Wn/shn/ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ၵျူဝ်းပၢႆႇတႅၼ်ႇ ႁပ်ႉတွၼ်ႈ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵျႃႇပၢၼ်ႇ တီႈႁိူၼ်းၵႅဝ်ႈၶၢဝ်

ဝၼ်းၽတ်း၊ ဢေႇပရႄႇ 11၊ 2024 

ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ၵျူဝ်းပၢႆႇတႅၼ်ႇ ႁပ်ႉတွၼ်ႈ တူင်ႉတၵ်ႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵျႃႇပၢၼ်ႇ ၾူမီယူဝ် ၵိသျိတ

မိူဝ်ႈ ဢေႇပရႇ 9 ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၵျူဝ်းပၢႆႇတႅၼ်ႇ လႆႈႁူမ်ၸူမ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵျႃႇပၢၼ်ႇ ၾူမီယူဝ်ၵိသျိတ ၵႃႈတီႈ ႁိူၼ်းၵႅဝ်ႈၶၢဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵိသျိတ ၼႆႉ လႆႈႁွတ်ထိုင် ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းၸိုင်ႈမိူင်း တွၼ်ႈတႃႇ ယုၵ်ႉသုင်လွင်ႈႁူမ်ႈသၢင်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း တွၼ်ႈတႃႇတၢင်ႇၸၼ်ႉ ထၢၼ်ႈယႂ်ႇ လွင်ႈသိူၵ်ႈသမ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၽၢႆႇၵႅတ်ႇၵင်ႈ တင်း ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မိူင်းသွင်မိူင်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈ ၶပ်ႉမၢႆလွင်ႈဢၼ် တေၶိုၼ်းၵေႃႇသၢင်ႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်သိုၵ်းဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသေ ၶၢဝ်းတၢင်းဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵျႃႇပၢၼ်ႇ သျိၼ်ႇၸူဝ်ႇဢႃႇပေး မိူဝ်ႈပီ 2015 ယဝ်ႉသေ ၵိသျိတ ဢၼ်ဢႃႇယု 66 ၶူပ်ႇၼႆႉ လႆႈပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵျႃႇပၢၼ်ႇဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်လႆႈထုၵ်ႇ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁပ်ႉတွၼ်ႈ တဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉသေ ၵိသျိတၼႆႉ တင်းမေးၼၢင်းမၼ်း ယူႇၵူဝ်ႇသေ လႆႈႁွတ်ႈထိုင် ႁိူၼ်းၵႅဝ်ႈၶၢဝ် မိူဝ်ႈ ႁူဝ်ၶမ်ႈ ဢေႇပရႄႇ 9 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵျူဝ်းပၢႆႇတႅၼ်ႇ ဢၼ်ဢႃႇယုမီႈ 81 ပီ လႄႈ မေးၼၢင်းမၼ်း ၵျေးလ်ပၢႆးတႅၼ်ႇၶဝ် လႆႈႁပ်ႉတွၼ်ႈ ၵိသျိတ သွင်ၽူဝ်မေးယဝ်ႉ။ လၢတ်ႈဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်း ၵိသျိတၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်လႆႈယုၵ်ႉယွင်ႈ လွင်ႈသိူၵ်ႈသမ်ႇဢူၺ်းလီၵၼ် ဢၼ်မီးလွင်ႈလီၶိုၼ်ႈ တီႈၼႂ်းၵႄႈ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႇ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၶၢဝ်းတၢင်းဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၵိသျိတ ၼႆႉ မၼ်းၶႂ်ႈၸႅင်ႈၼႄ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈပၢႆႇတႅၼ်ႇ ဢၼ်မၼ်းဝႆႉပဵၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼိူဝ် လွင်ႈသၢင်ႈၸုမ်းဢူၺ်းလီ ၸိူဝ်းဢၼ်သၢၼ်ၶတ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၶႄႇ၊ ရတ်ႈသျႃး လႄႈ ဢီႇရၢၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လုၵ်ႉတီႈ ၶေႃႈၽွမ်ႉၸႂ်ပၢႆးႁူမ်ႇလူမ်ႈ AUKUS သေ တီႈၵၢၼ်တမ်းၽႅၼ်ၸၼ်ႉသုင်ၼၼ်ႉ ၵျႃႇပၢၼ်ႇၶဝ် တိုၵ်ႉဝူၼ်ႉ တႃႇႁူမ်ႈသၢင်ႈပႃးၼႆ ပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ၊ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ ဢေႃးသထရေးလီးယႃး ၶဝ် လႆႈႁူမ်ႈၵၼ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈ ဢေႇပရႄႇ 8 ၼၼ်ႉသေ ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ဢိသျိတ လႆႈႁွတ်ႈထိုင်မႃး ဢမႄႇရိၵၢၼ် ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈ ဢေႇပရႄႇ 10 ၼၼ်ႉ ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇယုၵ်ႉသုင် လွင်ႈသိူၵ်ႈသမ်ႇ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈၼႆသေ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ၊ ၵျႃႇပၢၼ်ႇ လႄႈ ၾီလိပ်ႈပိၼ်းၶဝ် လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တီႈ ဝဵင်းဝႃႇသျိၼ်ႇတၼ်ႇ မိူင်းဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

