ناول گزر ڳئی گزران لکھت عبدالباسط بھٹی
گھر آ میں عصر توں عشاء تئیں آرام کیتا، اللہ ڄاݨے کیویں نیندر آڳئ، عشاء دی بانگ ملی تاں بیگم میݙا مونڈھا آ ھلایا، میں پاسا چاء پرتایا، اوں ول میݙا مونڈھا ھلایا تے ٻولی نوید دا ابو، او نوید دا ابو جی جی سیں عشاء دی بانگ ملدی پئ اے، آڄ تساں،، غلابی شاہ،، کول نی ونجݨا میں آکھیں مسلیندا اٹھی ٻیٹھم، گھڑی تے ٹائیم ݙٹھم، اوھو ھو بیگم آڄ تاں ݙاڈھی گھاٹی نیندر آئ ھے، میں اٹھی منہ ہتھ دھوتا،. کپڑے تبدیل کر ڈرائینگ روم اچ آ ٻیٹھم، آڄ ول خیر ھے، کیا غلابی شاہ واپس تاں نی ول ڳیا، خبراں اچ تاں ݙسیندے پے ھن حالی اجلاس جاری ھے، جیا بیگم، او حالی اتھائیں ھے، تساں مؤکل ݙیسو تاں میں ویساں نہ تاں ساݙی مـجال ھے، ھا ھا ھݨ توں وݙا فرمابردار بݨ ڳئیں، ھݨ ہر کم میݙے کنوں پچھ تے کریسیں، چلو ونجو کنݙ ݙیکھاؤ، بیگم کنڈھ تاں میں ݙکھینداں، لیکن ھک،،،،، کیا ھک، ھک مٹھے دا سوال اے نوید دا ابو، شرم کر ھݨ تیݙی اولاد جوان تھیندی آندی اے، کجھ شرم کیتا کر بیگم ھݨ تاں کوئ کائینی کھڑا،.
میں چھک ھاں نال لایا سڄی ڳلھ تے پولا پولا چک پاتم، اوں بھلے مانس میکوں دھکا ݙتا تے ٹھک پک بوچھݨ دے پاند نال آپݨی ڳلھ پونجھیندے ھوے ٻولی نوید دا ابو،
توں جینویں جینویں ٻڈھڑا تھیندا ویندیں چھتا تھیندا ویندیں، ایہ ݙیکھ میں ہتھ ٻدھی کھڑی ھاں میݙی جان چھوڑ، میں کھل تے گھروں ٻاھر نکل آیم بندے دا موڈ ٹھیک ھووے تاں اونکوں سارا جہان خوش نظردے جے بندہ مونجھا ھووے تاں جمل جہان اندھارا نظردے، میں ڈرائیونگ سیٹ تے ٻہہ مست ٻیٹھا ھم،. سارےرستے دے. ویندےراھی میکوں خوش خرم پے لڳدے ھن،،، ثمینہ،، سچ آھدی ھئ باسط ، خوشی بندے دے من اچ ھوندی اے دل خوش تاں سارا جہان خوش جے دل مونجھا تاں سارا جہان مونجھا، میں فیض آباد دے رستے اسلام آباد اچ داخل تھیم مختلف لائینز توں تھیندا شاھراے دستور، اتھوں سپریم کورٹ تے ول قومی اسمبلی دے سامݨے ایم این اے ہاسٹل دی پارکنگ اچ آ رکیم، گاڈی پارک کر ہاسٹل دے انٹری گیٹ تے انٹری آ کرایم، کلرک میکوں سنڄاݨ آکھیا
سر
خیر ھئ ھک ݙوں ݙینہہ نیوے آے، بس یار، کوئ گھر دی مصروفیت ھئ، میں کھیسے اچ ہتھ مار کلرک کوں ݙوں سو روپے دان کیتے، اوں نہ سر نہ آھدے ھووے رقم گھن گھدی میں راہ داریاں اچوں تھیندا سدھا کمرہ نمبر 420اچ آڳیم دروازہ ولیا کھڑا ھا میں ایویں ہتھ لایا تاں دروازہ کھل ڳیا سامݨے غلابی شاہ، نماز مکا تے ورد ورؤد کریندا ٻیٹھا ھا او میکوں ݙیکھ اٹھی کھڑا تھیا ݙاڑھی کوں کھٻے ہتھ نال چھنڈکیس، گروان کھول سینے کوں پھوکا ماریس ول ݙوھیں ہتھ سارے بت تے پھریونس تے ٻولیا یار،
باسط دیر کر ݙتی
