مکمل
ناول گزر ڳئی گزران لکھت: عبدالباسط بھٹی
رسول حمزہ توف سئیں، آکھیا ہا ڄو شاعری میݙی سکی سہیلی ہے، ہر وقت میݙے نال راھندی اے، میں سفر اچ ہوواں یا حضر اچ، ریل گاݙی تے چڑھاں یا ہوائی جہاز اچ ھوواں، کیہں کانفرنس اچ ونجاں یا میلے مارکے اچ، کوئی خوشی ہووے یا غمی، شاعری ہر وقت میݙے نال راھندی ہے ـ ایہ رات کوں سمدی وی میݙے نٖال اے، لاݙ کریندی اے، ٻانھ تے آ سمدی اے سینے تے آ چڑھدی ھے، جے میں سم ای ونجاں تاں ایہ میݙے خاباں اچ آندی ہے، میݙا وی کجھ ایہوحال اے، کہانی میݙی سکی اے، ایہ وی ہر جاء میݙے نال ھوندی ہے، ݙکھ ݙکھیندی اے، سکھ ݙکھیندی اے، بکھ دے قصے سݨویندی اے، آکھݨ دا مقصد ایہ ہے جو ایہ ہر حال میݙے نال ھوندی اے، ایہ میݙی بے حد وفادار ہے لیکن میں اعتراف کرینداں میں ایندے نال وفا نی کیتی، ایں میکوں ول وی نی بھلایا، ایہ آڄ میکوں تریھ سال پچھوں تے گھن ڳئ اے، یونیورسٹی فلسفے دی کلاس دا پہلا ݙینہہ ہے، سڄے پاسوں چھوہریں ٻیٹھن تے کھٻے پاسوں چھوہر، چھوہریں خوب ھار سنگار کر آئین، ڄاݨ سنڄاݨ دا سیشن چلدا ہے، چھوہر بہانے، بہانے نال چھوہریں کوں ڈہدن، سچی ڳالھ اے میں وی ھک تردی دید ماری اے تے میݙیاں نظراں،، ثمینہ،، دے چہرے اتے آ ٹک ڳن، اللہ دی قسم میکوں کوڑ مارݨ دی کوئ لوڑ نی، میں مسلسل اوندے اتے دید پوڑی ٻیٹھا رھیاں، حفیظ لغاری میݙے مونڈھے تے ہتھ رکھ کن اچ آکھیا، یار بندہ بݨ، اوندی ڳالھ سݨ لڳا میݙے کنوں کوئ غلطی تھی ڳی ہے، ایہ ڳالھ ثمینہ وی نوٹ کیتی لیکن اوں کوئ برا نہ منایا، ایندے بعد اساں جماعتی ھولے، ھولے ھک ݙوجھے دے سونھیں تھی ڳیوسے ھݨ اساں چھوہریں چھوہر کنٹین تے لائیبریری اکثر ونج ٻاھندے ھاسے، ثمینہ وی نال ھوندی اونکوں سارا پتہ ہا جو میں اونکوں کیوں عانیں پوڑ، پوڑ تے ݙھداں، لیکن اوں کڈاھیں وی برا نہ منایا، او کلاس اچ فلسفے بارے پٹھے سدھے سوال کریندی، میکوں وی ایہا عادت ھئ، ول ایں تھیا جو اساں ٻہوں نیڑے تھی آیوسے، کنٹین تےآوݨ، لائیبریری اچ ٻاھوݨ ساݙا معمول تھی ڳیا، ھک ݙینہہ خدا دا لائبریری اچ آ بیٹھوسے، میں حسب عادت اوندیاں آکھیں اچ دید پوڑی تاں اوں وی آپݨیاں آکھیں میݙیاں آکھیں اچ پوڑ ݙتیاں ـ کافی دیر ایہ منظر رھیا میݙی اکھ اصلوں نہ جھمکی پر لحظے بعد اوندی آکھ جھمکی تاں میں ٻولیم بس، اوں شرم توں آپݨا منہ آپݨے ہتھاں اتے رکھ آکھیں نوٹ گھدیاں، میں ٻولیم،، ثمینہ،، اوں ولدی ݙتی،، ،، جی، . میں آکھیم، کھنڈ کھیر پی،، میݙی ڳالھ سݨ اوں زور دا ٹہکارا ماریا تے ولدی ݙتس، باسط، توں