 你何時去台北?

lakuin 何時

lakuin ata mudan? 我們何時回去呢?

cima 誰

cima qa pihan di sapil li’? 誰把鞋子放在這裡?

cimaqa 哪一個

cimamqa siza hung nak? 哪一個(人)拿了我的書?

cima 哪一個

cima tu atul? 哪一個atul?

cima’itun 哪一個

cima’itun na maqasmav? 哪一個是勤勞的?

ica 哪裡

ica qa tama su? 你的爸爸在哪裡?

i’ica 哪裡

i’ica qa ka lumaq su? 你的家在哪裡?

ica’iti 哪裡

ica’iti a balivan iskan? 賣魚的地方在哪裡?

i’ica’itun 哪裡

i’ica’itun na sintas’i su? 你的作品在哪裡?

icima 是誰的

iciam qa dusa’ madangqac hung ngi’? 這二本紅色的書是誰?

ma 怎麼

makua qa no'ba’ su takna. 妹妹昨天怎麼了?

ma 怎麼

ma no'ba’ su mihalang? 你妹妹怎麼生病呢?

pin歲/ 多少(歲;物)

pin cia moba’ su a qamisan? 你弟弟幾歲?

pia 多少(物)

pia cia tama su inangkuc hutan? 你爸爸拿著幾個地瓜?

papia 多少(人)

papia su a kaviaz? 你有多少朋友

pia 多少(人)

pia qa bunun mun’iti? 有幾個人要來?

ica 什麼地方;哪裡

i’ica qa epi? 這是甚麼地方?

i’ica 什麼地方;哪裡

i’ica amu? 你們在哪裡?

ica’ita 什麼地方;哪裡

ica’ita a kaku’ mu? 你們的學校在哪個地方?

lakua 什麼時候;何時

lakua ata munhan kukai’. 我們甚麼時候去教會。

lakauq 什麼時候;何時

lakauq amu ka’iti? 你們什麼時候到這裡的?

lakuin 什麼時候;何時

lakuin amu tungan munquma? 你們何時作完農耕?

lakaung 什麼時候;何時

lakuang amu se'ita? 你們何時去過的?

kuacuna 為什麼

makacuna heza han sapalan na qalua’ i? 為什麼床上有螞蟻?

kautu 為什麼

kuatu aun bazbazan? 為什不勸勸他呢?

mikua 為什麼

mikua tuna muleqleq? 為什麼破掉呢?

makua 為什麼

makua nai tuna mudan? 他們為什麼回去呢?

patupa親屬稱謂 edit

tina 母親

tina su epun? 他是你母親嗎?

paltec’anun 堂表兄弟姐妹

papia su a paltec’anun?你有幾個表兄弟姐妹?

qudas(qudasnanaz)祖父外公

han na qudasnanaz nak ludun. 我的祖父(外公)在山上

tama岳父

pantama’un男性長長者

qudas (qudasno’az)祖母、外婆

miliskin asu qudasno’az su?你很想念祖母嗎?

tina:岳母

pantina’un女性長輩

tec’an 親戚

evan ni tec’an na noba’ madangqac tu pauq.親戚送給妹妹紅色的花。

bananaz男人、配偶

binano’ az/bino’az 女人、配偶

bina’no’az nak ka di,sinsi’ epun. 這是我的配偶(太太),她是老師。

kiasai女婿 借詞(閩)

mavala’/pakamavala 舅子 (丈夫與妻子兄弟之互稱)

maqa mavala nak takna sanavan na munhan ngi’av madamu iskan.

昨天晚上舅子去海邊捕魚。

bino'aznoba' 弟媳(弟弟的太太)

bino'aztoqas 嫂嫂(哥哥的太太)

pinilumaq 媳婦

pinilumaq ista a madoqpus qulbu eza ka’.那個長頭髮的是他媳婦。

tastuqabu’/tastulumaq 子嗣/系譜/祖系

ismamaq su a tastulumaq? 你是哪一個家族的?

pakatuszang/tastupadangi 夫妻

han nai pakatusza haip sila ing’av kukuza. 他們夫妻今天在海邊工作。

bananaz 丈夫

munhan na bananaz nak takna lisa ngi’av tin’iskan. 我丈夫昨天去海邊捕魚。

mavala’/pakamavala’ 姻親

pakamavala cak ki tiang. 我和tiang是姻親關係。

tec’an 兄弟姊妹

papia amu tec’an? 你有幾個兄弟姐妹?

toqas 兄長

madas sa masitoqas paniza’ munhan sila vanglaz maniza’. 哥哥帶著釣具去溪邊釣魚。

toqas/masitoqas 哥哥/姊姊

maqa madaing talbungu’an di ka icia masitoqas nak. 這個大的枕頭是我哥(姊)的。

toqas/masitoqas 姊姊

heza su masitoqas? 你有姊姊嗎?

toqas/masitoqas 哥哥

heza nak tatini masitoqas. 我有一個哥哥。

noba’/masinoba’ 弟弟/妹妹

pin cia masinoba’ su a qamisan? 你的弟弟(妹妹)幾歲?

noba’/masinoba’ 弟弟

qa masinoba’ su? 你弟弟在睡覺嗎?

noba’/masinoba’ 妹妹

ilumaq qa masinoba’ nak. 我妹妹在家裡。

pantama’un伯父;叔叔; 舅舅

madaqvas sa pantama’un(tama tude)su? 你舅舅很高嗎?

pantina’un伯母;嬸嬸; 舅母

asa ka pantina’un nak mahua’. 我的嬸嬸喜歡畫畫。

tungan bunun人物、身分 edit

ngan名字

toqun su a ngan? 你叫甚麼名字?

bananaz男孩

bananaz cka.我是男孩

binano’az 女孩

bonano’az epa. 他是女孩

kaviaz 朋友

madia nak ka kaviaz. 我有很多朋友

uza’az 小孩;孩童

misdul la uva’az eza. 那個孩子在小便。

madengaz/madadengaz 老人家

masiva’uin na qamisan ni madengaz di.這個老人家已經90歲了。

binano’az/bino’az女性/太太

binano’az nak ka di.這是我的太太。

bananaz男人

maqasmav va bananaz eza. 那個男人很勤勞。

bunun人;人類;本族的自稱用語

heza han di mamac’an na bunun. 這裡有十個人。

ising 醫生

masitoqas nak ka ising di. 這位醫生是我的哥哥。

sinsi’/masnanava/tataqu 老師

cimaq qa  mano’az sinsi’ di ki? 這位漂亮的老師是誰?

pais/madidikla’ 敵人

pistaba’un cia ka sapil li pais. 他燒了敵人的鞋子。

sasbinaz 長官(高官)

pasiza’ a sasbinaz nak takna. 昨天我的長官結婚了 。

lumua 流氓

pudanun tama ka lumua. 爸爸把流氓趕走了 。

kisacu’ 警察

maqa tamuhungan mataqdung tamuhung maka’un na kisacu’. 那個戴黑色帽子的是警察。

kahabu’ 平埔族

kahabu’ nak ka kaviaz. 我的朋友是平埔族。

ngaingai/kelang 客家人

ngaingai a sinsi’ ciatun. 他的老師是客家人。

kucusinsi’ 校長

kucusinsi’ nam ma di. 這位是我們學校的校長。

put 閩南人

madia’ nak ka put kaviaz. 我有很多漢人朋友。

talmintu/sining 青年

mateklac ca talmindu makun. 那位青年人很有智慧。

singhu’ 神父

mabaliv va singhu’ tapaha’ iscaiv nai. 教會神父買了棉被送給他們。

buksi/bukusi 牧師

mabaliv va bukusi kamacia' ispaska uva'vaz. 牧師買糖果送給小朋友。

sioni 修女

tantungu ka sioni haip han lumaq nak. 今天修女來家裡拜訪我。

tolu 外省人

macial cia tolu ezaka tomi sinhanat ko’un. 那個外省人煮的麵很好吃。

talbino’az 小姐;姑娘  

mano’az za huluc ci binano’az di. 這位小姐的衣服很漂亮。

pantu’/masisipul 學生  

heza cam masipatun pantu’. 我們有四十位學生。

hitesang 軍人

hitesang nga toqas nak.我的哥哥是軍人。

amulika 美國人

madia han Taivang ti a amulika.台灣這裡很多美國人。

lepun日本人

lepun na kaviaz nak.我的朋友是日本人。

huboq嬰兒

tangic ca huboq opa masoqzang.嬰兒在哭因為肚子餓。

sunciu' 村長

luklac ca sunciu han supika tu napalakanciap haip sanavan.村長擴播說今晩要開會。

linciu' 鄰長

mudadan na linciu maqusil li petasan.鄰長挨家挨戶送通知單.

daihiu' 代表

palakanciap pa daihiu' haip.今天代表要開會。

kuciu' 鄉長

bananan nam ma kociu'.我們的鄉長是男的。

king 議員

takitamazu'an na king soqluman.議員是地利村姓全的。

kingciu' 縣長 binano'az za kingciu' nam takinatu put.我們的縣長是如的閩南人。

hubung tu ngan身體部位 edit

tenga耳朵 

tenga ka di.這是耳朵。

vain/pinasaq大腿 

vain na di.這是大腿。

mata’ 眼睛 

mata’ a di.這是眼睛。

pitpit捷毛

madopus sa pitpit cia.他的捷毛很長。

muin眉毛

mataqdung nga muin tama su.你爸爸的眉毛很黑。

daqes臉 

daqes sa di.這那是臉。

ngulus嘴巴 

unglus sa maka’.那是嘴巴。

bungu’ 頭 

macakbit nak ka bungu'.我的頭很痛。

taldanav/talhicoq洗澡及洗身體

taldanav naip.他正在洗澡。

ima手 

atikic ca ima ica.他的手很小。

hubung身體 

mazengu ka hubung nak.我全身都痠痛。

lac肌肉

maqatba' 'a lac cia.他的肌肉很結實。

ngutuc鼻子

malongduz za ngutuc nai.他們的鼻子很廷。

bantac腳 

vau’ cia kakalang nga bantac.螃蟹有八隻腳。

nipun牙齒 

macakbit nak ka nipun我牙齒痛。

qulbu頭髮 

madia cai uva’az di ka qulbu.這小孩的頭髮很多。

qedang血;血液 

qedangun na bantac nak.我的腳流血了。

kav額頭

heza han kav su’ a qatibng.你的額頭上有蚊子。

tian肚子

macakbit nak ka tian takna sanavan. 我昨天晚上肚子痛

cucu’ 乳房 

sicupcup pa uva'az zi cucu’ tina.小嬰兒在吸允母親的乳房。

bikni’小腿肚 

tinbalva cia talmindu eza ka bikni’.那個青年的小腿肚腫起來了。

vau’肩膀 

mangaz’aq qa va’u’ cia.他的肩膀很寬大。

vaqvaq下巴 

madoqpus cai bananaz eza ka vaqvaq.那個男生的下巴很長。

hiku’背部 

ama’un tian ka uva’az han hiku’ kukuza.媽媽把孩子背在背後耕作。

kahung皮 

madoqlac cia binano’az eza ka kahung.那個小姐的皮膚好白。

kanum胸部 

macakbit cia uva’az eza ka kanum.那個小孩胸部很痛。

nibu’陰囊;睪丸 

heza cia bananaz za nibu’.睪丸是男性的特徵。

pu’/kuti’ 女性生殖器

kadimanun na kuti’ 'i binano’az.女性生殖器是女性身體的重要部位。

bahak肺 

makucia ata bahak sunbang .我們用肺呼吸。

qumun心臟 

macakbit nak ka qumun takna.我昨天心臟疼痛。

ciku手肘

minbalva minbabaqec ca  lu’lu’ han ciku.我受傷的手肘又熱又腫。

lulu脛骨

macakbit ta lulu ki pantungtung. 脛骨撞到非常痛。

zaqzaq口水 

azaz zaqzaq qa huluc cia.他的衣服都是口水。

vili / antanvili左手/左邊 

milu’lu’ nak ka vili bantac.我的左腳受傷了。

vanan/ antanvanan 右手/右邊

makuvanan cak kukuza.我工作用右手。

lu’lu’傷口 

minhaqasin na lu’lu’ nak.我的傷口癒合了。

tibuklav胃 

pat cia qanvang nga tibuklav.牛有四個胃。

qataz肝臟 

mahancum cia tina ka sinkal’ing qataz ba’bu’ ko’un. 媽媽炒的豬肝很好吃。

nipaq 痰

ni tu qalmang pisnipaq.不要隨便吐痰。

qua’濃痰

pus’aqe ka qua’ han mumu’dan.喉嚨的濃痰要咳出來。

beqe’ 甲狀腺腫 

maqa beqe ka pinbalva ki  mumu’dan.甲狀腺腫會讓脖子腫大。

simal油脂 

makatpal la simal li ba’bu’ di. 這頭豬,油脂非常厚。

balang肋骨 

hanatan cak ki tina balang gni ba’bu’ paqu.媽媽煮排骨豬湯給我喝。

paqav膽囊 

umanun ni qudasnanaz za paqav han qataz zi ba’bu’ .祖父把豬肝中的膽囊拿出來。

istama拇指 

sicupcup pa uva’az eza ki istama cia.那個嬰兒在吮吸自己的拇指。

mumu’dan喉嚨 

macakbit nak ka mumudan.我喉嚨痛。

mama舌頭 

malsusuma cia qe’az za  mama.小狗一直吐出舌頭。

mequtan腰部 

madopus sa qulbu cia sohan mequtan .他頭髮長到腰部。

tanudoq手指 

heza nak mac’an na tanudoq.我有十隻手指頭。

qodan門牙 

tepalpalun na qodan ni noba’ nak我妹妹的門牙被撞掉的。

caklu/seta’ 汗水 

isluvucan na tama ki caklu kukuza.爸爸流著一身汗在工作。

mumu’dan脖子 

maputul cia ba’bu’ a mumu’dan na makupleq.豬的脖子短而粗。

ngusul鼻涕 

pisngungusul la noba’ nak takna sanavan.我弟弟昨天晚上流鼻涕了。

boqtung關節 

madia’ cia bunun na boqtung han hubung.人的身體有很多關節。

toqnaz骨頭

heza cia bunun na toqnaz 206.人有206塊骨頭。

taki’an/lava臀部 

makua cia hutung nga taki’an cuna madangqac? 猴子的屁股(臀部)i為什麼是紅色?