سیں، تساں ھݨیں تاں نماز مکائ اے فقیر حاضر تھی ڳے، یار، میݙی خیر اے ھݨ توݨی میڈم مائزہ دے ݙوں فون آڳن پچھدی ھئ مرشد، بھٹی صاحب آڳن، میں ولدی ݙتی میڈم حالی تئیں تاں نی آے، کھڑیار میں اونکوں فون کر ݙساں چاء مرشد فون ملایا ھیلو ھیلو، میڈم کتھاں بیووے، بھٹی صاحب آ ڳن، کوئ ݙاہ پندھراں منٹ بعد میڈم مایزہ در ناک آ کیتا آؤ میڈم آؤ، ویل کم میڈم کمرے اچ آئ تاں کمرہ پرفیوم دی خوشبو نال مہک ڳیا، اساں اٹھی کھڑے تھیوسے، میڈم دے ہتھ ݙوں شاپر ھن، مرشد ٻاھو ٻاھو تکلف نہ کیتا کرو، نہ بی بی نہ،
تساں ساݙا ماݨ تے وسیب دی سنڄاݨ ھیووے
نہ مرشد نہ وسیب دی سنڄاݨ تاں بھٹی صاحب ھن، اساں سیاسی لوکاں دی کیا سنڄاݨ، عظیم تاں ایہ لوک ھن،جیڑھے آپݨی زبان، ادب تے وس وسیب دی خدمت کریندے پن، نہ بی بی نہ ، ایہ تہاݙی زرہ نوازی اے نہ تاں ایں وطن، وسیب اچ شاعر ادیب دی کیا اوقات ھے، میڈم، شاعراں کوں تاں ول وی لوک سݨ گھندن نثر نگاراں کوں گھاہ ای کوئ نی پیندا،. نہ بھٹی صاحب نہ تساں وسیٻ دا ماݨ ھیووے میکوں آپݨا بائیو ڈیٹا ݙیو، کتاباں دی تفصیل ݙیو، میں تہاکوں گورنمنٹ آف پاکستان کنوں ایوارڈ گھن ݙیساں، ایہ بھلا کوئ ڳالھ اے تساں ڈیزرؤ کریندے وے، پچھلے سال او آپݨے وسیب دے ھک شاعر ھن، ھݨ میکوں انھاں دا ناں ذھین اچ نی پیا آندا، زری معزور ھن، ھا او،، دل پوز کناری صاحب،، انھاں دا ناں وی میں ریکمنڈ کیتا ھا، میں ایوورڈ کمیٹی دی ممبر ھم، او میکوں آ ملیا ھا، میں آکھیا دلپوز صاحب، تساں میݙے وسیب دے ھیوے تہاݙا ایواڈ کھرا، بھٹی صاحب، تساں شایت ٹی وی تے ݙٹھا ھووے، 14اگست دیاں تقریبات اچ صدر مملکت دل پوز کناری صاحب کوں آپݨے ہتھاں نال ایوارڈ ݙتا، بلکل بی بی میں آپݨیاں گنہگار آکھیں نال ایہ منظر ݙٹھا ھا، میڈم تہاݙی ؤݙی مہربانی تہاݙا ایہ اکھݨ وی میݙے کیتے اعزاز توں گھٹ کائنی ،. نہ بھٹی صاحب نہ ، کیوں مرشد، تہاݙا کیا خیال ھے بی بی، خیال تاں نیک اے لیکن ایہ بھاڑ دا تل منے وی سہی ھا بھائ، وݙے ادیب صاحب کیا خیال اے، یار، میڈم آھدی تاں سچ اے جتھاں میݙی ضرورت ھوئ میں وی مدد کریساں ظالم آں، تیݙی پھوت بݨ ویسی، ٹی وی تے ناں آویسی، میڈم دا دل آھدا پے تاں تیکوں کیا فرق پوندے اتھاں تاں لوک کئ کئ سفارشاں ڳول تے آے ودے ھوندن، سوکھڑیاں سوغاتاں وی چئ ودے ھوندن، ایں دوران مائزہ میڈم اٹھی ھک شاپر چاء وچوں تازہ تازہ کیک کڈھیا تے ٻولی مرشد ، میں ایہ ھݨیݨ آندے ھوے سینٹوریم دے سٹور توں گھدے، آڄ بھٹی صاحب دی دعوت میڈی طرفوں میں کھڑا تھی سینے تے ہتھ رکھ میڈم دا شکریہ ادا کیتا میڈم تہاݙی ٻہوں ٻہوں مہربانی تساں میکوں ماݨ بشکے میڈم کھڑی تھی ڳئ تے سینے تے ہتھ رکھ ٻولی بھٹی صاحب،
تساں ساݙے وسیب دا مان ھیووے ایں توں ودھ تساں ساݙے ریاستی ھیووے، نواب آف بہاول پور دے اساں آرائیاں تے وڈے احسان ھن
