Wp/aig/Aanteega an' Baabyuuda

Aanteega an' Baabyuuda

Aanteega an' Baabyuuda a wan kawnchri pan de Liwaad Ailand dem an' de Karibiyan. De kawnchri paat a de Nort' Amerika. Aanteega an' Baabyuuda hab 440 km2 an' de bigis tong fu dem a Sen Jan. Ee likkle an' dey ekonomy bigis pan de indipenden Liwaad Ailanz.

Istory

Bifo koloni taim

Aanteega fus bin setl by arkayik-ej indiginis hantagada peepl dem wa dem kaal de Siboney. Kaabon date shuo se de fus setlment dem staat roun 3100 BC. Dem bin sukseed by de ceramic-ej pre-Kolombian Arawak-taakin Saladoid peepl wa migrate fram de lowa Orinoko Riva. Dem bring in agrikalcha, an dem grow all kinda kraap, inkluudin de feymus Aanteega Blak Pineappl (Ananas comosus), karn, sweet potayta, chaili, gwava, tabaka, an katin. Lata on, de Karib peepl dem kom setl pan de ailan.

Wen de Yuropian dem kom an de taim a slievri

De Christopher Columbus mi de fus Yuropyan fu si de ailan dem een 1493. De Spanyad dem neva kolonayz Antigua chuu wan kombinaashan a Yuropyan an Afrika sikniz, malnutrishan, an slavri wipe out mos a de ariginal peepl; smallpaks mi prabli de wos wan.

De Inglich dem sotl pan Aanteega een 1632; Christopher Codrington setl pan Baabyuuda een 1685. Dem plant tabaka fus, den shuga, an wan huj namba a slave wa dem kyar fram Wes Afrika wuk pan de plantieshan dem, til dem outnomba de Yuropyan sotla dem bad.

Koloni taim

De Inglish dem hol on pan de aal ya, an dem run we de Fransh wen dem chrai fu tek ova eena 1666. De wikkid way how dem treat de enslave people mek dem rise up eena 1701 an 1729, an den dem plan aneda rebel eena 1736 we Prins Klaas did a lead, but dem ketch on pan it before it coulda staat, an dem kill aff de ringleeda dem. Dem free de slave dem eena de Britis Empaya eena 1833, an dat mash op de economy. Ting get wuss wid de big big eartquek eena 1843 an de harykeen eena 1847. Mainin did a gwaan pan de likkle ail Redonda, but dem stap dat eena 1929 an from den de place stap empty.

Aanteega an' Baabyuuda min paat a de Leeward Ailan Kalani, a from 1958 to 1962 dem jain de West Indies Fidereshan, but dat neva laas lang. Afta dat, pan 27 February 1967, Aanteega an Baabyuuda ton wan asoshieet state a de Yunaite Kingdong wid dem own internal ruul. De 1970s full a chroo chroo bout de chrii aal ya an de big riivlri bitwiin Vere Bird an George Walter. Vere Bird lead de Aanteega Lieba Paati (ALP), wais George Walter ron de Progresif Lieba Muuvment (PLM). Bird did premeer from 1967 to 1971, den Walter tek ova from 1971 to 1976, but Bird kom bak eena 1976 an ron til 1981. Pan 1 November 1981, Aanteega an' Baabyuuda get dem full inependens, an Vere Bird ton de fus praim minista. Dem disaid fu stap eena de Commonwealth, so Queen Elizabeth II stap de hed a state. De fus govna-jinaral, Sir Wilfred Jacobs, serv from inependens, an afta him kom James Carlisle (1993–2007), Louise Lake-Tack (2007–2014), an de wan wa deh deh from 2014, Rodney Williams.

Wen de kawnchri tek e own wei

De fus tu diekied a Aanteega independens bin raan dong politikali by de Bird fambly an de ABLP. Vere Bird ruil fram 1981 go 1994, den e son, Lester Bird, tek ova fram 1994 go 2004. Josu dem bring som kinda politikal stabyliti an push op tuarizm, de Bird gavament dem get nuff akyuz fuh korropshan, friens an fambly bizniz, an tiefin money. Vere Bird Jr., de big son, haffu lef de kabinet een 1990 afta e get kot op een wan skandal bout smagglin Izraeli gon gi Kolombian dragsman dem. Anedda son, Ivor Bird, get kach an sen a kot fuh sel kokaeen een 1995.

Eena 1995, Urriken Luis mash up Baabyuuda bad.

De ABLP hol pan de politik lang, but dem loss de 2004 jienral elekshan wen Baldwin Spencer an e UPP tek ova. Spencer mi de Praim Minista fram 2004 go 2014. But een 2014, de UPP loss an de ABLP kom bak een powa wid Gaston Browne. Een de 2018 snap elekshan, ABLP win 15 outta de 17 sit dem, wid Browne stil de Praim Minista. Een 2016, Nelson Dockyaad get mek wan UNESCO Worl Eritij Sait.

Eena de staating a September 2017, Urriken Irma lik dung mos a Baabyuuda. Win a blo 295 km/h (185 mph) mash up 95% a de bilden dem an de infrastructcha, lef Baabyuuda kyahn live een, a cordeng to Gaston Browne. Mos a de people haffu run go Aanteega. Wile de place a build bak, de gavament say dem a go tek we de ol law bout de whole a de people dem own de lan tugeda, an mek dem buy um. Nuff people bax gainst um, say e jusa way fuh de big man dem mek money offa de disasta.

Lan an wata

Laimstoun fomieshan, becuz no so much pan volkanik akshon, mek de mos chaynj pan de laan shape fu Aanteega an Baabyuuda, cah dem a tu low-lyin ailan. Baggi Pik, wa peepl bin kaal Maant Obama fram 2008 go 2016, a de hai-is spot pan Aanteega an Baabyuuda. E a de las piece a wan volkanik kreyta an e goh strait op 402 meeta (1,319 feet). Baggi Pik deh eenna de sow-wes kawnah a Aanteega. De tu ailan dem hab kruk-up koaslayn wid nuff bay, laguun, an naychral haaba. Rif an shoul deh all roun de ailan dem. Becuz rain no faal plentee, de ailan dem noh hab nuff riva. No fresh grongwata cyan kip eenna dem een big namba.

Redonda a wan likl roki ailan we no hab no body a live pan um. E deh bowt 40 kilomita (25 mail) sout-wes a Aanteega.

Een Aanteega an Baabyuuda, de fores kova bowt 18% a de grong. Een 2020, de fos bin stan up pan 8,120 hektaa, but een 1990, fos bin mo big wid 10,110 hektaa.

Tong an vilij dem

Ya wa dem mo' plenti city een Aanteega an' Baabyuuda mostly dey pan Aanteega. Dem a Sen Jan, All Sens, Piggotts, an Liberta. Pan Baabyuuda, de mo' plenti vilij a Kodrington. Dem say 'bout twenti-fyve percent a de people dem lib eenna tong, way much less dan de wurl' avrij, wich a 'bout fifti-fyve percent.

Ailan dem

Aanteega an' Baabyuuda mosli mek up a de two big ailan dem—Aanteega an' Baabyuuda. Apart fram dat, de bigis ailan dem a Gweeana Ailan an Long Ailan, weh dey off Aanteega shore, an Redonda, way dey far fram de two mien ailan.

Demografix

Gavament an paalitikz

Kulcha