dalapa腳掌 

pancangal li lukic ca dalapa ki noba’.妹妹的腳掌被樹枝割傷。

cukcuk頸子 

heza tas’a talikuan han cukcuk nak.我的頸子上有一隻蝴蝶。

kucu’an腋窩 

heza cia tama han kucu’an qupsil.爸爸的腋窩上有毛。

pudul腎臟 

kucia ka tina ki davuc cin avula’ makal’ing ngi pudul ba’bu’.媽媽用酒與油炒豬的腎臟。

ngicngic嘴唇 

makanbav va ngicngic ci uva’az di.這小孩的嘴唇很厚。

ngisngis鬍鬚

madopusin su a ngisngis si.你的鬍鬚長了。

qupsil毛

maqupsil la kanum cia.他的胸很多胸毛。

daqes臉 

daqes sa di.那是臉。

miniqumic動物(含昆蟲) edit

visvis 尾巴 

madopus cai hutung nga visvis.猴子的尾巴很長。

ba’bu’ 豬 

qanglac ca ba’bu’ nak maun ni hutan.我的豬喜歡吃地瓜。

acu’ 狗

heza' pat ta acu’ han langqa’ cia.他的工寮有四隻狗。

sidi’ 羊

heza han ludun na hima mataqdun sidi’. 山上有五隻黑色羊。

ngaung 貓 

asa ka ngaung nak ma’un ni iskan.我的貓喜歡吃魚。

loqe’ 鳥 

kusbai ka loqe’ han diqanin. 那隻鳥在天上飛翔。

tanculivaz錄繍眼

tanpunoq 白頭翁

mumu鵪鶉

tikulac竹雞

qepic紅嘴黑埤

aq'aq烏雅

iskan / kan 魚 

qanglac cak ma’un ni iskan.我很喜歡吃魚。

tulkuk 雞 

pia su’ a sinepuk tulkuk.你養多少隻雞。

cucu'az小雞

hutung 猴子 

madia han ludun di ka hutung. 那座山很多猴子。

qanvang 牛 

madaing nga kanvang di.這隻牛很壯碩。

qamutic 老鼠(統稱) 

tangqe’iu’ a qamutic ma’un hutan.老鼠偷吃地瓜。

takbu幼鼠

opop / ciuq / ok’ok青蛙 

heza' han di hima opop.這裡有五隻青蛙。

qoluqolu科蚪

toquu/ quu貓頭鷹 

heza' han daza’ lukic toquu.樹上有貓頭鷹。

qalum 穿山甲 

qanglac ca qalum ma’un ni qalua’.穿山甲喜歡吃螞蟻。

vanis 山豬  

sadu cak vanis musbai’.我看到山豬跑掉了。

babalu 野鴿子 

kusbai ka babalu.野鴿子飛走了。

uvau錄鴿子

kukua’ 蟲 

pising nga noba’ nak kukua’.我妹妹不喜歡(怕)蟲。

qacipa’ 烏龜 

adasun ni noba’ a qacipa’.烏龜被弟弟帶走了。

toloq 路龜

haval 飛鼠 

heza' tas’a haval han daza’ lukic.有一隻飛鼠在樹上。

kuknav / huknav 豹 

heza' han ludun eza qabas kuknav.以前那座山裡有雲豹。

qanvang 水鹿 

minanaq asu qanvang?你獵過水鹿嗎?

qanaing幼子(四肢腳動物)

tumaz 熊 

kamani’in lopaku sadu tumaz.現在很少看到熊了。

cakut 山羌 

tan’a asu cakut tu’ia?你有聽到山羌的叫聲嗎?

qatabang 蟑螂 

siza a noba’ i sapil maludaq qatabang.妹妹拿鞋子打蟑螂。

qalindis 蜻蜓 

ihan na qalingdis daza ismut kusbabai.蜻蜓飛在草原上。

talikuan 蝴蝶 heza' tau madoqlac talikuan kusbabai han daza puaq.有三隻白色的蝴蝶在花上面飛。

katukatu 蜘蛛 

heza' han ngalan ni lakda’  katukatu mataz 石頭旁邊有死掉的蜘蛛。

puzac 雄性動物的生殖器 

maqa ka pantu’an na heza a puzac.雄性生殖器是雄性的特徵。

puhut 松鼠 

minidaza han lukic ca puhut munastu’. 松鼠從樹上跑到樹下。

tuik小松鼠

qamitic / tanpuhukaz田鼠 

mahaqu ka tama han quma qamutic.爸爸在田裡捕抓田鼠。

qatibing / tikas蚊子 

cukudi ka hilav na heza' qatibing.把門關起來,不要讓蚊子飛進來。

kutu 頭蝨 

heza' istun kutu han qulbu.他的頭髮上有頭蝨。

vanu 蜜蜂 

maqasmav va vanu kusbabai kilim vuc ci quaq.蜜蜂勤勞的飛來飛去找花密。

panto’an雄性動物 

maqa ka panto’an ba’bu’ di ka inaitun.這隻雄性的豬是他家的。

vaqa’動物(角)/雄性動物(有角)

tamalung禽類/雄性

oqaz 乳豬 

damu’un ni tama ka minusbai oqaz .爸爸把跑掉的乳豬抓回來。

vivi 鴨 madangqac ca ngulus si vivi eza.那隻鴨子的嘴巴是紅色的。

takidoloq /tandoloq /doloq 蚯蚓 

kumbu’ i dalaq qa tandoloq.蚯蚓住在土裡。

takingadaq 動物的內臟 

mahanat ta tina ki takingadaq.媽媽在煮動物的內臟湯。

takinastu’ 土蜂 

madia' 'a madadaing takinastu’.土內有很多大隻的土蜂。

kukucun / kucunkucun / kucun 蝦 

konun ni iskan na kucunkucun.蝦被魚吃掉。

zo’大象(外來語) 

maszang nga bantac ci zo’ qau makupleq.大象的腳像柱子一樣粗。

tas’acikis馬 

mano’az za mataqdung tas’acikis di.這匹黑色的馬非常漂亮。

uma’ 馬 (外來語)

istina 雌性

dangian na istina acu’ di。這隻母狗懷孕了。

kalangkang母種豬

kalang / kalangkalang / kakalang/螃蟹 

heza' han ngalan lakda’ dusa’ kakalang.有兩隻螃蟹在石頭旁邊。

lalai /tikias / tukias 蟬 

unnoba’ a lalai pihan daza’ lukic.妹妹把蟬放在樹上。

qavit / kaivaz 百步蛇 

heza' dusa’ qavit kumbu’ han cikha makun.那洞穴內有兩隻百步蛇。

pani’ 翅膀 

sipukun na cucu’az han kumbu’ pani i istina.小雞聚在母雞的翅膀下。

salinataz 蝙蝠 

heza' salinataz han cikhal tatavi’.屋簷空隙有一隻蝙蝠。

qazuqazu’ / paqzu’ 蝸牛 

mitasal la qazuqazu maca qenudanan.下過雨後蝸牛出來了。

dulpin 野麻雀

daza' 'i matoq qa dulpin kusbabai.野麻雀在小米田上飛翔。

caqalaz麻雀 (家雀) 非同義詞

katangkatang 鍬形蟲 

heza' tas’a katangkatang han daza lukic.有一隻鍬形蟲在樹上。

siquic / kuhav / kuzung 老鷹 

minidaza' 'a siquic kusbai’ munastu madamu ki ivut.老鷹從天空飛下來抓蛇。

qalua 螞蟻 

makuacuna madia han palan nak ka qalua’.為什麼我的床上有很多螞蟻。

qasipuc 螞蟻(大)

huahua 鵝 

heza' dusa’ huahua ihan sila vanglaz tankaka’un ismut.溪水旁邊有兩隻鵝在吃草。

tuskan 翠鳥(水鳥)之泛稱

sinuk 窩巢 

heza' dusa’ lanoqe’ kumbu’ sinuk han daza lukic ezakun.樹上的鳥窩巢有二隻小鳥。

catdu 虎頭蜂 

maszang ngi tanudoq cia ka catdu madaing.那隻虎頭蜂跟他的拇指一樣大。

tumbi’ 跳蚤 

madia cia mataqdung acu’ ezakun tumbi’.那隻黑狗的身上有跳蚤。

banlilaz 臭蟲

pingut 埤蟲

liu 蒼蠅 

kusbai ka liu panhan daza’ bunbun.蒼蠅飛到香蕉上了。

mamangu錄繩

cukaz蛆

sepuklumaq 壁虎

ivut 蛇 

han na ivut ti nastu’ lakda’.那隻蛇在石頭下方。

suplakaz眼鏡蛇 

heza tasa’ suplakaz han nastu pangka.椅子底下有一隻眼鏡蛇。

dangqacvisvis 赤尾青竹絲

sanglavaz 青竹絲

uladingan 龜穀花

tangqahacaz雨傘節

aq’aq烏鴉 

madaqdung nga aq’aq.烏鴉是黑色的。

qe’az幼犬/ 雛狗 

ancapaqun ni istina ka qe’az mudan.那隻幼犬被母狗咬走了。

vaqa’(動物的)角 

tisvaqa’an ni qanvang nga tas’a qanvang.那隻水鹿用角撞擊另一隻水鹿。

qaludun 蚱蜢 

mapising nga noba’ 'i kusbabai ka qalusung . 妹妹很害怕飛上來的蚱蜢。

kulic ismut植物 edit

bunbun 香蕉 

heza' han di ka tas’a bineqen bunbun.這裡有一串香蕉。

paz 稻穀(未去殼) 

madia' han di ka paz.這裡有很多稻殼。

tilac 白米

pit'ia cak tilac na ko'un sanavan.我煮米飯當晚餐.

lukic樹; 木柴 

heza' han di tas’a lukic.這裡有一顆樹。

tai 芋頭 

heza' han di dusa’ a tai’.這裡有兩個芋頭。

cibus 甘蔗 

heza' han di tau ka cibus.這裡有三根甘蔗。

ismut /mut 草

madia han eza ka ismut.那裡有很多草。

lisav 葉子

madia cia lukic di ka lisav. 這顆樹的葉子好多。

madia cia ismut di ka lisav.這枝草的葉很茂盛。

hutan甘藷 

madia cia tina ka hutan siniza han bangkal dasun mulumaq.

媽媽從田裡拿了很多甘藷回家。

kabu' 甘藷葉

siza kabu' pan'ai'an。拿甘藷葉做菜餚。

izuk 柑橘 

heza han eza pat ta izuk sincuaz.那裡有種四個柑橘。

puaq’ 花朵 

heza han di hima’ a puaq.這裡有五朵花朵。

bahat 南瓜 

heza han maka num ma bahat.那裡有六個南瓜。

ismut/mut 雜草 

mai tama ki toqas sa tivalval li ismut han quma ka. 田裡的雜草是爸爸和哥哥砍的。

tipul 玉米 

heza han eza sincuaz tipul.那裡有種玉米。

pinung / saviki檳榔 

cia tama ka siza’ i pinung han tanangas lumaq .家裡前面的檳榔是爸爸採的。

takan/kunanan /tanulas竹子

heza vau’ a takan han quma .田裡有八根竹子。

ceqe’樹枝;枝幹 

madia han nastu’ a ceqe’ i lukic.地上有很多樹枝。

lac植物的果實 

madadaing nga madavuc ca lac ci qalup di.這顆桃子的果實又大又甜。

huboq/huzoq竹筍 

heza cia ka tas’a binutequ huzoq.他有一包竹筍。

madia tal'ia huzoq.長很多竹筍。

qativ / eqtiv香菇 

madia' cia toqas sa qativ siniza han kalala’.姊姊採了很多香菇放在籃子裡。

bunglai' 鳳梨 

mabaliv va tina dusa’ bunglai' paska’ zaku.媽媽買了二個鳳梨送給我。

madia' han bangkal la bunglai'.田裡種很多鳯梨。

ismut/mut草 

masmut ta ismut i'idi.這裡有很多草。

quaz藤類 

masu’ quaz za ludun deza.那座山裡有很多藤條。

valu 葛藤

siza valu isloquc ci lukic.拿葛藤梱火柴。

qalup 桃 

madia' cia qudasnanaz sincuaz qalup han ludun.爺爺在山上種了很多桃子。

banuaztumpu 李子 

maeqzu’ a banuaztumpu’ di ka atikic. 這顆李子又小又酸。

koko’un 水果 

madia' iti' 'a koko’un.這裡有很多水果。

lamis 根部 

kulutun cia ka minpuhoq tu lamis.他把壞掉的樹根鋸掉了。

kukulaz / kulazkulaz木耳 

pide’un qudano’az za kukulaz siza’ iscaiv zaku.阿嬤拿很多木耳給我。

matumatu蕃茄 

makua cuna padusa a matumatu minpuhoq.為什麼這些蕃茄有一半是壞掉的。

lamis 根 

kulutun cia ka minpuhoq tu lamis.他把壞掉的樹根鋸掉了。

paqoqo 野百合 

madia' paqoqo’ han sila dan dal’ia.路邊長了很多野百合。

behal 姑婆芋 

mabac ca behal.姑婆芋是毒的。

taqul 胡瓜

maqa ka quma ka cozan ni taqul cin bahat.田裡種植了胡瓜與南瓜。

qadanga’山蘇 

makal’ing cak qadanga’.我炒了一道山蘇菜。

to’lac / to’lacdangqac胡蘿蔔 

han na tina quma malabut ti to’lacdangqac.媽媽在田裡採胡蘿蔔。

ingsai’空心菜 

pangi’an tina ka ingsai’ qacila makal’ing.媽媽加鹽巴炒了一道空心菜。

loqo’ 豌豆 

madia' han quma ka sincuaz loqo’.田裡種了很多豌豆。

lai’ian綠豆 

sasngulun tina ka lai’ina han baluku’.媽媽把綠豆浸泡在碗中。

mungi’ 麥 (外來語(日語)

mecuaz cam qabas han quma mungi’.我們的田以前有種過麥。

calu蔥 

aminun toqas takna ka calu han pangka a ma’un.哥哥昨天把桌上的蔥吃完。

lai'iatalikaung 豆芽

tukisu’/toksu’百香果/四季果

madavuc ca tukisu’ di sadu’an na maqezu’ maca ko’un.