میں میڈم کوں سابقہ مملکت خدا داد بہاول پور بارے ݙسیندا ٻیٹھا ھم، بھٹی صاحب، ریاست دا دور شاندار دور ھا، ساݙے وݙ وڈیرے ݙسیندن جو نواب آف بہاول پور وݙے مہربان حکمران ھن، ساݙے ؤݙیرے ݙسیندن ساکوں بہاول نگر آوݨ تے ھک معمولی فیس نال رقبے دی الاٹمنٹ تھی ویندی ھئ، جیا بی بی، واقعی ایویں ڳالھ ھے بھاڄڑ توں پہلے ریاست آباد تے شاد ھئ، نہر تے ٻکری ھکے ٹوبھے توں پاݨی پیندے ھن، ریاست دی آبادی ٻہوں تھوڑی ھئ اتوں ںستلج ویلی پراجیکٹ دے مکمل تھیوݨ نال ریاست دا رنگ روپ بدل ڳیا، ستلج منہ زور واھندا ھا، ریاست اچ آباد کاری تھئ، تاں صحرا آباد تھیا، بی بی، تساں ݙیکھو نواب صاحب 1886ء اچ ایس ای کالج دی بنیار رکھی 1906ءاچ بہاول وکٹوریا ھسپتال دی تعمیر تھی ھوں زمانے ڈھاکہ اچ،، مسلم لیگ،، دی بنیاد رکھی ڳئ، ، 1924ءاچ بہاول پور لائیبریری قائم تھئ جیڑھی ھک شاندار لائیبریری ھئ تے او آڄ وی ݙیکھݨ دے لائق ھے نہ چھڑا اوندا طرز تعمیر بھل اوندے اندر نادر تے نایاب کتاباں دی ھک وݙی تعداد موجود ھے اتھوں لکھاں بلکہ کروڑاں لوکاں فائدہ چاتے بی بی میں جݙاں ایس ای کالج ہڑھدا ھم تاں بلا ناغہ اتھاں ویندا ھم بلکہ ایندا ممبر وی ھم، ، ریاست دے زمانے ایشیاء دا سب توں وݙا سٹیڈم،، ڈرنگ سٹیڈیم،، بݨیا اوندے نال ھک شاندار چڑیا گھر آڄ وی موجود ھے، بہاول پور شہر دے دروازے، بیکا نیری گیٹ،، جیندا ناں بعد اچ، . بلدیہ دے چیرمین ، جنت مکانی سیٹھ عبیدالرحمان،، سرائیکی قوم دے عظیم شاعر، حضرت خواجہ غلام فرید رحمت اللہ علیہ دے ناں تے،، فرید دروازہ،، رکھیا اتھوں رستہ سدھا بھارتی ریاست بیکانیر ویندا ھا، ہیں سانگوں اینکوں بیکا نیری گیٹ آھدے ھن، ، جے فرید دروازے کنوں وکٹوریہ ھسپتال الے پاسے آو تاں اڳوں،، ݙیراوری دروازہ،، آندے، اتھوں سدھا رستہ بہاول پور دے پراݨے دار الحکومت،، ݙیراور،، ویندا ھا بی بی کیا دور ھا سڑکاں نہ ھوندیاں ھن لوک اٹھاں تے گھوڑیاں تے پندھ کریندے ھن، ݙیراوری گیٹ دے اڳوں،، احمد پوری گیٹ،، آندے اتھوں سدھی سڑک، احمد پور شرقیہ ویندی اے، بی بی، اینویں اڳوں آؤ تاں،، شکار پوری گیٹ،، ھے، اتھوں رستہ سدھا سندھ دے شہر شکار پور ویندا ھا، ہیں سانگوں اینکوں شکار پوری گیٹ آھدے ھن، بی بی، پہلے بہاول پور دے عباسی حکمراناں شکار پور اچ ریاست بݨاوݨ دی کوشش کیتی لیکن ناکام تھے، بھل نواب صادق محمد خاں شکار پور اچ قتل تھے، تے انھاں دی قبر اتھائیں ھے، ول جݙاں ریاست بہاول پور بݨ ڳئ تاں ول سارے نواب،، ݙیروار دے شاھی قبرستان دفن تھیندے ھن، اچھا بی بی، شکار پوری گیٹ آلے پاسوں ملتان آوݨ کیتے ملتانی دروازہ ھا، جیڑھا آڄ وی موجود ھے، بی بی احمد پور شرقیہ ستارھویں صدی اچ نواب بہاول خاں دا دارالحکوت ھا، شہر دے اندر ھک پراݨے قلعے دے اثار ھݨ وی ھن، اینکوں،، قلعہ کہنہ،، آھدے ھن، اتھاں نواب صاحب دی فوج، خزانہ تے انتظامیہ دے دفاتر ھن