وݙا حضرت ہیں او میݙے نال عجیب غریب سوال کریندی، خدا، کینات، قسمت، اللہ دی مرضی، بس، ایویں لکھی کھڑی ھئ، جوڑ ے آسماناں تے بنڑدن، بندے کوں ہر حال شکر پڑھنا چاھیدے، دولت دی ونݙ اللہ دے ہتھ اے، ھک ݙینہہ آکھݨ لڳی جے دولت وی ونڈ اللہ دے ہتھ ہے تاں اونکوں غریباں نال کیا دشمنی ھے اللہ دی قسم اوں میݙے نال کڈاھیں وی پیار محبت دی کوئ ڳالھ نہ کیتی، نہ رلے زندگی گزارݨ دا کوئ وعدہ، نہ کوئ قسماں، حداں لیکن سچی ڳالھ او میݙے بغیر ھک پل نہ وسدی ھئ ایویں پتہ ای نہ لڳا ݙوں سال مک ڳے، الوداعی تقریب تھیوݨ توں پہلے او میکوں لائیرری گھن ڳی، کجھ، کجھ مونجھئ ھئ، میز تے ٻہہ ڳیوسے میں حسب عادت اوندیاں آکھیں اچ ݙٹھا آڄ او وی میکوں ڈھیر دیر ݙھدی رھے ڳئ، میں ٻولیم ثمینہ، اوں ولدی ݙتی ،، جی،، میں آکھیا ،، کھنڈ کھیر پی، اوں میکوں غور نال ݙٹھا تے الاݨی باسط، توں وݙا حضرت ہیں، میں آکھیا،، ثمینہ، اپاں کل ھمیشیاں کیتے نکھڑ ویسوں،، اوں میکوں غورنال ݙٹھا، آپݨی مندری لہایس تے ٻولی، باسط، ایہ تیکوں میݙی یاد ݙیویندی راھسی، ایہ ڳالھ کر او اٹھی کھڑی تھئ میںݙا ھاں ٻݙ ڳیا آڄ تریہہ سال بعد میݙے نال عجب واقعہ تھے، میں بوسن روڈ تے موجود،، چیز آپ،، ویسٹ کوٹ گھنݨ ڳیاں، میں اڄاں شیشے دا در ٹپیاں تے اچا چپت ھک عورت تلک تے میݙے سینے نال آ لڳی ، میں بے خیالی اچ اوندا ہتھ پکڑ اٹھایا، اوں جیڑھیلے میکوں ݙٹھا تاں ٻولی،، باسط،، میں اونکوں ݙیکھ حیران پریشان تھی ڳیم ایں توں پہلے جو میں کوئ ولدی ݙینداں ݙوں نینگر چھوہریں امی، امی کرماء نال آ کھڑیاں، میں حالی آپݨے آٻ کوں سنبھلیندا کھڑا ھم جو او ٻاھر نکل ڳے، میں آپݨے آپ کوں کٹھا کر ٻاہر آیم تاں چھوہریں ہک واری کنڈ ولا پچھوں تے ݙٹھا تے کار اچ وڑ ڳیاں، انھاں دی ماء. کار اچ ٻاھݨ توں پہلے چھیکڑی واری پچھوں تے دید بھنوائ تے او وی کار اچ وڑ ڳی ـ کل ثمینہ،، دا اچاچیت ملݨ یاداں دے در کھول ڳے، یونیورسٹی اچ گزرے ݙوں سال میݙی حیاتی دا ثمل ھن، آڄ جے ادبی دنیا اچ میݙی ڄاݨ سنڄاݨ ہے او،، ثمینہ،، دی وجہ توں ھے، اساں جیڑھیلے ہک ݙوجھے دے ڈھیر نیڑے تھی ڳیوسے تاں اللہ دی قسم اساں چھڑا کتاباں دیاں، پھلاں دیاں، غلاباں دیاں، وݨاں دیاں پکھیاں دیاں ڳالھیں کریندے ھاسے، یار، عجب چھوکری ھئ، میں اوندے نال پیار محبت دی ڳالھ کریندا تاں او رس ویندی تےآھدی باسط، میں ولدی ݙیندا جی، میݙی جی سݨ آھدی تیکوں میݙا ناں نی آندا، میں مسک ولدی ݙیندا ،، آندے،، ول، توں میکوں صرف،، ثمینہ،، سݙیا کر میں