這顆百香果看起來很甜但是吃起來很酸。

tanbungna’/hutan’anbis山藥

ma’un an qudasnanaz hutan’anbis sangan.剛才祖父吃了山藥

banhiltuza.檜木 hinuki’ .檜木 (外來語)

ni a pangka’ di ki banhiltuza.這個椅子是不是檜木做的?

sindasdas 幼苗/種苗/秧苗 

isdanoq tama han bangkal la sindasdas.爸爸把稻米的秧苗拿去田裡插秧。

biseq/tani’ 種子

hezang opa su a kinitda’an tani’i tipul?你是否還有剩下的玉米種子。

mulac/mumulac 野草莓 

asa cak ma’un ni atikic ca maqezu tu mulac.我喜歡吃又小又酸的野草莓。

banuaz 梅子 

dasun cam tama munba’av matapul banuaz.爸爸帶我們去山上採梅子。

li’li’ 過貓 

ni a noba’ asa ma’un li’li’ opa maqsaim ma ngulus.妹妹不喜歡過貓吃進嘴裡黏黏的。

dandan 山櫻花 

kapuaqin na dandan sincuaz mita qabas.我們以前種植的山櫻花開花了。

sangliza 咬人貓

heza' han lukic eza ka sangliza’ a heza hannglan behal.

那棵樹底下的咬人貓旁邊有姑婆芋。

benulitang 紅豆 

heza' han pan’e’an di benulitang qalidang hezang benuke’un.

這碗甜湯裡有紅豆、樹豆還有花生。

qalidang 樹豆 

anak engkun qabas macuaz qalidang isbaliv.他們家以前自己種樹豆拿去賣。

izuk 柚子 

iskalunan cam mi tina tu matapul li izuk.媽媽叫我們採柚子樹上的柚子。

tamaku’菸草(外來語) 

cia tamasai’ a mabaliv vi tamaku’ mangki’ iscaiv vi qudasnanaz.

這些菸草是sai叔叔買給祖父的。

daput/daqput辣椒(通稱) 

mdia' cia tama ka daqput siniza’.爸爸採了很多辣椒。

mua 棉花 

maqa ka mua ka istas’i ki tapaha’ cin talmungu’an.棉花是用來做枕頭跟棉被的。

hutan 地瓜 

heza han di mac’an hutan.這裡有十個地瓜。

lapat 番石榴 

heza han di mac’an qan tas’a ka lapat.這裡有十一個番石榴。

mulaclukic槡甚

madavuc ca mulaclukic konun.槡甚吃起來很甜。

asik 山棕

tas'iun asik lumaq qa asik. 山棕作成家裡的掃把.

avulakiqetqet / avulakiqalput 千年桐

maqetqet ta lac ci avulakiqetqet.千年桐的果實很硬.

qemangsut物品 edit

hung(借詞) / petasan 書

iscaiv va hung di ki noba’. 這是給妹妹的書。

tingami’ 信件 (借詞)

mapatas cak tingami'.我在寫信。

siza’unin zaku ka tingami’ takna. 我昨天拿到信件了。

cui 錢/貨幣 

dascabah cui ka hutan di sinbaliv nak.我用100元買地瓜。

mali’ 球 (借詞) 

siza’ing nga mali’ i. 請把球拿過來。

pangka’ 桌子/書桌 

ni’aun siza’un na inpicu’ han daza’ pangka’ nakun.不要拿我桌子上的筆。

lingva’ / patunpaklican 電話 

kalingva’an ni  noba’ a tama.妹妹打電話給爸爸。

ihan aiza ka patunpaklican.電話在那裡.

inpicu' (借詞) /ispapatas 筆

icia epi noba’ inpicu’.這是弟弟的筆。

pangka’椅子/桌子 

longqu ka tina han pangka’.媽媽坐在椅子上。

inka ka di pangka'.這是我的桌子。

iu’葯物 (借詞) 

siza’ a tama ki iu’.爸爸去拿藥。 (閩南語)

tennau電腦(借詞) 

icia ka tennau di ki toqas.這是哥哥的電腦。

kasa’/talulung斗笠;雨傘 斗笠kasa(借詞- 日)/雨傘talulung

icia epa qudasnanaz kasa’.  那是爺爺的斗笠。

 dasi ka talulung nga!帶著那個雨傘!

tuki’ 手錶 (借詞)

heza cia han ima ka tuki’.  heza cia ka tuki’han ima.他手上有手錶。

tuki’鐘錶(借詞) 

lapdeqan ni lakda’ a tuki’ ezakun.那個鐘被石頭壓住了。

kava 鉤子 

madoqpus sa kava di.這個鉤子很長。

makava鉤住 makava lukic.鉤住樹。

tulmi 縫線 

siza a tina tulmi istaqes si muleqleq tu huluc nak .媽媽拿縫線縫補我破掉的衣服。

dun 繩索 

siza’i ka dun han suku’ a iscaiv zaku.把倉庫的繩子拿給我。

as 針 

makuis sa as di.這個針非常細。

qusau 杵 

kucia ka qudasno’az qusau mabazu madoq.祖母用杵搗小米。

nucung 臼

bazu'an na nucung ngi madoq tu qebangsut. 臼是搗小米的工具。

qulesva’ 枝條 

heza cia banuaz za qulesva’.梅子樹上有枝條。

qasisi’an 篩 / 篩子 

siza’i ka qasisi’an eza.去拿那個篩子.

palangan女用揹籃 sivazun女用背 袋 ta’ ukan揹袋

icimaqa ca palangan su’i sintin’un.你的揹籃是誰做的?

qapung圓形竹簍/圓箕

sintapul su a banuaz han qapung ngi?圓形竹簍的梅子是你採嗎?

pungki 畚箕

via’ 刀 

pintikla’un ni toqas sa via’ i qudasnanaz.爺爺的刀被哥哥弄壞了。

qatu’ 豬槽/船隻 

maqa ka qatu’ a pangian paka’un ba’bu’. 豬槽是用來裝豬的食物。  

tundasa’ a tamasai’ i qatu’ takna mudan. sai叔叔昨天晚上搭船出去了。

qaqtic/qaltic 剪刀 / 筷子/夾子

qa’ticun cia ka dun kucia qaqtic.他用剪刀剪斷線。

makucia naip qaltic maqaltic titi'.他用筷子夾肉。

mabaliv cak qaltic sapuz.我買夾炭火。

qunhung 木炭

maszang nga aq’aq qunhung mataqdung.烏鴉的毛像木炭一樣黑。  

habul炭火

mahancum ma titi’ maca kuci’an habul matunu. 炭烤的肉很好吃。

pakicu/ 水桶 

tintongqaz za pakicu’ a mututu ka danum.水桶倒了,水都流出來了。

qongu’ 木桶

pangi'an na qongu' kokonun. 木桶是裝食物的。

paniza’ 釣竿 

taqu’an ni qudasnanaz za tama matas’i paniza tu uva’azang.

爸爸小時候爺爺教他製作釣竿。

takankupu 竹杯/竹筒 

macaiv va tamasai’ sintas’i cia takankupu’. sai叔叔送來他自己製作的竹杯。

sapuz 電/電燈  

kuka’ang laqbign sapuz?明天還會在停電嗎?

 zingki’(借詞) 電/電燈

lakua dau heza' zingki’.何時有電。

toqlu 蓋子 

kuci’an noba’ a katukatu toqlu matoqlu.妹妹用蓋子蓋住那隻蜘蛛。

qaltap刮麻具(竹製的)

cia qudasnanaz za taqu zaku matas’i qaltap di.這個刮麻具是爺爺教我做的。

sukliv刮麻皮 masukliv va tina kaliv. 媽媽在刮苧麻皮。

kadung 污垢 

maca ni tu taldadanav va, naheza' han hubung nga kadung.

不常洗澡的話,身上會很多污垢。

masambus/maciusdanum 添水

cusing nga danum han kupu’ nakun.你可以幫我加水在我的杯子裡嗎。

masambusang cak damun han sihanat pan'ai'an.我添水 在煮的湯裡。

tapaha’/qabang 棉被/被子 

masoqbung nga makatpal la tapaha’ qabas.以前的棉被又厚又重。

baluku’飯碗 / 碗  

cima hiap pa masinav vi baluku’?今天換誰洗碗了?

ami’ 網子(借詞) 

sikaka ka loqe’ han ami’. 鳥被網子纏住了。

kama’ 煮飯鍋(借詞)  

sinavan noba’ a kama’ na pi’e’an qesing. 妹妹先把煮飯鍋拿去洗再去煮飯。

kukulut / kulut 鋸子

iskulut ta kukulut ti lukic.鋸子是用來鋸樹的。

haqel 紙張  

kangazing cak siza tas’a haqel tas’a inpicu’.請幫我拿一張紙跟一枝筆。

kupu 杯子 

ankuc ca vili cia kupu’, ankuc ca vanan baluku’.他左手拿著杯子,右手拿著碗。

paniza 釣具  

matingmut ta tama madas’i paniza’ munhan vanglaz maniza' 'i iskan.

爸爸一大早帶著釣具去溪邊釣魚。

qalup袋子 

angkuc ca qudasnanaz qalup polupan ni sintapul banuaz.爺爺拿袋子裝打下來的梅子。

kakal’ing/ qedasu’ 鍋鏟 

taqu’an tina ka masitoqas kucia kakal’ing makal’ing sanglav.媽媽教姐姐用鏟子炒菜。

tumpu 斧頭 

kucia naip tumpu’ matua lukic.他用斧頭劈柴。

qaqtic/qaltic夾子 

isqaltic titi’ a qaltic eza. 那個夾子是用來夾肉的。

palan/sapalan床舖

maqtu nak ka palan sabaqan tatau bunun.我的床可以睡三個人。

nangsa’ 梗

nangsa’ madoq. 小米梗

dunzingki’電線/金屬線paklic

madia han dan na sunzingki.路上很多電線。

lingva’ 電話

heza mu han lumaq lingva’?你們家有電話嗎?

amin’amin / qalimazmaz 工具

ikma’e’un zak ka amin’amin maca kukuza.這些是我工作時用到的工具。

tipin 弧形(底)鍋  

hanatan tina ka tipin ni sanglav han pit’e’an.媽媽將鍋子放爐灶上煮菜。

qabu 灰  

maka pistaba’an lukic ca madia’ a qabu.柴火燒完後留下了很多灰。

biu' 炭灰

mataqdung nga biu'. 炭灰是黑色的。

pan 瓶子  

denpucun na pan naisbaliv.把瓶子回收以後賣掉。

taku’ 湯匙  

sinavan cia ka minuqalqal tu taku’.他把掉在地上的湯匙拿去洗。

sala’ / qepsal菜盤/盤子

siza’a qepsal pangian sanglav. 拿盤子要放菜。

qaningu / sasing 相片

inam ma di tastulumaq qaningu . 這是我們的全家福相片。sasing 外來語(日語)

daqu’肥皂  

kucia ka noba’ daqu’ tal’ima.妹妹用香皂洗手。

qasisi’an篩子/濾酒/渣網

kadangaz za noba’ i qudasno’az siza’ 'i qasisi’an davuc.弟弟幫祖母拿篩酒用的篩子。

tikutu 梳子

kangazan zaku ka noba’ makucia tikutu tikutu ki qulbu.我用梳子幫妹妹梳頭髮。

tisbungu 揹帶

is’ama’ a tisbungu.揹帶用來揹的。

tihivhiv 扇子

maca maklang nga, qanglac ca qudasnanaz kucia tihivhiv tihihivhiv.

天氣熱的時候,祖父喜歡拿扇子搧風。

navi’/kanhu湯鍋

maqa ka sinhanat han navi’ 'i?湯鍋裡的湯是用甚麼煮的?

tasav 杓子

sia a tasv va istasv qesing.拿杓子來盛飯。  

pinsiang 電冰箱/pinsiang(借詞)

madia han pinsiang nga kokonun.冰箱裡面裝了很多東西。

tilivi 電視  tilivi’/tens (借詞

tacqu’i ka tilivi’ 'i sanavanin.現在很晚了,把電視關掉。)

husu’/tozu’水管  

uka han tangku’ 'a danum, doqe sas’utan na tozu’.水池沒水了,是不是水管被塞住了。

tanbungu’an 枕頭  

asa ka noba’ 'i  mazahum tu tanbungu’an.妹妹喜歡軟的枕頭。

tungtung/tongtong鐵鎚 

kuca ka tamasai’ tungung matngtung toqtoq. sai叔叔用鐵鎚釘鐵釘。

toqtoq鐵釘

kucia naip tungtung cin toqtoq matas’i ki mindikla tu pangka’.

他用鐵鎚跟鐵釘把壞掉的椅子修好了。

paklic鐵線

mabaliva ki paklic!去買鐵線!

madas paklic na siloqoc ita husu’. 帶著鐵線我們用來綁水管。

tingas 卡(夾)在牙縫之物  

kangazan tina ka noba’ matingas si tingas.媽媽幫弟弟剃除卡在牙縫之物。

via/kulutsanglav 菜刀 外來語huciu

maca sadu cak via a tinliskin cak tina nak.當我看到菜刀就會想起我的媽媽。

valu/valu’iskan 網子 (魚網)  

kucia ka tama valu’iskan mavalu’ iskan.爸爸用魚網網魚。

isqeqesqes橡皮擦 

icia epi masinoba’ isqeqesqes.這是弟弟的橡皮擦。

kalala’簍子 

madia han kalala’ a koko’un.簍子裡有很多水果。

ludun dalaq山川地理 edit

dan路;道路 

heza han eza tas’a dan.那裡有一條道路。

ludun/libus山林 

heza han eza a libus.那裡有一片山林。

taul/inholan小溪

muhan na taul ta munculan damun.去小溪取水。

luvluv風 

maca minmakazhavin na maqa luvluv va masza as sa matusuk ka kazhav.