بی بی، جے تساں کݙاھیں احمد پور ڳے ھوؤ تاں احمد پور شہر دے اندر ھک چھوٹی لیکن شاندار مسیت ھے جیڑھی اوں دور دے طرز تعمیر دی ݙاڈھی سوھݨی مثال ھے،
بھٹی صاحب میں احمد پور تاں کئ واری ڳئ ھاں لیکن میں ایہ مسیت نی ݙٹھی ھا، ھک دفعہ میں آپݨے بابا سیں، چوھدری فرزند علی نال، صادق گڑھ پیلس ڳئ ھم، بھٹی صاحب
میں محل، محل دیاں رونقاں، مین گیٹ دے تے کھڑے بندوق بردار، مین گیٹ دے کھٻے پاسوں ھک جھیل تے جھیل دے نال نال ھک وݙا چڑیا گھر، چڑیا گھر اچ جڳ جہان دے پرندے، میکوں،، فیلکن،، دے جوڑے ٻہوں پسند آے،
جیا بی بی فیلکن ھک شاندار پرندہ ھے، نواب صاحب دی ریاست دا قومی نشان،، فیلکن،، ھا، ایندی خوبی ایہ ھے جے کال پے ونجے داݨا پاݨی نہ ملے تاں ایہ پرندہ آپݨا ماس پٹ تے آپݨے ٻچیاں کوں کھوا ݙیندے، اچھا جیا بی بی، بھٹی صاحب میکوں ایں ڳالھ دا پتہ نہ ھا، ول او ٻولی
سامݨے ھک وݙا گیراج جیندے اچ دنیا دیاں مہانگیاں گاڈیاں ݙیکھ حیران تھی ڳیم،
جیا بی بی وقت وقت دی ڳالھ اے ول پاکستان بݨݨ دے بعد سارے منظر بدل ڳے، وسدے شہر بھڑ تھی ڳے، ، محل تے ماڑیاں اڄڑ ڳے، ہاتھی، گھوڑے، بگھیاں، شہزادے، شہزادیاں سب خاب تھئ ڳے، میݙیاں ڳالھیں سݨ مایزہ ٹھڈا شکارا بھریا تے ٻولی بھٹی صاحب،
انسان کتنا بے وس ھے، وقت نال چیزاں کیوں بدل ویندن، ھر عروج کوں زوال ھے
بھٹی صاحب، میں ڄݙاں آپݨے بابا سیں. نال صادق گڑھ ڳئ ھم تاں میݙی عمر کوئ اٹھ ݙاہ سال ھئ، بھٹی صاحب، میں ول ایں محل اچ نواب صلاح الدین عباسی دے دور اچ آپݨے قائد محترم، میاں اعزاز شریف،، نال ڳی ھم، نواب صاحب ساݙی ہارٹی،، ملت پارٹی،، داٹکٹ تے لڑ ایم این اے منتخب تھے ھن جیا بی بی میکوں یاد ھے، بی بی، تہاکوں وی یاد ھوسی نواب صاحب، میاں صاحب کوں،، ݙیرور قلعے اچ دعوت ݙتی ھئ،، جیا جیا بھٹی صاحب،
میکوں یاد ھے میں وی اوں دعوت اچ موجود ھم، آتش بازی دا شاندا مظاہرہ تھیا ھا، تلوچڑ جھومریاں جھر ماری ھئ، ھک روھیلے،، نڑ،، وڄایا ھا، استاد حسین بشک خاں ڈھاڈھی خواجہ فرید سیں دی کافی سݨائ ھئ،
بھٹی صاحب میں اتھاں پہلی واری روھی دے کھاݨے کھادے ھن، دیسی گھیو اچ پکیے ھووے، میکوں تاں انھاں دے ناں وی نہ آندے ھن، نواب صاحب میاں صاحب کوں ݙسیندےھن، میاں صاحب، ایہ سنگریاں ھن، ایہ کرینہہ دے پھل ھن ایہ پھڳوسی ھے ایں سووانڄڑاں ھے ایہ بسریاں ھن ایہ ھرݨ دا گوشت ھے، ایہ تیتر تے تلور دا گوشت ھے، بھٹی صاحب تہاکوں تاں پتہ ھے میاں صاحب کھاوݨ پیوݨ دے وݙے شوقین ھن، او ھک ھک ڈش اچوں ھک ھک گرھاں مریندے، ول نواب صاحب کنوں ایندے بارے پچھدے تے سر ھلا آھدے نواب صاحب کیا