AUKUS ဢၼ် ပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ၊ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ ဢေႃႉသထရေးလီးယႃး ၶဝ် လႆႈၽွတ်ႈႁႅၼ်းမႃး မိူဝ်ႈပီ 2021 ၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈၶတ်းၸႂ် ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇၶိုၼ်းတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်း လွင်ႈႁူမ်ႇငမ်းၶႄႇ ဢၼ်ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈမႃးတီႈ ၼႃႈလိၼ် ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇ-ပၸိၽိၵ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တွၼ်ႈၵၼ်လမ်ႇလွင်ႈထိၼိုင်ႈ ၶွင် ၶေႃႈၽွမ်ႉၸႂ် AUKUS ၼႆႉ ပဵၼ်တႃႇဢဝ် ႁိူဝ်းလမ်ႇၼမ်ႉတိုၵ်းသိုၵ်း ဢၼ်ၸႂ်ၽလၢင်းၼိဝ်ႇၵလီးယႃး ၼၼ်ႉ ပၼ် ဢေႃႉၸထရေးလီးယႃးယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈၼႂ်း ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢၼ်မိူင်းသၢမ်မိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁၼ်ပႃး ၵျႃႇပၢၼ်ႇ ပဵၼ် ၽူႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ။

ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တွၼ်ႈၵၼ်လမ်ႇလွင်ႈထိသွင်ၼႆႉ တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းပိူင်လူင်မၼ်း တႃႇၽႄႈတိုၼ်းပၼ်ၵၼ် လွင်ႈသၢင်ႈ ၼမ်ႉၵတ်ႉၸၼ်ႉသုင်လႄႈ၊ ပိူင်ၶွမ်းၶွၼ်ႇတမ်ႇ၊ ပိူင်ႁၢႆႇပႃႇသေႃးၼိသ်ႉ၊ ဢွၵ်းပွမ် လႄႈ ပၢႆးၸၢင်ႈသၢႆႇပႃႇ တႄႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပရိတ်ႈတဵတ်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈတႄႉ "ဢဝ်တင်း ဢဵၼ်ႁႅင်း ၵျႃႇပၢၼ်ႇသေ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈႁပ်ႉယိုၼ်ၼိူဝ် လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ မိူင်းသၢမ်မိူင်းၼႆႉသေလႄႈ ၸင်ႇလႆႈတိုၵ်ႉဝူၼ်ႉယူႇဝႃႈ တေႁူမ်ႈႁွမ်း တင်း ၵျႃႇပၢၼ်ႇသေ ၶိုင်သၢင်ႈၵႂႃႇ ယူင်ႉၵၢၼ် တႃႇယုင်ႉသုင်ၼမ်ႉၵတ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် တွၼ်ႈၵၼ်လမ်ႇလွင်ႈထိသွင် AUKUS ၼၼ်ႉယူႇ" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၶႄႇတႄႉဝႃႈ လွင်ႈၽွမ်ႉၸႂ် AUKUS ၼႆႉ မၼ်းမီးၽေးၶဵၼ်သေ မၼ်းသေႃႇသူၼ်း ႁႂ်ႈတီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၶဵင်ႇႁၢင်ႈၶိူင်ႈလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈမႃး ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈတိုၼ်း

• Patsy Widakuswara. "Biden hosts Kishida in official visit as US, Japan bolster defense ties" — VOA News, April 10, 2024
• U.s. Mission Japan. "President Biden Welcomes Prime Minister Kishida for a State Visit" — US embassy (Japan), April 10, 2024
• The White House. "Japan Official Visit with State Dinner to the United States" — The White House, April 10, 2024