冬天的風向針刺一樣。

bunuk沙土 

madia han sila’ vangaz za bunuk.河邊有很多沙土。

loqsaz沙子

madaing nga loqsaz malka cia bunuk.沙子的石粒比沙土大。

dalaq泥土/土地 

madia han dalq qa sincucuza.土地種了很多植物。

vanglaz河流 

hea han vanglaz za iskan.河流裡有魚。

ning’av湖泊 

heza han tanangaus ta a ning’av.前面有一片湖泊。

libus森林 

heza han tanhku’ acang nam libus.我部落後面有一片森林。

cikhal縫隙 

heza han hilav va cikhal.門上有一條縫隙。

tuszoq 洞穴 

han na tuszoq ta tungkum mi  qudanan ni. 去洞穴躲雨。

cikvin/ciki’墻邊/山腳下 

heza minihan cikvin tas’a qatabang minsuma’.墻邊有一隻蟑螂跑出來。

pongqul土石/土堆 

malqalmang nga pongqul dalaq han sila vanglaz.溪邊堆積了很多土石。

huhul岩洞 

heaz han huhul la tas’a madaing nga mataqdung tu tumaz.岩洞住了一隻又大又黑的熊。

masu’ismut草原 

madia qanvang han masu’ismut mama’un ismut .草原上有很多牛在吃草。

qati溫泉 

manuting cak takna lehleh daldanav vi qati’.我昨天開車去泡溫泉。

qelqel/hunghung峽谷 

maqan tanhiku’ i ludun di ka mahunghung nga qelqel.那座山後面的峽谷非常深。

huhul山洞/岩洞 

heza han tuszoq eza ka dusa’ a mataqdung tumaz.那山洞住了兩隻又大黑熊。

tu’un岩石 

un nai ka tu’un ezakun patisbung.他們把那座大岩石炸開。

tastas瀑布 

heza han ludun di ka madiang na mano’az tu tastas.山裡面有又大又漂亮的瀑布。

mapungqul/ponung獨立的小山頭 

heza hana pongqul ezakun na langkaq.那個獨立的小山頭有工寮。

maludun/ludunludun崇山峻嶺 

heza han eza ka maludunludun.那裡有一處崇山峻嶺。

ihapav ti自然景觀 edit

qudanan下雨 

mucqa mazaq qa qudan.突然下起大雨了。

vali 太陽  

misumin na vali’. 太陽出來了。

buan 月亮  

madaing nga buan na mabelulu ka madesqang. 月亮又大又圓又亮。

diqanin 天空;天候  

ni hip pa diqanin usadu’an vali. 今天天空看不到太陽。

bintoqan 星星  

tudipi sanavan an usadu’an mano’az tu bintoqan. 夜晚才能看見漂亮的星星。

qudan 雨 

ni cak maqtu munata’ kavila opa qudanan. 下雨了我不能出去玩。

pav 雪

maca lapavan na makavhavdengaz za diqanin.   下雪的時候天氣非常寒冷

kaping 冰

makazhav va kaping ko'un.冰吃起來很冰。

miqamisan冬天

maca minqamisan na ma’mu’ a makazhav.冬天又濕又冷。

makazhav 冷

makazhav va diqanin.天氣很冷。

tanabal 夏天  

maklang maca mintanabal la, amin na bunun asa munhan vanglaz taldanav.

夏天非常熱大家都喜歡去溪邊游泳。

bitvaq 雷  

maca bitvaqan na asa nitu lung ihan nastu lukic talikaung.

打雷的時候不要站在樹底下躲雨。

damuq 露水  

maca tingmut ta amin damuqan na lisav vi ismu.

早上家裡前面的樹植物葉子都沾上了露水。

luhum 雲;霧  

luhumanin na ludun kava’ mulumaq. 山上起霧了趕快回家。

quc’ul/qumbu’ 煙  

ququc’ul la ludun eza, heza ita a bunun kukuza. 山上有煙,有人在那邊工作。

boqboq/bilvaq 閃光/閃電  

maca qudanan na qanglac bilvaq, katu munata kavila’.

下雨天很容易有閃電,不要在外面玩要。

macoqu’an / bangkal/quma 旱田  

han na tama quma uka’ang musoqes. 爸爸在旱田還沒有回來。

luhuman 陰天

luhuman ni’ lauqa na qudanan. 陰天了可能要下雨了。

sapuz 火  

kadangaz za toqas si tama palusapuz. 哥哥去幫爸爸生火。

kaping /pav冰;冰棒/冰塊 

matu uva’azang madu cam padaning kaping han danum qu’dan

小時候我們最喜歡喝加冰塊的冰水。

hunulan/hunul 地 震  

maca hunulan na asa tu munata’. 地震的時候要跑到外面去。

qaningu’ 影子/蔭影  

kavila nai pakandapan ni qaningu’. 他們在玩踩影子遊戲。

luvluvan 颱風  

maca na luvluv’an na asatu hanucun na dangi’an pikundoq. 颱風來臨前要做好防颱的工作。

pav 霜  

lahuman pav va ludun mano’az sadu’an. 白色的霜覆蓋在山頭非常美麗。

tudoq 雨滴/水滴  

panhan pania ka tudoq pataliva’ ni cak usabaqan.

雨滴打在鐵皮的聲音讓我沒有辦法睡覺。

laning’avan 水患  

qanglac laning’avan maca enudanan. 大雨過後很容易引起水患。

mintanabal 春天  

kapuaq qa lukic mangki’ maca mintanabal.這些樹春天開花了。

silaning’av 海邊  

dasun cam tama nak tundaza lehleh munhan sila ning’av maniza matapha’ titi.

爸爸開車帶我們去海邊釣魚和烤肉。

minmakazhav 秋天  

asa ka noba’ dandan maca minmakazhav. 妹妹喜歡在秋天散步。

qanivalavl 彩虹  

misuma a qanivalval. 彩虹出現了。

minsanavan/muqaiv ali (日)落

maca minsanavanin na minsuma’in na tama. 日落時爸爸就回來了。

maqmut 天黑  

mulumaq maca maqmut tanangaus. 天黑前要回家。

isdangdah 雨停  

isdangdin na muhan na tama quma. 雨停後爸爸去田裡。

luvluvan 刮颱風

kaliluvluv ni tu munata’. 刮颱風不要出門。

ni tu qudanan下雨-否定句時的動詞形式 

maca ni tuquanan na maqtu cak munata kavilaq?如果不下雨我能出去玩嗎?

iskalumaq建築 edit

lumaq 家  

lumaq nak ka di. 這裡是我的家。

tongkul/vanas 窗戶  

heza han eza ka tas’a tongkul. 那裡有一扇窗戶。

hilav 門  

heza han eza ka tas’a hilav. 那裡有一扇門。

kaku’/sisipulan/pasnanav’an 學校  

madia nak han kaku’ a kaviaz. 我在學校裡有很多朋友。

lakda’ 石頭  

heza han dan na madaing lakda’. 路上有一顆大石頭。

tavi/tatavi 屋頂  

heza han tavi ka tas’a ngaung. 屋頂上有一隻貓。

hondul/hatal 橋樑;梯子

madoqpus sa hatal di.這梯子很長。

langqa’/taloqan 工寮/獵寮  

maca maqun na tama han quma ka, ihan naip langqa’ mal’u.  

爸爸在田地裡砍草時,也就在工寮休息。  

unata’an 廁所  

ni epun asa han unata’an han nata’ ta munata’ 他不喜歡在外面的廁所上廁所。

qau’ 柱子;原木狀之建材  

ica tama sinkulut ta makupleq qa masoqbung tu qau’ ezakun.

那根又粗又重的柱子是爸爸鋸的。

qutun 石牆  

pantungtung nga lehleh han qutun nam. 車子撞到我們的石牆。

tulkukan/patulkukan 雞寮;雞舍

macial cai tama ka tulkukan sintas’i 爸爸搭建的雞寮很好。

letileti/ lediledi 階梯;樓梯  

madoqpus sa letileti di. 這裡的樓(階)梯很長。

deseq 庭院/家屋前  

han na tina deseq maqasisi’ madoq pavali huluc. 媽媽在庭院篩小米與曬衣服。

sinbalung 牆壁

madas sa sinsi’ takna pantu mahua’ han sinbalung.

suku 倉庫

pangi’an qalimazmaz za suku’. 倉庫是放工具的地方。

patilacan米倉

madia han patilacan na madoq. 米倉裡很多小米。

masu’ia 蓋屋頂  

masu’ia nai tama cin masitoqas si tavitavi. 爸爸跟哥哥在蓋屋頂。

macudu 搭建圍籬  

muhan na tama quma macuduh. 爸爸去田裡搭建圍籬。

cungus (建物)後面  

maqan han cungus kaku’ a sanglav va icia sinsi’ cin pantu’ sincuaz.

學校後面的菜是老師跟學生種的

diqanin / zikang時間 edit

qamisan年

mahiav sala na tunganin na haip qamisan.很快的今年要過完了。

pungnin 明年

namadengazin cak maca pungini.明年我就老了。

na hima’ naka ka qamisan maca pungnin.明年我五歲了。

sanavan 晚上

sanavan na tama munba’av qanup.爸爸晚上去山上狩獵。

maqmut 夜晚

maqmutin na tama mudan.爸爸夜晚才走的。

takna 昨天  

muhan na noba’ takna kaku’. 妹妹昨天去學校。

laqbing 明天  

mudan cak laqbing. 明天我要走了。

lopaku/haip 現在/今天  

mudan cak lopaku.    我現在離開。  

haip naip mucoqes. 他今天回來。

tingmut 早上

tingmut ta tina munhan kukai’. 媽媽早上去教會。

qani’an 白天;晝日  

macial haip pa qani’an. 今天天氣很好。

tuncila’ 前天  

ikma’eun istun tuncila a qaltic ca ni haip kinu’anan.

前天他還在用剪刀,但今天就找不到了。

mindalavdav/dalavdav (更)早上

midalavdav va noba’ minoqo a ngausang taldanav va ma’unin.

妹妹早上起床後先洗臉然後吃飯。

maqmut 黑暗

maqmut ta dan di ka uka’ bunun laqaiqai.   這條路很黑暗沒有人走來走去。  

toqum沒有夜光的夜晚

maca toqum ma uka’ buan sadu’an. 没有(月亮)時看不到月亮。

minsanav’an/ mindalavdav/ dalavdav傍晚/黃昏

minsanavan tupaun cak tina tu kadangaz pataldanav vi noba’ a musu mapacaq huluc.

傍晚媽媽叫我幫弟弟洗澡,並去洗衣服。

na接續;之後 

muskun cam munhan kaku’ na taskun cam mudan mulumaq.我們一起上學然後一起回家。

labulva' 半夜  

mucqa tesmihequl tu labulva' a nin cak usabaqan.半夜我突然做惡夢,嚇得睡不著了。

tudip當時  

sadu cak cia tudip angkuc ci talulung.當時我有看到她拿著雨傘。

tuncila’ita 大前天  

pesadu cam tuncila’ita han pandu’an kisia. 大前天我們在火車站看到他。

mal’u’ang / unisin 待會兒;等一下  

mal’u’ang asu han lumaq zaku. 你在家裡等我一下。

caidua’ 大後天  

mudan cak maca caidua’ munata kukuza. 大後天我要離開部落去工作了。

tesqang/cingqal 光線/光芒

cingqal li lopa ku? 現在天亮了嗎?  

meqan 後天  

munbav cak meqan qanup, lakua asu? 我後天要去山上狩獵,那你呢?

qanian 上午

makazhav va hivhiv han qani’an, macial mudadan.

上午的空氣非常清新,很適合出去散步。

qabasin 未來  

ma su a iniliskinan tu namalkamaq asu qabasin.在你的未來,你有計畫要做甚麼工作嗎?

sanavan夜 

taskun cak cia takna sanavan tan’anak mulumaq.昨天夜裡我和他走路回家。

talmindung年輕時 

qanglac engkun muskunmuskun tu talmindung paqaqenan. 年輕時他們常常在一起玩。

mukhiv/mahiav/tikhiv 一下子

muaz mahiav va tungnin. 只是一下子就結束了。

mina’untongquvali / tinoquvali 下午  

taskun ata muhan Tiaciu’ maca mina’untongqovali . 下午我們一起去台中。

teknulan / tuki 時;點鐘  

pin lopaku ka teknulan. 現在是幾點鐘。

islungqu’an 星期日  

muhan cam kukai’ lihai’ maca islungqu’an. 星期日我要去教會禮拜。

nicuvi' 星期日(借詞)

qamisan 年;歲  

na talti’unin naip mudan.    他離開三年了。

 qelic/lucbut 天天;常常  

qelic ca loqe’ tu’i’ia han daza' 'i lukic. 小鳥天天在樹上唱歌。

lopaku/lopado’ 現在  

mudadan cam lopaku. 我們現在去散步。

tis’uva’azan 生日  

haip nak ka tis’uva’azan.今天是我的生日。

dangi'an空間 edit

kumbu’ 裡面/內

han na mali’ nak han kumbu’ palan. 我的球在房間裡面。

ihan 在某處  

muqalqal la inpicu’ ihan kaku’ ta. 我的筆掉在學校某處

hulung / daza’ 上方/上面  

heza han daza lukic sinuk cin loqe’. 樹上面有一隻鳥跟鳥巢。

tananguas/mai’ 前面;前方  

heza lukic ihan tanangaus lumaq cia. 他家前面有一顆樹。

ngadaq/haul/tanbaq 下面;下方  

heza han ngadaq pangka’ tas’a mali’. 桌子下面有一個球。

micqang 中間/之間  

mqa imicqang madangqac hung eazkun na inak epun. 中間那本紅色的書是我的

nata’ 外面/外頭  

mucqa qudanan na nata’. 外面突然下起大雨。

ngalan/sila 旁邊  

masengu nai mudadan na mulongqu nai han sila lakda’ mal’u.

他們走累了坐在旁邊的石頭休息。

qoqo’ 頂

daza i qoqo lukic caloqe.小鳥在樹頂上。

macuzuk尖

macuzuk cia as sa bungu.針頭是尖的。

vanan右  

kucia cak vanan mapatas. 我用右手寫字。

michuan/machuan 不遠處  

michuan naitun na lumaq qi kaku’, muaz tan’anak ka na ka’ita’in.