بات اے، نواب صاحب کھل ولدی ݙیندے مہربانی میاں صاحب، ایں دوران غلابی شاہ چپ کر ساݙیاں ڳالھیں سݨدا رھے ڳیا پر مونہوں کجھ نہ ٻولیا آڄ نورحضور دے ویلے گھر آلی موڈ اچ ھئ. جے بندے دے گھر آلی موڈ اچ ھووے تاں ول اندھا کیا منگے ݙوں آکھیں میں دفتر تئیں کھلدا کھیݙدا تے آپݨے نال آپ ٻولیندا آیم، ھݨ ایم این اے ہاسٹل دا کمرہ نمبر 420 مرشد غلابی شاہ تے میڈم مایزہ آرائیݨ دی سنگت محفل کوں رنگ لا ݙتا میڈم ریاست بہاول پور دی ڳالھ ٹوری تاں تاریخ دی دری کھل ڳئ، میں ٻولیندا ٻیٹھا ھم، مایزہ کؤ کر سݨدی ٻیٹھی ھئ، غلابی شاہ وی تاں ریاستی ھے او خود حیران، آخر ٻول پیا یار، توں جن ہیں یا بندہ جیڑھی ڳالھ شروع کریندیں ول رکدا نیوی، میڈم مایزہ ٻولی
مرشد کیا بندہ ملوائ شاعری دی ڳالھ کرو تاں یک دم شعر سݨواݨ لڳ ویندے، ھݨ بہاول پور دی ڳالھ تھئ اے تاں بہاول پور دی سیر کرا ݙتی ھس یار، حد اے ول یک دم مایزہ ٻولی
مرشد جی بی بی یار، میں کیک کتھ واسطے گھن آئ ھاں، مہربانی کرو اینکوں کپو ٹکو، مرشد میڈم دی ڳالھ سݨ ٻولیا بی بی، ایندے نال ٻیٹھا بندہ آپݨے آپ کوں، مدا ہر شے کوں بھل ویندے مرشد اٹھیا الماری اچوں چینی دیاں تراں صاف ستھریاں پلیٹاں چاء آیا نال چھری تے ٹشو دا ڈبہ وی ھا، میڈم بسم اللہ کرو نہ مرشد نہ، آپݨے پاک ہتھاں نال کیک کوں ذبح کرو، ایہ ڳالھ سݨ مرشد ٹہکارا ماریا تے ٻولیا، واہ بی بی، کیک ذبح کرݨ آلی ڳالھ وی واہ کیتی ھیووے، مر شد، بسم اللہ پڑھہ کیک تے کاتی پھیری نواں، تازہ،. نازک ملوک کیک لحظے ہک اچ ٹوٹے ٹوٹے تھی ڳیا، مرشد ہک کیک دا ٹکڑا چاء تے میݙے منہ اچ ݙتا تے ٻولیا، ھیپی برتھ ڈے ٹو یو،، ول اساں رل تاڑی ماری، مرشدٻولیا، بی بی، کتواں ݙینہہ ہے اینکوں منگ پھلیاں، نمکو تے کیک تے راھئ کھڑے ہیں، کیوں نا اینکوں. کیہں چنگے ھوٹل تے ڈنر ݙیوں واہ مرشد واہ میݙے منہ دی ڳالھ کھس گھدی ھیووے، واقعی آڄ میں من ڳئ ھاں تساں وقت دےولی ھیووے، میڈم باسط ساݙا دلبر ہے ساݙی ہک کلاس فیلو ھئ،، ثمینہ،، ایندی پکی سیہلی ھئ واہ واہ کیا چھوکری ھئ میڈم، فلسفہ، تاریخ، سماجیات، ادب مدا جیڑھے موضوع تے ڳالھ کرو ھا میݙی توباں کیہں کوں ٻولݨ نہ ݙیندی ھئ صرف باسط اونکوں قابوں کریندا ھا بعض دفعہ تاں ایندے ہتھ وی نہ آندی ھئ میں مرشد دی ڳالھ سݨ ٹھڈا شکارا بھریا وؤے ظالم آں کیا یاد ݙیوا ݙتی میں تاں مدت تھئ اونکوں بھل ڳیا ھم وؤے. ڈرامے باز آ، ایݙے میݙے نال آکھ ملا تے ڳالھ کر، کیا آکھی بھل ڳئ اے نہ نہ مرشد مایزہ بی بی،
پہلے مرشد کوں ݙٹھا ول میکوں الوایا
بھٹی صاحب،
اچھا، ایہ ڳالھ ہے میں وی آکھاں تساں اتنا سوھݨا ٻولݨ کتھوں سکھیے وے، ایندا مطلب ہے تساں وی ݙنگیے ھوے ھیووے،
