Jograafi (Giriik afat: γεωγραφία, geographia, qangara qangarah addat "ardi baxxaqsa") yaanam ardi kee tet ummattah kusaq kee ayyuntiinô missok tiyak teyna kinni. tet weeloola qaran gubaay, baddaay, daqoorit kee qaleela innah taniimi. Tet sigmah ummatta inkih elle tan ummattaa kee saqa. tah tekko duyyey takkeh iyya, caacay, kee ardi angoyya.
Jograafih mihratli yan num Jograafih mixig kinni. Jograafih mixig baad kee addat tanih tan duyyeeyaay, mannal qembimtem kee mannal milaagimtem cedam gibbata.
Jograafi yaanam lafa le namma exxal kurrumta Fizikaal Jograafii kee Sehdayti Baxih Jograafi deqsita. Dagar jograafi ginô dariifa kusaaqissaah, sahdayti jograafi sahdayti dariifa kusaaqissa. Sahdayti dariifah kusaaqitte inki baaxoh addal tan ummattah ixximaay, baaxoh qidaddo mannal gexxam kee kalah tan caagiida addat le. tonnah kaadu dariifa jograafi yan.
Kartooti jograafih lafa le silaaca kinniimih taagah jograafih mixigitte ken bicsaanam kee kusaaqisaanamih taamal mango wakti tatrusan. karta bicsaanam kartogiraafi deqsittaah, karta bicsaanamal baxsa le maritte kartogiraafer kinni.