آھدا، کیوں توں میݙی کیا لڳدیں، او میݙیاں آکھیں اچ آکھیں پوڑ آھدی ،، کجھ کائیناں، تاں ول تیݙا ساݙا سانگا کیا ھے، او مسک آھدی،،، باسط،، آپاں کلاس فیلو تاں ہیں بس چھڑا کلاس فیلو،، جیا بس اساں ایہے ڳالھیں کریندے ھاسے، ہک ݙینہہ. لائبریری ٻیٹھے ھاسے، میں ا وندے ہتھ اتے ہتھ رکھیا تاں اوں رتی لال تھی ہتھ پچھوں تے چھک گھدا تے ناراض تھی اٹھی ڳی ایہ کیا بدتمیزی اے، ول او کئ ݙینہہ یونیورسٹی نہ آئ، میں مراں نہ جیواں، ھوں زمانے موبائل ھن کائناں، ملݨ مشکل مہانگ ھا، مونجھی تاں او وی ھئ، ہک ݙیہنہ کلاس اچ آئ تاں میݙیاں آکھیں اوندے چہرے ات آ ٹک ڳیاں، اوں وی لاپرواہئ نال ہک واری ݙٹھا تے ٻاہر نکل ڳی، او اڳوں میں پچھوں، آڄ او سدھی لائبریری ڳی، میں وی پچھوں ھوں میز اتے ونج ٻیٹھوسے جتھاں روز ٻاھندے ھاسے، اساں آمݨے سامݨے ٻیٹھے ھاسے میں نظراں اوندے چہرے تے پوڑ ݙتیاں، او وی میکوں تر، تر ݙھدی رھئ لیکن ٻولی نہ، میں ہتھ ٻدھ معافی منگی،، ثمینہ، ،، جی،، کھنڈ کھیر پی، میڈیم معافی نی مل سڳدی اوں ٹھڈا شکارا بھریا تے ٻولی میݙی ہک شرط ھے جو حکم ،، باسط، جی اوں مسک ولدی ݙتی کھنڈ کھیر پی ہک صورت معافی مل سڳدی اے توں میݙے ناں دیاں گھر اچ ݙوں نماں لیسیں، گھر اچ طوطے پلیسیں ـ ثمینہ،، دا رسݨ میݙے کیتے زندگی دا رس ونجݨ ھا، رسیمیں دے ڈوں ݙینہہ بعد میکوں ایں گالھ تے معافی ملی جو توں ونج تے میݙے ناں دیاں ݙوں،، نماں،، لا نینگر پ دا ایہ زمانہ وی عجب ہوندے معشوق کوئ حکم کرے ول تہاکوں دنیا جہان دا کؤئ ھوش نی راھندا، میں پہلے عرض کیتے ثمینہ کوئ عجب چھوہر ھئ، کتاباں، ددختاں، پکھیاں، مدا جمل جہان بارے ڳالھ کریندی ایں عمر اچ کتاباں وی ڈھیر پڑھدی ھئ، اللہ دی قسم میکوں وی ھوں کتاباں دا سونھاں کیتا باقاعدہ کتاب داتحفہ ݙیندی، اوں میکوں،، نماں، راھݨ بارے ڳالھ کیتی، میں سدھا ھوسٹل آیم کپڑے ٻدھم دوست پچھدے رھے ڳے یار باسط خیر ھے ݙوں ݙینہہ پہلے تاں گھروں آئیں، میں سدھا دیرے آݙے ڳیم اتھوں بس تے ٻہہ گھر روانہ تھی ڳیم ھوں زمانے ساݙی وستی اچوں ھک گھا نگھڑا بس سویرے آندی تے عصر ویلے واپس ویندی، بس کیا ھئ ھک عجوبا ھا، بس دے اندر سواریاں اتے سواریاں کئ لوک پچھوں چنبڑے کھڑے ھوندے ھن، بس راہ رستے اچ کھڑی ہر سواری کوں چیندی بھانویں جاء ھوندی تے بھانویں نہ،کنڈکٹر رستے اچوں سواریاں دے نال لیلے، کتے تے ککڑیں وی لݙ گھندا، میں جیڑھیلے گھر پنم تاں ٻکر وال مال واپس ولائ آندے ھن، میں گھر پنم تاں اماں ٻولی پتر خیر ھے اڳلے ݙیھاڑے