واہ واہ، لڳدے سچے عاشق ھیووے مرشد ٻولیا، میڈم ایہ چھڑا سچا عاشق نی اڳوں وی کوئ اللہ دی خاص بندی ھئ، اوں وی ساری کلاس اچوں ایندے تے آکھ رکھی ھئ مایزہ ٻولی مرشد،، ثمینہ کے ایں،، عشق تاں ھمیشہ عورت کریندی اے، واہ یار، کیا لڑکی ھوسی جئیں انھاں جیہں بندے تے نظر رکھی مائزہ بی بی،،، ثمینہ،، دا ناں سݨ کھل پئ باسط صاحب
مرشد کیا فرماے جیا بی بی، ا نھاں جو کجھ فرماے میں آمنا کرینداں، مرشد کݙاھیں کوڑ نی مریندا جو فرماے سچ فرماے، سید کݙاھیں کوڑ نی ٻولیندا،
اچھا واہ واہ ٹھیک اے بھٹی صاحب،
میں تاں رحیم یار خاں ھݨ گھٹ ویندی آں، لیکن میݙا بچپن، میݙیاں یاداں، میݙے بچپن دیاں سہیلیاں آڄ وی میݙے من اچ وسدن، ایف اے کرݨ دے بعد بابا سیں ساکوں لاھور گھن ڳے میں باقی تعلیم لاھور تے لندن اچوں مکمل کیتی، کالج دے زمانے میں ادبی سرگرمیاں اچ ٻہوں حصہ گھندی ھم، میں تہاکوں عزیز شاھد سیں دے مشاعرے اچ آوݨ تے چھوہریں دی طرفوں آٹو گراف گھنݨ بارے ݙسیا ھا، میں چاھندی ھم تساں میݙے رحیم یار خاں بارے کجھ ݙسو، ایندی کجھ تاریخ، اتھوں دی. سرائیکی ادبی صورت حال،
بی بی ، ایہ رحیم یار خاں تاں کل دی ڳالھ ہے جݙاں بہاول پور دے عباسی حکمراناں ریاست بہاول پور دی بنیاد رکھی تاں ایندی شروعات اللہ آباد تحصیل لیاقت پور کنوں تھئ، اچھا اچھا جیا بی بی،
ستارھویں صدی اچ ایں خطے اچ تراے آباد شہر ھن، ھک اوچشرف، ݙوجھا ملتان شریف تریجھا ݙیراور، باقی ریاست دے شہر رحیم یار خاں توں بہاول نگر تئیں کوئ وݙا شہر نہ ھا، بہاول پور ریاست1727ء اچ بݨی،
ستلج دریا دے آسوں ہاسوں وستیاں، ٹھٹیاں، ڳڑھیاں تے ڳوٹھ ھن، لوک مال پلیندے، چریندے تے خوش راھندے، جیندے کول زیادہ جانور ھوندے او امیر آدمی ھوندا ھا، ایہ تہاݙا رحیم یار خاں وی بعد اچ رحیم یار خاں بݨیے، ایہ پہلے،، پھل وݙا،، ھا، پھل وݙا ذات دا لاکھا ھا ول اینکوں، نوشہرہ،. دا ناں ملیا، ایندے بعد نواب آف بہاول پور دا ہک پتر،، رحیم یار خاں،، اللہ کوں پیارا تھی ڳیا، تاں نواب صاحب ایں جاء دا ناں،، رحیم یار خاں،، رکھ ݙتا اچھا واہ بھٹی صاحب،
کمال اے پتہ نی تہاکوں تاریخ کیویں یاد رھے ویندی ہے
بس بی بی، آپݨی آپݨی انٹرسٹ دی ڳالھ ھوندی ای ݙوجھا تہاکوں ݙساں جݙاں رحیم یار خاں دی ٹاؤن پلاننگ تھیندی پئ ھا تاں ایہ پلاننگ احمد پوریاں کیتی ھئ
ہیں کیا مطلب،
بی بی، رحیم یار خاں دی ٹاؤن پلاننگ کرݨ آلے جنت مکانی،، نور علی ضامن حسینی،،، احمد پوری ھن، شیخ احمد حسن تے غلام محمد خاں چانڈیہ انھاں دے ٻانھ ٻیلی تھے، واہ واہ کمال دی ڳالھ اے جیا بی بی ضامن حسینی صاحب کوں نواب صاحب آپݨے
خرچے تے،، شیفلڈ یونیورسٹی لندن بھڄوایا ھا تے او اتھوں انجینرنگ اچ اعلی ڈگری گھن آے ھن،
اچھا جیا، بی بی،