他們家離學校很近,走路就到了。

cikvin/ceku’ 角落  

tongqabin na toqas han cikvin ni pising koho’un. 他怕被姊姊罵所以躲在角落。

nastu a某物之下

heza han nastu’ pangka’ ngaung.椅子下面有隻貓。  

ngalan/sil 旁邊

han ngalan pangka’ ngaung.椅子旁邊有隻貓。

laqai 經過  

laqai’ cak sangan lumaq qi qudasno’az. 我剛才有經過阿嬤家。

(minihan)sohan/sehan(從某處)到某處  

minihan cak kaku tindangkul sohan lumaq. 我從學校跑到家裡。

minahan/minihan 從某處  

minahan na qudasnanaz taiciu’ ma’untung lehleh, na munhan kaku’ anpasdu’ noba’ mulumaq. 爺爺從台中開車要去學校載妹妹回家。

munquma農耕 edit

munquma 鋤草  

munhan na tina bangkal munquma ismut. 媽媽去田裡鋤草了。

nucung 臼  

maqa nucung nga bazu’an madoq.臼是用來搗小米用的。

madanoq插秧

madanoq ata laaqbing.我們明天插秧。

macuaz 種植

macuaz cam haipti tipul.我們今年種玉米。

minang播種

dusa’ ca noba’ nak takna malavi’ tina minang madoq.  我跟妹妹昨天和媽媽去播種小米。  

sindasdas種苗

madasdas nai tama cin toqas tuncila’ han bangkal.爸爸跟哥哥前天在田裡種水稻種苗。

kalala 穀物乾燥簍

pihanun tian ka tipul kalala’ pavai’ han nata’. 媽媽把玉米放在穀物乾燥婁曬在家裡外面。

tikutu 犁耙  

quca ka tama qanvang tikutu na danoqan. 爸爸用水牛拉犁耙耕田準備播種。

kavung / kaul 鐮刀

siza’ naip kavung makulut ismut paka’un qanvang. 他拿鐮刀割草給牛吃

tanga’ 鋤頭  

kucia tanga’ makai dalaq cuazan hutan cin tai’.種地瓜或芋頭要用鋤頭挖土。

patilacan穀倉  

maqa sintinguc madoq qa pihanun patilacan maqatul madenpuc.

收穫的小米放進穀倉裡面保存。

qetu’an樹皮的倉

tangaqanvang 犁 

muhan na tama takna mihavaz mabaliv tangaqanvang. 爸爸昨天去水里買犁。  

laqanvang犁田

laqanvang nga tama takna na danoqan paz.爸爸昨天去犁田準備要插水稻。

kaquma開墾 

kaquma ka tamatina na cozan kokonun.爸爸媽媽開墾種食物。

tehi堆肥/hiliu’ 肥料

anak cam matas’i tehi’ ispatang sincucuaz. 我們自己做堆肥施放在農作物。

qasisi’an / tatapus 篩穀器具

matas'i ka qudas si qasisi'an/ tatapus。

 maqasisi’篩穀物

maqasisi’ a tuna madoq. 媽媽拿篩篩小米。  

malobun 催熟(樹果)

madia lopaku ka koko’un ni tu anak mabulav macacak, unmalo’bun picacak.

現在很多水果都不是自熟,而是用催熟的方式讓它成熟。

tinpazan稻草

maqtu a tinpazan tas’iun dun maqtu amin isdudung tatavi’.

稻草的用法很多種,可以做草繩也可以做房子的屋頂。

qanup 狩獵 edit

buculkahkah 弓  

heza han suku’ tas’a buculkahkah. 倉庫有一支弓。

bongan 矛  

minkangna ka tama ki mindikla’ tu bongan.爸爸現在在修理壞掉的矛。

kus 箭矢

maqa kus sa kucia talum matas’i.箭是用箭竹製作的。

palka’un 餌  

madas asu sintas’i takna palka’un na? 你有帶昨天製作的釣魚餌嗎?

bucul 槍  

madas sa tama takna sanavan ni acu’ cin bucul munba’av qanup.

爸爸昨天晚上帶槍跟狗去山上狩獵。

via’ 獵刀  

maca munludun na qudasnanaz za qeli’an tupa niap via’.

祖父去山上時都會把獵刀掛在腰上。

via’ 直形獵刀  

mangustu’in na via’ eza. 那一把直形獵刀壞了。

qenupan/tesmumut 獵物(統稱)

madia cia tama tuncial a qenanup. 爸爸前天帶了很多獵物回來。

qatu’ 石壓式陷阱

munba’av va tamasai’ malqatu’. sai叔叔去山上放石壓式陷阱。

haqumucqut套頸式繩索陷阱

taquan cak ki tama palasun ni haqumucqut. 爸爸教我放套頸式繩索陷阱。

kalala 籃子  madian han kalala a koko’un. 籃子裡放了很多水果。

haqubantac 捕鳥陷阱  

taqu’an cak ki tamasai’ mahaqu ki haqubantac loqe’. sai’舅舅教我放捕鳥陷阱。

sumsuman宗教 edit

samu禁忌

cia samu ka kanada’an bunun miqumic.禁忌是布農族社會制度的準則。

tesaq/bahi’ 夢

matesaq cak takna ivut.昨晚我夢到一條蛇。

kukai教會

ni cak takna sadu su’u han kukai’. 我昨天去教會沒有看到你。

minpinang 播種祭

maca minang tanangaus sa ngausang luc’an minpinang, masumsu tu maqtunga matislac ca sinpinang.播種前舉行播種祭在祈求今年豐收。

kamisama’天神

diqanin上天(神)

ni tu qalmang na sadu’an diqanin. 不要隨便上天會看。

qanitu鬼

ni cam latuza’ tu heza a qanitu’.   們不相信有鬼的存在。  

vahang鬼魂

hinahuz 法器(巫醫治病用)

samu qalmang kat’ia ki hinahuz.不能隨意觸摸這些法器,這是禁忌。

matin'un cin huluc織布服飾 edit

tamuhung帽子

heza nak tas’a tamuhung.我有一頂帽子。

huluc衣服  

i ica qa  huluc nak? 我的衣服在哪裡?

matin’un 編織  

dusa’cam toqas nak pinanan matin’un. 我跟姐姐一起去上編織課。

quling胸擋巾heza cia bananaz za pakunbu’un quli’un han kanun.男生的衣服有肚兜掛在胸前。

ipulung肚兜

tinenga’an男用耳環 

maqa ka tenga’an ezakun na minitakan sintas’i tama.那對男用耳環是爸爸用竹子製做的。

tinenga’an女用耳環 

maqa ka tenga’an ezakun na sinbaliv vi tina iscaiv noba’.那對女用耳環是媽媽買來送給妹妹的。

vaqun褲子

maqa ka mataqdung vaqun ezakun na inak.那件黑色的褲子是我的。

muleqleq/mulatlat破掉

mataqes sa tina muleqleq tu vaqun nak.媽媽正在幫我縫破掉的褲子。

tikdas 頭飾  

madas’i ka qudasno’az mano’az tu tikdas pinak. 祖母做了一個漂亮的頭飾給我。

tataqes/cuculuk/teqteq 編網針/梭子

vakvakan na cuculuk ki dun matin’un. 梭子要梱線來編織。

tisqut 腰帶  

tisqutan cak. 我有綁腰帶。

kaliv 苧麻  

tinkaliv va tina. 媽媽去採苧麻。

madumadu(紅:薯)/sikiang(黄)埋染

matas’i ka tina ki madumadu. 媽媽在做埋染。

patas 浮織  

maqa ka patas di ka sintas’i tina. 那個浮織是媽媽做的。

mumpi’ 女性長褲  

icia tina ka mataqdung munpi’ daza pangka’un. 那件在椅子上黑色的長褲是媽媽的。

kaliv/tulmi 苧麻線/生麻紗/麻絲  

makucia ka tina kaliv matin’un mano’az tu maqehav. 媽媽用苧麻線編織漂亮的布。

qehav 布匹  

malavi cak tina mabaliv qehav tas’iun huluc. 我跟媽媽去買要做衣服用的布。

is’ingqala’ 妝扮飾物  

cimaqa ka is’inqala’ di ka ni tu iciatun na icimaqa epi? 桌上的妝扮飾物不是他的那是誰的?

hulucqenavu’ 傳統女上衣  

cevan cak ki tina sintaqes cia hulucqenavu’. 媽媽送我一件他自己做的傳統女上衣。

tunhilan 傳統女裙  

manak ka tunhilan di ka ken’anakan nak mataqes. 這件傳統女裙是我自己做的。

sapil 鞋子  

maqa ka madoqlac sapil naglan ni mataqdung ezakun na inak.

那雙在黑色鞋旁邊白色的鞋子是我的。

tavuk/tihaup 揹小孩的背帶  

maqa ka baqlu tavuk daza pangka’un na icia tian sincaiv zaku.

桌上新的揹小孩的背帶是媽媽送給我的。

pungsi 毛線  

heza han kalala’ hima a mataqdung cin dusa’ a madangqac tu pungsi’.

籃子有五個黑色與兩個紅色的毛線。

sukatu’ 裙子  

mabaliv va toqas tas’a madangqac tu sukatu’. 姊姊買了一件紅色的長裙子。

tapis 男用遮陰布  

matin’un na tina tapis. 媽媽在編男用遮陰布。

davaz 男用背負網袋  

icia ka davaz makun toqas. 那是哥哥的男用背負網袋。

kuling 擋胸巾  

matin’un na qudasnoaz kuing iscaiv qudasnanaz. 祖母在做新的擋胸巾給祖父。

pak’ima’an 袖子  

makazhav va papenukan ni tina ka noba’ madoqpus tu pak’ima’an.

天氣變冷了媽媽幫弟弟穿上長袖的衣服。

hulucpusut / hulucqabang 上衣

kuci’an kaliv va hulucpusut matas’i. 苧麻線做的衣服。

tisbungu’ 頭帶(女用背籃用)  

maqa tisbungu’ ka is’ama’ i palangan. 那個頭帶是用在背籃用的。

kaliv織布用的素麻線  

siza cak ki kaliv isciav vi qudasnoqaz. 我拿織布用的素麻線給阿嬤。

sukliv 刮苧麻  

macingav naip pi tina tu ma’aqa ca sukliv. 他問媽媽甚麼是刮苧麻?

tundazan mudadan交通 edit

lehlehqatumu / basu’公車;大巴士 basu’外來語(日語)

qelic cak tunzaza’ lehlehqatumu munhan kaku’.

我每天都要搭公車去上學。

lehlehtanpu’ / cuzinsa' 腳踏車 cuzinsa外來語(日語)

sincaiv tama ka lehletanpu’ di ki tinis’uvazan noba’ tu pat qamisan.

這一部腳踏車是弟弟4歲生日時爸爸送他的。

pandu’anlehleh/daza’ anlehleh 車站

vau’ nak tuki’ a kisia’ daza’an, maqtu asu masatu’ zaku, munhan pandu’an kisia’?

我要搭八點的火車,你能載我到火車站嗎?

langdu’輪胎/輪子

tisliung nga cuninsa nak ki toqtoq qa langdu’ mupcis sa nin tu maqtu daza’an.

我的腳踏車輪胎刺到鐵釘爆胎不能騎了。

qatu’船

mutaq qa qalipacav cak maca tundaza’ qatu’.

我搭船的時候會暈船及嘔吐。

lehleh 車子

ma’unting nga tama lehleh madas zaku cin noba’ nak munhan sila ning’av paqaqenan.

爸爸開著車載我跟妹妹去海邊玩水。

lehlehsapuz/kisia’ 火車

na hezin laqbing lehlehsapuz zi laqai’in na luvluv.

颱風過了,火車明天全部都開了。

kokonun食物 edit

qesing / tilac 飯/米

asa cak ma’un qesing.  

我喜歡吃飯。  

masinav cak ki tilac.

我在洗米。

danum 水

tupa’un cak ising tu pide’un dau ka danum qu.

醫生叫我多喝水。

tilac 白米

ni qabas ukonan tilac, malupaku ka cia tilac ca ko’un.

早期不容易吃到白米,現在白米是主食。

isqul/pan’e’an 菜餚

tikicun tina ka qacila’ padangi han pan’e’an.

媽媽放一點鹽在菜餚裡。

sanglav 青菜

macial la hubung maca mama’un sanglav.

常吃青菜對身體好。

davuc 酒

kamani tu qu’ davuc, opa pindikla' a davuc ci hubung.

少喝,因為喝酒對身體不好。

qacila 鹽

pangian tikic qacia ka sanglav makal'ing na macial konun.

煮菜放一點鹽巴才好吃。

vanu 蜜

maqa vuc ci vanu manki a, ica malqalmang tu vanu kinilim.

這些蜜是藉由許多蜜蜂努力採集得來的。

qapuan 蛋;卵

macial la qapuan konun maca alivun.

雞蛋用蒸的非常好吃。

avula’ 油/沙拉油

kucia ka tina avula’ makal'ing sanglav.

媽媽用沙拉油炒青菜。

hancum 味道

qelic han michuan lumaq nak sak ki mahancum sintapha’ titi.

我家附近飄來非常香的烤肉味道。

pan’e’an/silu'湯

mahanat ta tama ki qalidang silu.

爸爸煮了樹豆湯。

benu 豆類

madia' cia tama sincuaz vevivevi tu benu.

爸爸在山上的田地種了各式各樣的豆類。

to’lac(白)蘿蔔

ni cka asa ma’un to’lac.

我不喜歡吃白蘿蔔

tilac 穀粒;米粒

heza' han quma ka loqe’ mama’un tilac.

有鳥在田裡吃米粒。

dulaz 糯米

macial la dulaz konun, qala maca ni a tibuklav macial la tikicun ma’un.

糯米很好吃,但是胃不好的人不能吃太多。

ulul 粥

asa ka mihalang ma’un ulul.

生病的人比較喜歡吃粥。

madoq 小米

cia madoq qa nanu kokonun qabas.

小米是早期最重要的主食。

kamacia/satu’ 糖 satu’ (外來語)

ni cak maqtu pidia’ ma’un kamacia’.