تاں توں اتھوں ڳئیں آڄ ول ولیا آئیں، ابا، پڑھائ دا دھیان کیتا کر، میں اماں کوں کوئ ولدی نہ ݙتی سدھا دھرالیاں آلے باغ گیم، اڳوں مالھی چاچا رمضان کھڑا ھا پچھیس پتر خیر ھے آڄ کیویں لنگھ آئیں، می اونکوں آپݨے آوݨ دا مقصد ݙسیا، اوں ہتھ دا اشارہ کر آکھیاپتر، او چویڑے دی کندھ نال سڄے پاسوں تیݙے قد جیݙیاں تراے نماں کھڑن توں ݙوں تھݙ گھن، میں جیڑھیلے ٹریم تاں چاچے ہکل ݙتی باسط کھڑ یار ایہ تئیں کنوں کائیناں تھݙیسن ڄل میں تیکوں تھݙ ݙیواں، سیں، نماں تھݙیج ڳیاں گھر رھیج ڳیاں تریجھے ݙینہہ واپس ول ڳیم، کنٹین تے ٻیٹھے ھاسے، ثمینہ میں در ݙٹھا تے ٻولی،،، سر،، میں مسک ولدی ݙتی ،، جی میڈیم، سر، کل کتھاں ھاوے، میں. سر نیوا آکھیا میڈم میکوں خود تا ں اکھیا ھاوے، باسط تںکوں ھک صورت معافی مل سڳدی ھے توں گھر ونج تے میݙےکیتے ݙوں نماں لا، اوں میں در ݙٹھا تے مسک پئ، میں آکھیا ثمینہ اوں ولدی ݙتی جی میں آکھیا کھنݙ کھی پی اوں زور داٹہاکارا ماریا تے ٻولی باسط ،، جی،، اوں مسک آکھیا کھنڈ کھیر پی، باسط تیکوں پتہ ھے میں تیکوں نماں راھݨ بارے کیوں آکھیے، ھݨ چیتر مک ڳے وساکھ لڳ ڳے، آھستہ، آھستہ ہر شے پیلی تھیندی ویندی ہے، ، کݨکیں پک ڳن، کئ پھل وی بیجاں تے آڳن لیکن وساکھ اچ،، نماں، تے، شرینہاں، اتے مکمل بہار ھے، اوں کنٹین دے سامݨے کھڑی نم در اشارہ کیتا باسط، ایہ کیویں پھلاں نال لݙی پئ اے، تلے پھل ایویں کریے پن جینویں کیہں آپݨے محبوب دے قدماں اچ پھل وچھا رکھیے ھوون، باسط زری زور دا ساہ گھن تے نم دے پھلاں دی مہک محسوس کر، میں آکھیں بند کر زور دا ساہ گھدا، سر بس ھݨ آکھیں کھولو جی جیا تہاکوں پتہ ھے نم دے پتر، پھل تے نمولیاں انٹی بائو ٹیک ھوندن، مچھر تہاݙے ویڑھے نی آندے، جے تہاکوں خارش تھی ونجے، کیہں کوں الرجی ھووے تاں نم دے پتر اکال تے اوں پاݨی نال غسل کرو کجھ آے سمجھ شریف اچ، میں سر نیواآکھیا جیا، میڈم ـ زندگی دا کوئ واقعہ، کوئ حادثہ، کوئ ڳالھ تہاݙیاں یاداں دی،، اریݨ،، اچوں تھڳڑی کڈھ گھندی اےتے ول، کلھوٹی، اچوں ہک، ہک داݨا کرݨ شروع تھی ویندے، کجھ ݙینہہ پہلے،، ثمینہ،، دا اچا چیت ملݨ، ول ہک دید مار ٹر ونجݨ میݙی زندگی دا ہک خواب اے، ایہ ہک دید میکوں ہک واری ول کٹھا کر جیوݨ دی سک ݙے ڳی اے آڄکل میں ول ویہ ٻاوی سال دا نینگر بنڑیا وداں، کل محمود مہے، عثمان کریم بھٹے تے ݙوجھے ڈھیر سارے نینگراں میݙے کنوں پچھیے ماما، تیکوں ثمینہ دی قسم، ایہ ݙس او کتنی سوھݨی ھئ مارکا کیا میں شاعر آں جو کوڑے زٹل ریڑھاں تے