پاکستان بنݨ دے بعد او چیف انجینئر مغربی پاکستان رھیے، وݙے عالم تے فاضل ھن، مغربی پاکستان دا سارا جغرافیہ، دریا، ترکڑیاں، ٹوبھیاں تے جھیلاں بارے انھاں کوں ساری تے مکمل جان کاری ھئ، انھاں پچھلے پاھرے سرائیکی زبان دی قدامت بارے ھک کتاب،، معارف سرائیکی،، لکھی جیڑھی ایں تل دی قدامت بارے، زبان بارے ہک شاندار دستاویز ھے،
میݙیاں ڳالھیں سݨ مائزہ حیران تھی غلابی شاہ کوں ڈٹھا تے ٻولی شاہ جی، تساں وی ریاستی ھیووے، میکوں پتہ ہے واحد ایم این اے ھیووے جیڑھے کتاباں وی پڑھدے ووے لکین جیڑھیلے بھٹی صاحب ٻولیندن تساں چپ کر سݨدے راھندے وے، آخر کیا ڳالھ ہے، غلابی شاہ ٹھڈا شکارا بھریا تے ٻولیا، میڈم، اتھاں چپ دی جاہ ہے آلا کوئ نی سڳدا کیا مطلب میݙا مطلب ہے تساں تاں اینکوں ھݨ ملیو، ایہ شروع دا لٻاری ھے ایہ ساری عمر ہیں زبان دی کھٹی کھادی اے، ایہ پڑھدا فلسفہ ھا لیکن کوئ وی کتاب میݙا آکھݨ دا مطلب اے، او کوئ بائیو گرافی ھووے، ناول ھووے، افسانہ ھووے، تاریخ ھووے ایہ آپ وی پڑھدا ھا تے ساکوں وی پڑھیندا ھا بی بی، اساں کامریڈ پڑھݨ دے علاوہ کجھ نہ کریندے ھاسے اچھا مرشد تساں جوانی اچ کامریڈ ھاوے جیا بی بی، ایہ کوئ آکھݨ آلی ڳالھ اے، کامریڈ ھاسے ٹئیرر ھاسے، رول ھاسے، دیرے دار ھاسے، اچھا اچھا تے ول مرشد بی بی، ایہ لمبا قصہ ھے کیہں ویلے تہاکوں سݨویساں حالی ایندی بکواس سݨو مرشد ایں تاں نہ آکھو، میں تاں آپ حیران ھاں جو میکوں آپݨے شہر بارے اتنا پتہ کائینی جتنا بھٹی صاحب کوں ھے، ھا ایہ تاں ھے انویں وی بی بی ایہ سارے وسیب کیتے ڳالھا ھے،. تساں سرائیکی زبان ادب دی ڳالھ کرو ول اینکوں کھڳدا ݙیکھو، ایم این اےہاسٹل اسلام آباد دے کمرہ نمبر420اچ تراے کتاب دوستاں دا رل ٻاھݨ، میں سمجھداں مرشد غلابی شاہ دی کرامت ھے سیݨے آھدن ھم خیال، ھکی سوچ رکھݨ آلے آپے ھک ݙوجھے کوں ڳول گھندن، لیکن ساݙے نال عجب معاملہ تھے کوئ 30سال بعد اچاچیت،، ثمینہ،، مل پئ او کیا ملی یاداں دی دری کھل ڳئ، ول اسلام آباد غلابی شاہ دی ملاقات، غلابی شاہ دے کمرے اچ بی بی مایزہ آرائیݨ نال ملاقات، وس وسیب دیاں ڳالھیں ساکوں جیوݨ دی جاڳ لا ݙتی اے، مائیزہ بی بی بندہ جتھاں ڄمدے، ڄاندے، ودھدے پھلدے، جوان تھیندے او گھر او وستی او محلہ او کالونی ہمیشہ اوندیاں یاداں دا حصہ راھندی اے، مرشد دے کمرے اچ تہاݙا ملݨ، ول آپݨے رحیم یار خاں دا زکر، میں سمجھداں ایہ تہاݙی کرامت ھے نہ نہ بھٹی صاحب، تہاݙے نال ملاقات میݙی زندگی دا اثاثہ ھے، بی بی ساݙے وسیب دے ہک ٻہوں وݙے شاعر ھن، سیں رفعت عباس، انھاں فرماے، ساݙے کٹھے رل ٻا ھسوں تاں بارشاں تھیسن رفعت نال اساݙے ڳالھ کریسو، جنگل ساوے تھیسن بی بی ھݨ ݙسو ساݙے نال ٻاھݨ دا کؤئ فائیدہ، تھے بھٹی صاحب، رفعت سیں سو فیصد سچ فرماے، بی بی، میں ھاں