我不能吃太多甜的糖果。

titiba’bu’豬肉 肉qasu’ / qanusil / titi’

maqabas maca ma’un na maqul li titiba’bu’ , na heza tamasaz kukuza.

早期吃飯一定要有豬肉,才有體力工作。

tomi 麵 外來語(閩南語)

asa ka noba’ ma’un tomi.弟弟喜歡吃麵。

to’iu 醬油 外來語(閩南語)

kalunan cak tina pabaliv to’iu’ han babalivan.

媽媽叫我去商店買醬油回來。

pazput 在來米

madia a vevivevi tu paz, maqa pazput ta cia amin.

稻米有很多種,在來米是其中之一。

da’uc 米糠

paka’un ni ba’bu’ a da’uc.

米糠可以餵豬。

uzungku’麵粉;麵製品 uzungku’ (外來語)

sehan cam takna   babalivan mabaliv uzungku’.

我們昨天去商店買麵粉。

patas顏色 edit

madoqlac 白色

madoqlac ca luhum han diqanin.

天上的雲是白色的。

mataqdung 黑色

maca ni tu icia noba’ a mataqdung huluc di ka na inak.

這件黑色衣服,不是妹妹的就是我的。

madangqac 紅色

icia sinsi’ a madangqac hung ezakun.

那本紅色的書是老師的。

malasmaqehav 紫色的

sincuaz nam mi tina ka malasmapusqev mano’az tu puaq mangki han katavin.

這些開著漂亮紫色的花朵,是我跟媽媽去年種的。

mabulav/macinhav 黃色的

sadu’an zaku epun makucia mabulav talulung maludaq uva’az.

我看到他拿著一把黃色的雨傘在打小孩。

malasmapusqev 咖啡色/棕褐色/似泥土色

sedu asu malasmapusqev sapil cin kavang han sila hilav va?

你有在門邊看到我咖啡色的鞋子跟包包嗎?

mapusqev 灰色

asa’un tina ka mapusqev huluc sinbaliv tuncila a.

媽媽很喜歡大前天買的那件灰色的衣服。

patas 彩色

madas sa noba’ tas’a mano’az pataspatas tu lakda’.

弟弟從學校帶回一顆彩色的石頭。

patas 顏色;圖紋

ma’aqa ca patas si luhum?

雲是什麼顏色?

bisngav聲音 edit

malonglong 狗吠聲

kuacuna malonglong nga acu, doq heza' bunun han nata ta.

為什麼狗吠聲不斷的叫,是不是有人在外面。

sintusauc 歌

macial cia tina ka sintusauc tan’aun.

媽媽唱歌非常好聽。

ngan tu qaling抽象名詞 edit

tupatu / tan’atu 據說;聽說

tupa tu na heza' haip tatinin baqlu pantu’.

聽說今天有一位新的學生要來。

tan'atu namudan na toqas laqbing muhan taihuku'.

聽說哥哥明天回台北.

untinai’an / tantini / tini 獨自一人/一個人

tini’an na noba’ lumaq, kava cak mulumaq muskun cia.

妹妹一個人在家,我要趕快回家陪她。

maszang 一樣;相同

maszang mita a inpicu' sin’adas haip.

我們今天帶一樣的筆。

koka 國家

acang 部落/地區/

mano’az nam ma acang. 我們的部落很美。

qani’an / diqanin 日子

kadimanun na sinluc’an haip tu qanin’an han acang.

今天是部落最重要祭典的日子。

u’ 是的

u, muhan ata haip kaku’.

是的,我們今天要去學校。

paliqabasan故事

maqanciap pa tamasai taqu paliqabasan.

sai舅舅很會講故事。

qalinga 語言/話語/

maqaciap asu tan'a malasbunun qalinga?

你會聽布農語的話嗎?

tamasaz 力量

matamasaz za bananaz di.

這個男人力量很大。

aldidipa’an /alkas’ angan / kimata'an目標

minsinsi’ cia masitoqas sa aldidipa’an.

姊姊有一個目標是想成為老師。

hulicu’律法/samu規範

mamita bunun na hulicu’ a cia ki samu ina. 我們布農族的禁忌文化相當於律法一樣的功能。

bungka' / sin'iqumic文化

sintupa意義/意思

sintupa qa qalinga cia tu manskal.

他講的意義是很快樂。

pasiza’/pakikung 結婚

pasiza’ a kaviaz nak meqan.

我最好的朋友大後天就要結婚了。

vevivevi 各色各樣

cozan ni vevivevi manono’az tu puaq qa sila ki dan.

路上種植著各色各樣漂亮的花朵。

pia / nizang 價格

pia cui ka tas’a qalup tilac cin dusa’ qalup benulitang.

這一袋米跟兩包紅豆總共多少錢?

ikma’eq’un用途;功用

maqnciap asu tu minmaq epi?.

你知道這個東西的用途嗎?

pekatuszangan 婚姻/ iniqumican 家庭生活

maqa ka pekatuszang na asa tu dusa’ kaskun pindadangaz.

婚姻是需要兩個人共同努力的。

halacan 遲到

ni’ang nga no’ba’ halacan muhan kaku’.

妹妹上學從不遲到。

sinhuzanghuzang行動 edit

macuku/matacqu’ 關上

macuku cak hilav.

我關門。

hanuin/sepa’adi/nuin 過來;來

tama hanuin han ti longqu.

爸爸過來這裡坐。

hanuin/sepa’adi/nuin (叫人)過來

sepa’adi, pala’a ku asu ki pangka’ loqu’an.

過來這裡,我留了一個位子給你。

ina’in/sepa’ata 去

ina’in asu mabaliv qacila han babalivan.

你去商店買個鹽巴。

matua 開

matua cak tongkul.我打開窗戶。

mabaliv / isbaliv 買;賣

munhan cak takna balivan mabaliv avula’ cin to'iu'.

我昨天去商店買沙拉油和醬油。

ma’aiv/mcaiv/iscevi 給

maqtu asu ma’aiv zaku danum qudan.

你可以給我水喝嗎?

hanuin 來

hanuin, ma’un ata kaping.

來,我們去吃冰。

simul / pasimul 借

simul la tanga’ iskai toqo’ lukic.

你去借鋤頭來挖樹根。

tan’anak/mudadan 走路

tan’anak cam takna mulumaq.

昨天我們走路回家。

mudan/dan 走(離開)

tis’uni’ iniqumican, mudan naip sidahdah ki acang munata’ kukuza.

為了生活,他離開故鄉到外面去工作了。

kusbai 飛

kusbai ka sinepuk cia loqe', pangqa macalpu naip.

他養的小鳥飛走了,所以她很傷心。

tindangkula 跑 (祈使)

tupa’un cak ki tina tu tindangkula munhan kaku’.

媽媽叫我用跑的去上學。

ka’ita’in/soita’in 抵達;達到

tasdiqanin cam tan’anak ka ka’ita’in tu sanavanin.

我們走了一天晚上才抵達。

masatu/macaiv/mapaska’ 送

ui ka bunbun di ki masatu han qudassai tancala ta.

請你把這個香蕉送到隔壁的sai爺爺。

musbai 逃跑

tinquza' cak sadu ki suplakaz za musu cak musbai.

他看到一 隻眼鏡蛇嚇得趕快逃跑。

mukumbu’ 進入

ni tu qalmang mukumbu’ i lumaq bunun.

不可以隨便進入別人的家。

tintongqaz/matongqaz 翻倒

ni tu itun paqaqenan na tintongqaz za bozaqun.

不要在那裏玩耍,會把水缸弄翻倒。

madas 帶

maca mudan asu ka, ni tu pungul madas tamuhung cia ka.

你要離開時記得把他的帽子一起帶走。

mahavun/pudan 趕走

havunun toqas sa malonglong zaku acu' a.

哥哥把對我叫(吠)的狗趕走了。

soqes/coqes/musoqes/ mucoqes 折返

heza' ivut han tanangaus eza ka soqes cak.

我看到前面有一條蛇,我就轉身折返回去。

tal’ia生長

kapakapa/minka’un 攀爬

heza' a puaq kapakapa han sinbalung cin lukic tal’ia.

有些花會攀爬在牆壁上或是樹上。

katu’itun/ni’itun/musbe’a/nitu’itun 讓開

katu’itun na sadu’an ising tu makua.

大家快點讓開!讓那位醫生看看他怎麼了。

paska’ 贈送

paska’an ni tina ka noba’ i madangqac huluc tu tis’uva’azan cia.

妹妹生日時媽媽送了一件紅色裙子給他。

tululudun 沿著山巒

dunluludun na, na usadu’an asu taloqan cin tama su.

沿著山巒走你會看到獵寮與爸爸。

muqasqas 掉落(植物的果實)

maqa ka minuqasqas lac ca, ni’aun qalmangun mindia ma’un.

掉落到地上的果實不要隨便撿來吃。

mananakis (走)上坡

mananakis han di na kahanin lumaq cia.

沿著這條上坡路一直走就是他家了。

anpastu 接(人)

ma’unting nga tama lehleh anpasdu ki tina han pantuan kisia’.

爸爸開車到火車站接媽媽回家。

songkat 越溪而過

maca songkat ta sadudu ki lakda’ han kumbu’ vanglaz.

越溪而過時要小心河流底下的石頭。

makiscaiv/kiscaiv 向人家要

makiscaiv va tina takna sincuaz nai sanglav.

媽媽昨天向人家要一些他們自己種的菜。

matutu 倒(水)

asa ka qudasnanaz qu’ danum, kangazan zaku matutu danum paqu’.

爺爺想喝水,我幫他倒杯水給他喝。

sepa’eza 向某個方向(地區)

sepa’eza tuksansan maca sadu asu tu’undaingaz za sansepa vana na ka’ita’in.

你向那個方向直走,看到大石頭右轉就到了。

minkalapat(藤類植物)攀爬

heza' a puaq cin ismut minkalapat han qutun cin lukic.

有些花或植物喜歡攀爬在牆壁上或樹幹上

mudadan/dandan走一走;逛一逛

dasun cam tama takna sopa vanglaz mudadan.

爸爸昨天帶我們去海邊走一走。

sinap追

mataliskang epun, ni cak usinapan istun.

他跑得太快了,我追不上他。

malidu趕上

malidu ka lehleh nam hlehleh mu.

我的車趕上你的車

laqsial/saqsial滑掉

laqsial la daqu’ han ima ki noba’.

香皂從弟弟濕濕的手滑掉了。

tinpalavaz/minvaz分開

punmac’annin cam tinpalavaz, doq saqalang epun zaku?

我跟他已經分開10年了,他還會記得我嗎?

madas攜帶(如帶傘)

madas cak haip talulung.

今天出門我有帶雨傘。

pinukan穿(如穿衣服)

pinukan na tina mano’az tu huluc munhan taiciu’.

媽媽穿著漂亮的衣服去台中。

tamuhungan戴(如戴帽子)

noba’ nak ka tamuhungan maka’un.

戴帽子那個是我弟弟。

minsuma’出現/出來

minsuma’in na buan.

月亮出來了。

longqo/mal’anoqo坐著

han nip pangka' longqu.

他坐在椅子上。

tiduldul/dangkaz站著

tidulul naip han daza lakda’.

他站在石頭上。

macuku'關(門、窗)

macuku' naip hilav. cukudan cia.

他在關門。 他把門關好。

mun’iti’要來

mun’iti’ nip laqbing.

他明天要來這裡。

se’iti’來過

se’iti’ cak qabas.

我以前來過這裡。

danin/mepinta’/sepinta’去了

danin cak han kaku’.

我去了學校。

se’ita’in / sehanin去過

sehanin cak bangkal ta.

我去過田裡。

sadu’antu看起來

sadu’antu mano’az asu.

妳看起來非常的漂亮

tantungu拜訪

tantungu cak han sinsi’ nak.

我要去拜訪我的老師

munata’出去

munata cak mudadan.

我出去一下。

sinhuzanghunzang lutbu肢體動作 edit

santohul/tindongkic跳躍

manaskal naip tindongkic.他們開心的跳躍著。

uluzi’跳舞

maqanciap epun tusauc maqanciap ami uluzi’.

他又會唱歌又會跳舞。

mulongqu坐下

mulongqu ka tama han nastu' lukic.

爸爸坐在樹下休息。

tiduldul/dangkaz站立

makua engkun cuna amin tiduldu han sila hilav.

他們為什麼都站在門邊?

mavilic/padangi掛;戴

unnai ka huluc mavilic han hiku’ i hilav.

他們把衣服掛在門後面。

kavila/paqaqenan玩/玩耍/走訪

han cam nata kavila.我們在外面玩耍。

siza'拿取

siza’ cak tas’a madoqlac huluc.

我拿了一件白色衣服。

maludaq / ma’anak打/揍

mahau naip pa maludaq qi daqes nak.

他很生氣的打了我的臉。

malopa(以銳器)刺殺

kuci’an cia ka vanis kunanan malopa.那隻山豬被他用竹子刺殺死了。

manaq射 mabatu擲射;擲擊

makucia ka toqas si bongan mabatu ki qanvang.哥哥用矛擲射水鹿。

laplaq/mutingkul跌倒

tiskapat ti lakda’ a mutingkul.

腳拌倒石頭而跌倒。

katundaq/kantundaq踢

muhan cam kaku’ katundaq mali’ maca mina’unin  tongquvali.

今天下午我們去學校踢球。

malintuaz/malencun推

inkasulan nai ka lukic malintuaz.

他們兩個一起把這棵樹推倒。

mapaloq砍伐

munludun na tama mapaloq qi lukic.

爸爸去後面山上砍伐樹。

mavoqvoq搖動

macoqvoq qa toqas si lukic eza maqasqas si lac.

哥哥搖動著那個樹使果實掉下來。

maboqac折斷

maboqac ca hutung ngi ceqe' lukic.

那隻猴子折斷了那樹的樹枝。

mamucmuc搓揉

mamucmuc ca tina ki mata’.

媽媽在搓揉眼睛。

makalav抓癢

macungha’ nak ka hiku’, maqtu asu kadangaz zaku makalav?

我背很癢,你可以幫我抓癢嗎?

minka’un攀爬上

minka’un cam han daza tu’un mal’u.