آکھاں، اوندے وال ونگرے ھن، متھا چندر وانگوں چمکدا ھا، گردن کونج وانگوں ھئ، جیڑھیلے پاݨی پیندی ھئ تاں صاف نظردا ھا، اوندے بھر بھٹے تیر کمان وانگوں ھن، پیٹ تاں نال ھس کائیناں، ٹردی ھئ تاں چیل ول کھا ویندی ھئ، مسکدی ھئ تاں پھل کردے ھن، مارکا، ثمینہ، اللہ سوھݨے دی نشانی ھئ، اللہ دی ہک سوھݨی مخـلوق ھئ، سوھݨپ دی جیڑھی تصویر شاعرچھکیندن او نرا کوڑ اے، آھدن سیں، فلاݨی عورت حور دی کار ھے، ترٹ مرو کݙاھیں کوئ حورݙٹھی ھیووے، ، ، ایویں کھنب دا کاں چاء بنڑیندے وے، ، ثمینہ، آپݨے ٻول الا اچ، آپݨی ٹور اچ، آپݨے رکھ رکھاؤ اچ، آپݨی فکر اچ انسان دوست ھئ، او چھڑا انسان دوست نہ ھئ او کائینات دے ہر زرے نال محبت کریندی ھئ، ایہا اوندی خوبصورتی کیا تھوڑی ھے، ھوں زمانے چھوہریں دی اکثریت برقعہ پیندی ھئ، کجھ ایجھیاں وی ھن جیڑھیاں بوجھݨ ڳل اچ پاء ڈھلکدیاں ھن، لیکن ثمینہ دے سر تے ھمیشہ بوچھݨ ھوندا ھا، ڳل اچ سونے دی رنجیری، سڄے ہتھ اچ ہک مندری تے ہک چھلا، او ہوٹھاں تے سرخی اصلوں نہ لیندی ھئ، اوندے ہوٹھ سرخی دے متھاج وی اصلوں نہ ھن، خرم سیں آکھیا ھا سرخیاں کوں رنگ لئ کھڑن ہوٹھ غلابی یار دے آڄکل تاں چھوہریں چھوہر یونیورسٹیاں اچ کالجاں اچ نکی، نکی ڳالھ تے آھدن،،، یار،،،، یار،، یہ کیا بات ھوئ، ھوں زمانے ایہ تصور وی نہ ھا، میں ھک دفعہ آکھ ٻیٹھم،، جانم،، آڄ تاں ݙاڈھی سوھݨی لڳدی ٻیٹھیں، بس سیں او ایں ڳالھ توں چڑ ڳی و لدی ݙتس باسط، ایہ کیا بکواس اے، میں آکھیا،، جند،، ایہ بھلا کوڑ اے، او کوڑیج تے اٹھی کھڑی تھئ، تےآکھیس ایہ، جانم،،،، جند،، سب کوڑیاں ڳالھیں ھن، تساں خود تاں ھک دفعہ کلاس اچ عزیز شاھد دا شعر سݨایا ھا، او کیا ھا بھلا، ھا، میکوں یاد آ ڳے ایہ.قول، اقرار، وعدے، قسماں، فضول رسماں وفا، محبت، خلوص، لفظی تجارتاں ھن، ایہ شعر سݨا او مسکی تے آکھیس باسط میں ولدی ݙتی جی او ٻولی کھنڈ کھیر پی آکھݨ لڳی، ایہ شعر تساں سݨایا ھا نہ، میں آھیں اچ سر لوݙیا تاں ثمینہ ٻولی، زری ایݙے ݙیکھو، میں اوندی دید اچ دید ملائ تاں او بولی سر ایہ،، جانم،، تے،، جند،، آلی کیا بکواس ھے، جے تساں آئیندہ میکوں ایجھیں لفظ آکھیے تاں تاں ول اچھا،. کیا تھیسی ݙساں تہاکوں میں ولدی ݙتی میڈم، آڄ. تساں میکوں،، تساں،، تساں،،. کر آلواے،. جے آڄ دے بعد تساں میکوں،، توں،، توں،، کر نہ آلوایا تاں میں،، جانم،، تے،، جند،، آلے لفظ. لفظ ول، ول آکھیساں میݙی ڳالھ سݨ او اٹھی کھڑی تھئ، ہک واری میکوں غور نال ݙٹھس تے آکھیس باسط،، توں وݙا حضرت ھیں