تاں احمد پوری لیکن آڄ تہاکوں تہاݙے شہر رحیم یار خاں دیاں ڳالھیں، شاعراں، ادیباں دے قصے سݨویساں، کیا یاد کریسو بھٹی صاحب، ھݨیں تساں رفعت عباس. صاحب، دا ہک شعر سݨاے ایہ اوھے رفعت عباس تاں نی جنھاں آکھیا ھا، ساکوں کیویں یاد نہ راھسی اوندے گھر دا رستہ ݙوں تاں سارے جنگل آسن، تراے تاں سارے دریا میں رفعت سیں دا شعر میڈم مایزہ دی زبان اچوں سݨ حیران تھیم، بھٹی صاحب، تساں کیا سمجھدے وے صرف تہاکوں وسیب، وسیب وسدے لوکاں، شاعراں، ادیباں دا پتہ ھے، ساکوں وی کجھ کجھ خبر ہے، بی بی کجھ خبر یے پوری تاں کائینی،. جیا جیا میں کݙاں آکھیے ہیں ڳالھوں تاں تہاکوں آھدی ھاں، ڳالھ اڳی تے ٹور وے سانول، واہ، واہ میں ڳالھ اڳی تے ٹور وے سانول تے زور دا ٹہکارا ماریا جیا جیا تساں کیا سمجھیا ھا، ایہ وسیب ھݨ ساݙا وی ہے، ساݙے وݙ وݙیریاں دیاں قبراں روھی دی ریت اچ پوریاں پن، بلکل بی بی، ایہ ݙسو مایزہ بی بی، تساں،، مولوی لطف عل دا ناں سݨیے جی کائیناں اچھا تساں،، مثنوی سیفل ملوک دا ناں سݨیے،، جیا جیا، ایہ مشہور لوک داستان ہے، بی بی، ول تہاکوں پتہ ھووے ایہ قصہ تہاݙے ھمساے مولوی لطف علی، لکھیے ھمساے، کیا مطلب، بی بی، قصبہ مؤ مبارک تہاݙے کنوں چوکھا ہرے ھے، اچھا اچھا مؤ مبارک، حضرت حمید الدین حاکم. آلا او جیڑھے مخدوم شہاب الدین دے وݙیرے ھن، بـلکل صیح سنڄاتے وے، مولوی لطف علی دا مزار قصبہ مؤ مبارک اچ ھے، مولوی صاحب، نواب بہاول خاں ثانی دے درباری ھن،. انھاں دی سرائیکی اچ لکھی،، سیفل ملوک،، جڳ مشہور ھے، جیا بی بی حیران کن ھے، تساں اندازہ لاؤ حضرت خواجہ غلام فرید ساݙے تل دے کتنے وݙے شاعر ھن، مولوی لطف علی دی مثنوی ھر ویلے انھاں دے سرھاݨے نال راھندی ھئ اچھا، واہ کیا بات اے، بھٹی صاحب تساں وی کوئ عجب، مرشد غلابی شاہ ٻولیا بی بی، عجب کیا میں تہاکوں عرض کیتے، ایہ انسان نی جن ھے، ھݨیں ݙیکھاے ایہ مثنوی اچوں کجھ نہ کجھ سݨا ݙیسی، واہ، واہ بی بی، ݙٹھے وی ایہ ھݨ میݙا امتحان گھنݨ چاھندے مرشد، بھلا میں اڳے کیہں امتحان اچ فیل تھیاں نہ سیں نہ، تاں بی بی سݨو، سیفل دی فریاد دردوں باد صبا کوں عاشق رؤ فریاد سݨائ ݙے پیغام پری کوں میݙا، کر میں نال بھلائ ایییں روش ونج آکھس، آکھے رو سیفل سودائ بہر خدا لہہ خبر میݙی، جند جان لباں تے آئ جان کدن دی تلخی توں میں سخت چکھی تلخائ دل غم ناک، بدن بے طاقت، نئینیں نندر ونجائ وچ سختی دے مراں متاں، توں آوݨ دی کر کائ آتش عشق میݙے تن اندر توں، جڳ. روپ جڳائ
توں کارݨ تھی جوڳی جڳ وچ، پھراں بھبوت رمائ ہک دم دل توں دور نیہں جئیں رمز میݙے تن لائ لطف علی مسکیناں کوں، رب ݙیندا رزق ھوائ
واہ واہ بھٹی صاحب کیا بات اے مرشد ٻولیا وݙے دانشور آ، ھݨ ساکوں ایندی تشریح وی کر تے سݨا