我們攀爬到那顆大石頭上就休息。

konaz/takzang躺

konaz za qudasnanaz han pangkadoqpus.

祖父躺在那張長椅子上。

mama’揹

mama’ a tama masabaq tu noba’ mulumaq.

爸爸揹著睡著的妹妹回家。

mata’laq/mata’leq 捏碎;敲碎

kucia ka toqas si tungtung mata’laq qi lakda’.

哥哥用鐵槌把石頭敲碎了。

ancaqan扛

ancaqan na tama madia' lukic mulumaq.

爸爸扛了很多木頭回來。

makazkaz翻動

han cam vanglaz makazkaz lakda’ madamu kakalang.

我們在溪邊翻動石頭抓螃蟹。

mulingku滾落

qenudanan na mulingku ka lakda’ han sila ludun.

因為下雨,旁邊的山滾落了一顆大石頭。

pantungtugn/la’uni’撞到

heza' tas’a loqe' patungtung han tongkul la panqalqal.

有一隻鳥撞到窗戶掉下來了。

maliba抱著

maliba ka toqas tina tatangic .

姊姊抱著媽媽一直哭。

ma’iup吹氣 /吹筒(管) i’iup

ma’iup naip pi haqel la tekusbe’un na haqel.

他向紙吹氣,紙就移動了。

makai挖掘

lavi cak qudas takna makai hutan han pisanglavan.

我跟祖母昨天去菜園挖地瓜。

makulut切

makulut cak titi' paka’un mu’u.

我去切肉給大家吃。

madanav / tunhapav / lingqaul游泳

qanglac cam munhan vanglaz madanav.

我們常去溪邊游泳。

maqabin藏起來

qabinun ni noba’ a sapil cia.

弟弟把他的鞋子藏起來。

madamu抓/捉

madamu ka tama tanpuhuaz han pisanglavan.

爸爸在菜園裡抓到一隻田鼠。

matabal砍

munba’av cak matabal pia kunanan.

我去山上砍一些竹子回來。

mama’揹負

cia toqas sa mama’ tas’a qalup huzaq ezakun mulumaq ti.

那一袋竹荀是哥哥揹負回來的。

paqusil分(東西)

paqusil la tama ki titi’(qanusil) macaiv tec’an.

爸爸正在分裝一些肉給部落的人。

mapuszak剖切

mapuszak ka tama ki siniza cia han ludun kunanan.

祖父正在剖切從山上帶回來竹子。

maloqoc/mapaskuc綁住

kadangaz cak tina maloqoc madoq.

我在幫媽媽把小米綁起來。

sibutbut拉

sibutbut ta noba’ huluc tian asa malavi’.

妹妹拉著媽媽的衣服想要跟。

matua劈

matua ka tama luciv.

爸爸在劈柴。

tipiqecun 被劈開

qudanan takna ka ditvaqan na tipiqecun na lukic.

昨天下雨又閃電打雷,雷把樹給劈開了。

mahuaq採斷

mahuaq qa qudas si lisav sanglav.

奶奶採斷菜的葉子.

latisqat 扯斷

matamasaz naip pa latisqatan cia ka dun.

他力氣太大了把繩子扯斷了。

angkuc / ancaqan提著/ 抬著

ancaqan cak ki pakicu’ munculan danun.

我提著水桶去裝水(提水)。

angkuc拿/握著

angkuc cak puaq iscaiv qudasno’az.

我拿了一些花去送給祖母。

maloqoc/mapaskuc捆綁

maloqoc ca ki lukic. 我在捆綁木頭。

matapdit按(壓)

matapdit cak ki lu’lu’ nak.

我按住我的傷口。

malabut拔除

malavi cak tian takna malabut benukai’un.

昨天下午我跟媽媽去田裡拔花生。

mindia/mindelaz/sibinseq挑選

mindiah ka toqas nak tas’a mano’az tu huluc iscaiv zaku.

姊姊挑選了一件很漂亮的衣服送我。

mazaszas散撒

zaszasun noba’ a tilac azazcia ka nastu’.

妹妹把米撒得到處都是。

matoqtoq啄

matoqtoq qa istina azka opa siza cak qapuan cia.

我被母雞啄了,因為我拿它的雞蛋。

macoqcoq插

macoqcoq qa noba’ i kunanan han quma.

弟弟把竹子插進田裡。

mapuk’un/maqatul堆積

malqalmang nga sinqatul madoq han patilacan.

穀倉裡的小米堆得很高。

ancaqan/mama’搬運

dusa' cak toqas nak ancaqan icia qudas tai’.

我和哥哥一起搬祖父的芋頭。

malabut拔出

malabut cak han pisanglavan madaing tolacdoqlac.

我在菜園拔出了一根很大的白蘿蔔。

mahibul/madevoq攪動

madevoq qi uzungku' na matas’i mantu’.

攪動麵粉來做饅頭。

matapdi/lusqadi/lisqadi壓住

matapdi cak ki matamasaz tu ba’bu’.

我壓住了那隻力氣很大的豬。

makalav搔癢

makalav cak ka sohan qedangun.

我抓癢抓到破皮流血了。

piqatumu ima握拳

macunoq qa toqas sa piqatumu ki ima mudan.

哥哥生氣的握著拳跑開了。

siza/matinguc/matapul摘取

matapul naip tingmut lapat isbaliv.

他早去上摘芭樂拿去賣。

bisukbisku晃動

bisukbisuk ka lapat tapulan bunun . 芭樂被人摘而晃動.

mapait 剝(花生、豆類)

sadu cak tama ihna nastu' lukic mapait benuke’un.

我看見爸爸在樹下剝花生。

songkat涉水而過

kadangaz a toqas duma bunun songkat.

哥哥正幫助別人涉水渡過到對岸。

kikilkil振動;振盪

kikilkil sala ka lehleh di.

這台車子振動得很厲害。

mabuteqo包起來

butequn na sanglav mangki na dasun mulumaq.

這些菜要包起來帶回家嗎。

siza/matinguc/matapul /makulut/makai採收

malavia cak tina siza tipul.我跟著媽媽一起去採收玉米。

ma’elang 研磨(糧倉)

mahacaq磨利

taqu’an cak tama mahacaq via’.

爸爸教我刀磨利。

bisukbisuk/huzanghuzang/mavoqvoq(搖)動

madaing nga lukic di ni ata katnu mavoqvoq.這個樹太大了不是我們能(搖)動的。

sinap追捕

tangqe’iu epa cui nak ka sinapun kisacu’.

那個人偷了我的錢,警察在追捕他。

matoqtoq/mabazu/latangtang搗碎

hanun tina ka dulaz nucung mabazu.

媽媽把糯米放在臼裡搗碎。

tintongqaz倒(下)

tintongqaz za lukic mato’du ki sincuaz tina puaq.

樹倒了,壓壞了媽媽種的花。

maqezungzung/maqevucvuc / ma-unting扭轉;駕駛

makua’qa toqlu’ di tu na ni tu  maqtu qevucvucun.

這蓋子怎麼扭轉都打不開。

pindangkaz/minduldul /pinduldul豎立;立下

pindangkaz nai qau’ i lumaq.

他們正在豎立房子的柱子。

kantundaq踹

kandapan 踩踏

ni’aun na visvis si acu’ kadapanan na kalatun sau. 

不要踩狗的尾巴,牠會咬你。

cangkav/hongkav跨過

hongkav vi sincuaz tina puaq mindia mali’.

跨過媽媽種的花去撿球。

makulut割

kulutun noba’ a dun nak.

弟弟割掉了我的繩子。

macatput擰

mamucqut/makamut 掐

mucqutun cia ka mu’dan nak ka ni cak maqtu sumbang.

他掐住了我的脖子,讓我不能呼吸。

matapdit壓制

matamasaz epun maqtu’ matapdit ba’bu’.

他力氣大到可以壓制那隻豬。

paka’un餵食

matingmut ta tina paka’un tulkuk.

早上媽媽去餵雞。

madamu捕抓

madamu ka tama sidi.

爸爸抓山羊.

matua 撬開

ni tu qancepun tu makacuna unbunun matua ka hilav.

家裡的門不知道為什麼被人撬開了。

kandapan / kancaqa踏

lopang’epi cinozan sangan ni’aun kandapanan.

這地才剛種東西,不要踏進來。

piqepi壓扁

matuqepi a qativ inadas nak.

我帶回來的香菇被壓扁了。

mapait/ macala/makiskis剝皮/削皮

mapait cam benuke’un na hanatun tina unisin.

我們正在剝媽媽待會要煮的花生?

maqusqus擦(口紅/油漆)

masu ngulus unmaqusqus pidangqac.

你的嘴巴為什麼擦成紅色的?

mavasvas弄亂;亂翻

tupa’i ka noba’ tu ni tu mavasvas inak amin’amin.

叫弟弟不要亂翻我的東西。

mamutmut / mamucmuc / masamsam/ ma'ulmik揉搓

ihan nai bukzavan ma’ulmi madoq.

他們正在庭院搓揉小米。

liskidaz/liskitun靠著

liskidaz za noba’ sinbalung ma’un hutan cin sanglav.

妹妹靠著牆壁吃地瓜跟青菜。

makulukic用條狀物打(用木棍)

makulukic niap sinap maludaq zaku.

他拿棍子追著我打。

masicai/masicala’/masedaz /malukmu’/malukhung側臥/彎曲

masicai a noba’ maliba talbungu’an masabaq.

弟弟側身抱著枕頭睡著了。

makikis/macala削

makiskia sa tina han pit’e’an salitung.

媽媽在廚房忙著削木瓜。

kindun搓成線(徒手)

kindun na tina ki siniza kaliv.

媽媽把採回來的苧麻搓成線。

maqaltic/maqaqtic剪

kadangazing cak maqltic haqel.

請幫我剪紙張。

maqun/matabal/tivalval砍除

malavi cak tana maqun ni takan.

我跟爸爸在砍竹子的草。

mavalval招手

mavalval la tama zami tu kavain mucoqes.

爸爸向我們招手,叫我們快點來。

matuktuk剁

madaing nga qanusil di, tuktuki pititikic.

這豬肉太大塊了,把他剁成小塊一點。

mabazu搗

mabazu ka tina ki madoq.

媽媽正在搗碎小米

pa’anak打架

ni tu qancepun tu makua enkun cuna pa’anak.

他們不知為了什麼事在打架。

maqtic/matapdeq/matapcis擠

ni cka asa tundaza basu’ opa maqtic ca bunun.

我不喜歡搭公車因為非常擁擠。

malcoqdung低下頭

malcoqdung nga noba’ a bungu sadu qalua’.弟弟低下頭在看螞蟻。

mastoqtoq/pistoqtoq/ masumsum敬禮

sibutbut拖;拉

muskun ata sibutbut istun. 我們一起把他拉上來。

mahalak拉;牽

makai(用手)挖掘

makai ka noba’ mano’az tu lakda. 弟弟在旁邊挖到一個漂亮的石頭。

mahoqec / macalcal剝樹皮/削皮

mahoqec ca qudas si kalkal lukic han langqa ta. 祖父在工寮那剝樹皮。

pacili/mahua畫圖

maqanciap pa noba’ mahua.

妹妹很會畫圖。

kalmang/kalmangkalmang隨便

qalmang nga noba’un malaqtan amin’amin.

弟弟喜歡隨便放東西。

uluzi’跳舞

asa cak uluzi’

我喜歡跳舞。

minduldul/mindangkaz 起立

minduldula asu.

請你起立。






簡單對話 edit

問話 族語 回答 族語
1. 這是臉嗎? daqes sa di’? 是。

是,這是臉。

u.

u daqes sa di’.

2. 這是頭髮嗎? qulbu ka di’? 是。

是,這是頭髮。

u.

u, qulbu ka di’.

3. 這是耳朵嗎? tenga ka di’? 是。

是,這是耳朵。

u.

u, tenga ka di’.

4. 這是什麼? ma’aqa di’? 這是眼睛。 mata’ ’a di’.
5. 這是鼻子。 ngutuc ca di’.
6. 這是嘴巴。 ngulus sa di’.
7. 這是手嗎? ima ka di’? 是。

是,這是手。

u.

u, ima ka di’.

8. 這是腳嗎? bantac ca di’? 是。

是,這是腳。

u.

u, bantac ca di’.

9. 那是什麼? ma’aqa maka’? 那是衣服。 huluc ca maka’.
10. 那是褲子。 vaqun na maka’.
11. 那是裙子。 sukatu’ ’a maka’.
12. 那是帽子嗎? tamuhung nga maka’? 是。

是,那是帽子。

u.

u, tamuhung nga maka’.

13. 那是鞋子嗎? sapil la maka’? 是。

是,那是鞋子。

u.

u, sapil la maka’.

14. 那是襪子嗎? kucusta’ ’a maka’? 是。

是,那是襪子。

u.

u, kucusta’ ’a maka’.

15. 那帽子是什麼顏色? maqa patas si tamuhung maka’? 那帽子是黑色。 mataqdung nga tamuhung maka’.
16. 那鞋子是什麼顏色? maqa patas si sapil maka’? 那鞋子是紅色。 madangqac ca salip maka’.
17. 那襪子是什麼顏色? maqa patas si kucusta’ maka’? 那襪子是白色。 madoqlac ca kucusta’ maka’.
18. 很冷!她/他要穿衣服嗎? makazhav! napinukan naip huluc? 是。

是,她/他要穿衣服。

u.

u, napinukan naip huluc.

19. 很冷!她/他要穿襪子嗎? makazhav! napinukan naip kucusta’ ? 是。

是,她/他要穿襪子。

u.

u, napinukan naip kucusta’.

20. 很冷!她/他要戴帽子嗎? makazhav! natamuhungan naip ? 是。

是,她/他要戴帽子。

u.

u, natamuhungan naip.

21. 下雨了!她/他要穿什麼? qudananin! namaqa pinukun cia? 她/他要穿雨衣。 napinukan naip kapa’.
22. 你的衣服是什麼顏色? maqa patas si huluc su’? 我的衣服是紅色。 madangqac nak ka huluc.
23. 你的褲/裙子是什麼顏色? maqa patas si vaqun/sukatu’ su’? 我的褲/裙子是藍色。 masanglav nak ka vaqun/sukatu’.
24. 你的襪子是什麼顏色? maqa patas si kucusta’ su’? 我的襪子是灰色。 mapusqev nak ka kucusta’.


學習詞彙:pinanamum tu patasan

華語 族語 華語 族語 華語 族語
daqes 襪子 kucusta’ 戴(帽子) tamuhungan
頭髮 qulbu 衣服 huluc di
耳朵 tenga 褲子 vaqun maka’
ima 裙子 sukatu’ 你的 isu’/ su’
bantac 雨衣 kapa’ 我的 inak/ nak
眼睛 mata’ 黑色 mataqdung
鼻子 ngutuc 紅色 madangqac
嘴巴 ngulus 白色 madoqlac
帽子 tamuhung 穿(衣服) pinukan
鞋子 sapil 穿(襪子) pinukan


問話 族語 回答 族語
1. 這是什麼? maqa di’? 這是學校。 pasnanava’an(kaku’) na di’.
2. 這是教室。 isnanava’an na di’.
3. 這是廁所。 unata’an na di’.
4. 這是書包嗎? kavang nga di’? 是,這是書包。 u, kavang nga di’.
5. 這是筆嗎? ispapatas (inpicu’) sa di’? 是,這是筆。 u, ispapatas(inpicu’) sa di’.
6. 那是什麼? maqa maka’? 那是杯子。 kupu’ ’a maka’.
7. 那是球。 mali’ ’a maka’.
8. 那是椅子嗎? pangka’ longhu’an ’a maka’? 不,那是桌子。 ni’, pangka’ ’a maka’.
9. 上課囉!站起來! kitnga’in! minduldula!
10. 上課囉!拍拍手! kitnga’in! tipaqpaq ima!
11. 上課囉!坐下! kitng’ain! mulongqu’a!
12. 誰坐著? cimaqa longqu? 他/她坐著。 cia ka longqu.
13. 誰生氣? cimaqa mahau? 他/她生氣。 cia ka mahau.
14. 他/她在說話嗎? bazbaz naip? 是,他/她在說話。 u, bazbaz naip.
15. 他/她在哭嗎? tangic naip? 不,他/她在笑。 ni’, maqenan naip.
16. 誰在看書? cimaqa sadu patasan (hung)? 他/她在看書 cia ka sadu patasan(hung).
17. 誰在畫圖? cimaqa mahua’? 他/她在畫圖 cia ka mahua’.
18. 誰在喝水? cimaqa qudanum? 他/她在喝水 cia ka qu’ danum.
19. 他/她們在跑步嗎? tindangkul nai? 是,他/她們在跑步。 u, tindangkul nai.
20. 他/她們在唱歌嗎? tusauc nai? 是,他/她們在唱歌。 u, tusauc nai.
21. 他/她們在跳舞嗎? uluzi’ nai? 是,他/她們在跳舞。 u, uluzi’ nai.
22. 他/她們在做什麼? malkama’az nai? 他/她們在打球。 pismali’ nai.

學習詞彙:pinanamun tu patasan.

華語 族語 華語 族語 華語 族語
書包 kavang 拍手 tipaqpaq maqenan
ispapatas (inpicu’) 坐下/坐著 mulongqu/longqu tangic
桌子 pangka’ 跑步 tindangkul 生氣 mahau’
椅子 panka’ longqu’an 唱歌 tusauc cia / naip
杯子 kupu’ 跳舞 uluzi’ 他們 nai
mali’ 說話 bazbaz
學校 pasnanava’an (kaku’) 看書 sadu patasan (hung)
教室 isnanava’an 畫圖 mahua’
廁所 unata’an 喝水 qu’ danum
站起來 minduldula 打球 pisbali’
問話 族語 回答 族語
1. 你叫什麼名字? tuko’un su’ ngan? 我叫Savi’。 tupaun cak tu Savi’
2. 你幾歲? pin su’ qamisan? 我九歲。 siva’in nak ka qamisan.
3. 你們家有幾個人? papia amu tastulumaq? 我家有十人。 mamac’an cam tastulumaq.
4. 他們家裡有哥哥嗎? heza’ nai masitoqas han lumaq? 有,有哥哥。 heza’, heza’ masitoqas.
5. 他們家裡還有誰? 有爺爺。 heza’ qudasnanaz.
6. hezang cima qa han lumaq nai? 還有奶奶。 hezang qudasno’az.
7. 還有爸爸。 hezang tama.
8. 還有媽媽。 hezang tina.
9. 他/她的媽媽是老師嗎? masnanava’(sinsi’) ’a tina ciatun? 他/她的媽媽是老師。 masnanava’ (sinsi’) ’a tina cia.
10. 他/她的哥哥是做什麼的? malkama’az za masitoqas ciatun? 他/她的哥哥是護理師。 kankohu’ ’a masitoqas cia.
11. 你是做什麼的? malkama’az au’? 我是學生。 isnanava’an (pantu’) cak.
12. 白天時有太陽嗎? heza’ vali tu qani’an? 有,有太陽。 heza’, heza’ vali.
13. 晚上時有什麼? heza’ ma’az maca maqmut? 有月亮。 heza’ baun.
14. 晚上時還有什麼? hezang ma’az maca maqmut 還有星星。 hezang bintoqan.
15. 早上,他/她做什麼事? malkama’az aipun maca tingmut? 他/她刷牙。 masinav aipun nipun.
16. 他/她還做什麼事? malkama’aqang aipun? 他/她洗臉。 taldanavang aipun
17. 他/她還做什麼事? malkama’aqang aipun? 他/她還吃早餐。 ma’unang aipun tingmut.
18. 晚上,他/她看電視嗎? sadu aipun sanavan tilivi’? 是,他/她看電視。 u, sadu aipun tilivi’.
19. 他/她洗澡嗎? talhicoq aipun? 是,他/她洗澡。 u, talhucoq aipun.
20. 他/她睡覺嗎? masabaq aipun? 是,他/她睡覺。 u, masabaq aipun

學習詞彙:pinanamun tu patasan.

華語 族語 華語 族語 華語 族語
名字 ngan 月亮 buan 你們 amu
哥哥 masitoqas 星星 bintoqan
姊姊 masitoqas 太陽 vali
爸爸 tama 看(電視) sadu tilivi’
媽媽 tina 洗澡 talhicoq
爺爺 qudasnanaz 睡覺 masabaq
奶奶 qudasno’az 刷牙 masinav nipun
老師 masnanava’ (sinsi’) 吃(早餐) ma’un tingmut
護理師 kankohu’ 有(擁有/存在) heza’
學生 isnanava’an (pantu’) 他的 icai
問話 族語 回答 族語
1. 樹豆在哪裡? icaqa qalidang? 樹豆在這裡。 han di ka qalidang.
2. 樹在哪裡? icaqa lukic? 樹在那裡。 han maka’ ’a lukic.
3. 葉子在哪裡? icaqa lisav? 葉子在那裡。 han maka’ ’a lisav.
4. 那裡有什麼? heza’ han maka’ ma’az? 那裡有花。 heza’ han maka’ puaq (hana).
5. 還有什麼? hezang ma’az? 那裡有草。 heza’ han maka’ ismut.
吃飯囉! ma’unin! 吃過了! mina'unin!
6. 你們有碗嗎? heza’ mu’ ’a baluku’? 有,我們有碗。 heza’, heza’ nam ma baluku’.
7. 你們有湯匙嗎? heza’ mu’ ’a taku’? 有,我們有湯匙。 heza’, heza’ nam ma taku’
8. 你們有飯嗎? heza’ mu’ ’a qesing? 有,我們有飯。 heza’, heza’ nam ma qesing.
9. 你們有湯嗎? heza’ mu’ ’a pan’ai’an? 有,我們有湯。 heza’, heza’ nam ma pan’ai’an.
10. 你們有菜嗎? heza’ mu’ ’a sanglav(isqul)? 有,我們有菜。 heza’, heza’ nam ma sanglav (isqul).
11. 你喜歡吃什麼? ma’aq su’ ’a asa’un ma’un? 我喜歡吃麵/地瓜/芋頭/玉米。 asa cak ma’un tomi’/ hutan/ tai’/ tipul.
12. 你不喜歡吃麵/地瓜/芋頭/玉米嗎? ni’ asu asa ma’un tomi’/ hutan/ tai’/ tipul? 是,我不喜歡吃麵/地瓜/芋頭/玉米。

不,我喜歡吃麵/地瓜/芋頭/玉米。

u, ni’ cak asa ma’un tomi’/ hutan/ tai’/ tipul.

ni, asa cak ma’un tomi’/ hutan/ tai’/ tipul.

13. 你還不喜歡吃什麼? hezanag maqa ni’ tu asa’un su’u ma’un 我還不喜歡吃麵/地瓜/芋頭/玉米。 ni’ amin cak asa ma’un tomi’/ hutan/ tai’/ tipul.
吃水果囉! ma’unin kokonun! 好甜哦! madavuc!
14. 橘子在籃子裡嗎? ihan kalala’ ’a izuk? 是,橘子在籃子裡。 u, ihan kalala’ ’a izuk.
15. 香蕉也在籃子裡嗎? ihan amin kalala’ ’a bunbun? 是,香蕉也在籃子裡。 u, ihan amin kalala’ ’a bunbun.
16. 芭樂也在籃子裡嗎? ihna amin kalala’ ’a lapat? 是,芭樂也在籃子裡。 u, ihan amin kalala’ ’a lapat
17. 籃子裡還有什麼水果? hezang ma’az za han kalala’ kokonun? 籃子裡還有蕃茄。

學習詞彙:pinanamun tu patasan.

華語 族語 華語 族語 華語 族語
maluku’ 番茄 matumatu 你們 mu’
湯匙 taku’ lukic 在(方位) han
籃子 kalala’ 葉子 lisav 你們 mu’
樹豆 qalidang puaq (hana’) 我們 nam
橘子 izuk ismut 這裡 han di’
香蕉 bunbun qesing 那裡 maka’
芭樂 lapat pan’ai’an
地瓜 hutan sanglav (isqul)
芋頭 tai’ tomi’
玉米 tipul 喜歡 asa
問話 族語 回答 族語
1. 屋子裡有狗嗎?

在哪裡?

heza’ han lumaq qa acu’?

i’ica?

是,有狗。

在這裡。

u, heza’ ’a au’.

ihan di’.

2. 屋子裡有貓嗎?

在哪裡?

heza’ han lumaq qa ngaung?

i’ica?

是,有貓。

在這裡。

u, heza’ ’a ngaung.

ihan di’.

3. 屋子裡有兔子嗎?

在哪裡?

heza’ han lumaq qa usangi’ (qamuticdaing)?

i’ica?

是,有兔子。

在這裡。

u, heza’ ’a usangi’

(qamuticdaing).

ihan di’.

4. 屋子旁邊有什麼動物? maqa han ngalan lumaq qa miniqumic? 有雞。 heza’ tulkuk.
5. 還有什麼動物? hezang maq tu miniqumic? 還有豬。 hezang ba’bu’.
6. 在草裡有蝴蝶嗎?

在哪裡?

heza han ismut talikuan?

i’ica?

是,有蝴蝶。

在那裡。

u, heza’ ’a talikuan.

ihan maka’.

數數看! sipuli!
7. 蝴蝶有幾隻腳? pia cai talikuan na bantac? 牠有六隻腳。 heza’ cia num ma bantac.
8. 在草裡有很多蟲嗎? madia’ han ismut ta kukua’? 是,有很多蟲。 u, madia’ ’a kukua.
9. 水裡有幾隻魚? pia qa iskan han kumbu’ danum. 有三隻魚。 heza’ tau ka iskan.
10. 水裡有幾隻螃蟹? pia qa kakalang kumbu’ danum. 有五隻螃蟹。 heza’ hima’ ’a kakalang.
11. 鳥在天上嗎? ihan na loqe’ daza’ diqanin? 是,鳥在天上。 u, ihan na loqe’ daza’ diqanin.
12. 什麼動物在樹上?

把他們放在樹上!

maqa daza’ lukic tesmumut?

pihani aingka’ daza’ lukic!

飛鼠/猴子/蛇在樹上。 ihan daza’ lukic ca haval/ hutung/ ivut.
13. 什麼動物住在山上?

把他們放在山上!

maqa takihan ludun tesmumut?

pihani aingka’ ludun!

鹿/熊/山豬/山羌住在山上。 takihan ludun na qanvang/ tumaz/ vanis/ cakut.
14. 飛鼠/猴子/蛇也在樹上嗎?把他們放在樹上! ihan amin daza’ lukic ca haval/ hutung/ ivut? pihani aingka’ daza’ lukic. 是,飛鼠/猴子/蛇也在樹上。 u, idaza’ amin lukic ca haval/ hutung/ ivut.
鹿/熊/山豬/山羌也住在山上嗎?把他們放在山上! takihan manin ludun na qanvang/ tumaz/ vanis/ cakut? pihani aingka’ ludun! 是,鹿/熊/山豬/山羌也住在山上 u, takihan manin ludun na qanvang/ tumaz/ vanis/ cakut
15. 鳥會飛嗎? maqanciap pa loqe’ kusbai? 會,鳥會飛。 maqanciap, maqanciap pa loqe’ kusvai.
16. 猴子會爬樹嗎? maqanciap pa hutung minka’un lukic? 會,猴子會爬樹。 maqanciap, maqanciap pa hutung minka’un lukic?
17. 螃蟹會跳嗎? maqaciap pa kakalang santohul? 不會,螃蟹不會跳。 ni’, ni’ ’a kakalang maqanciap santohul.

學習詞彙:pinanamun tu patasan.

華語 族語 華語 族語 華語 族語
很多 madia’ ngaung 鹿 qanvang
tau 兔子 usangi’ (qamuticdaing) 山羌 cakut
hima’ 蝴蝶 talikuan tumaz
num kukua’ 山豬 vanis
樹上 daza’ lukic iskan 螃蟹 kakalang
山上 ludun tulkuk minka’un
天上 diqanin ba’bu’ santohul
水裡 kumbu’ danum ivut kusbai
草裡 han ismut loqe’ 會(知道) maqanciap
屋子裡 han lumaq 飛鼠 haval 住(在) takihan
acu’ 猴子 hutung