ناول گزر ڳئی گزران
پہلا باب
لکھت عبدالباسط بھٹی
رسول حمزہ توف سئیں، آکھیا ہا ڄو شاعری میݙی سکی سہیلی ہے، ہر وقت میݙے نال راھندی اے، میں سفر اچ ہوواں یا حضر اچ، ریل گاݙی تے چڑھاں یا ہوائی جہاز اچ ھوواں، کیہں کانفرنس اچ ونجاں یا میلے مارکے اچ، کوئی خوشی ہووے یا غمی، شاعری ہر وقت میݙے نال راھندی ہے ـ ایہ رات کوں سمدی وی میݙے نٖال اے، لاݙ کریندی اے، ٻانھ تے آ سمدی اے سینے تے آ چڑھدی ھے، جے میں سم ای ونجاں تاں ایہ میݙے خاباں اچ آندی ہے، میݙا وی کجھ ایہوحال اے، کہانی میݙی سکی اے، ایہ وی ہر جاء میݙے نال ھوندی ہے، ݙکھ ݙکھیندی اے، سکھ ݙکھیندی اے، بکھ دے قصے سݨویندی اے، آکھݨ دا مقصد ایہ ہے جو ایہ ہر حال میݙے نال ھوندی اے، ایہ میݙی بے حد وفادار ہے لیکن میں اعتراف کرینداں میں ایندے نال وفا نی کیتی، ایں میکوں ول وی نی بھلایا، ایہ آڄ میکوں تریھ سال پچھوں تے گھن ڳئ اے، یونیورسٹی فلسفے دی کلاس دا پہلا ݙینہہ ہے، سڄے پاسوں چھوہریں ٻیٹھن تے کھٻے پاسوں چھوہر، چھوہریں خوب ھار سنگار کر آئین، ڄاݨ سنڄاݨ دا سیشن چلدا ہے، چھوہر بہانے، بہانے نال چھوہریں کوں ڈہدن، سچی ڳالھ اے میں وی ھک تردی دید ماری اے تے میݙیاں نظراں،، ثمینہ،، دے چہرے اتے آ ٹک ڳن، اللہ دی قسم میکوں کوڑ مارݨ دی کوئ لوڑ نی، میں مسلسل اوندے اتے دید پوڑی ٻیٹھا رھیاں، حفیظ لغاری میݙے مونڈھے تے ہتھ رکھ کن اچ آکھیا، یار بندہ بݨ، اوندی ڳالھ سݨ لڳا میݙے کنوں کوئ غلطی تھی ڳی ہے، ایہ ڳالھ ثمینہ وی نوٹ کیتی لیکن اوں کوئ برا نہ منایا، ایندے بعد اساں جماعتی ھولے، ھولے ھک ݙوجھے دے سونھیں تھی ڳیوسے ھݨ اساں چھوہریں چھوہر کنٹین تے لائیبریری اکثر ونج ٻاھندے ھاسے، ثمینہ وی نال ھوندی اونکوں سارا پتہ ہا جو میں اونکوں کیوں عانیں پوڑ، پوڑ تے ݙھداں، لیکن اوں کڈاھیں وی برا نہ منایا، او کلاس اچ فلسفے بارے پٹھے سدھے سوال کریندی، میکوں وی ایہا عادت ھئ، ول ایں تھیا جو اساں ٻہوں نیڑے تھی آیوسے، کنٹین تےآوݨ، لائیبریری اچ ٻاھوݨ ساݙا معمول تھی ڳیا، ھک ݙینہہ خدا دا لائبریری اچ آ بیٹھوسے، میں حسب عادت اوندیاں آکھیں اچ دید پوڑی تاں اوں وی آپݨیاں آکھیں میݙیاں آکھیں اچ پوڑ ݙتیاں ـ کافی دیر ایہ منظر رھیا میݙی اکھ اصلوں نہ جھمکی پر لحظے بعد اوندی آکھ جھمکی تاں میں ٻولیم بس، اوں شرم توں آپݨا منہ آپݨے ہتھاں اتے رکھ آکھیں نوٹ گھدیاں، میں ٻولیم،، ثمینہ،، اوں ولدی ݙتی،، ،، جی، . میں آکھیم، کھنڈ کھیر پی،، میݙی ڳالھ سݨ اوں زور دا ٹہکارا ماریا تے ولدی ݙتس، باسط، توں وݙا حضرت ہیں، او میݙے نال عجیب غریب سوال کریندی، خدا، کینات، قسمت، اللہ دی مرضی، بس، ایویں لکھی کھڑی ھئ، جوڑ ے آسماناں تے بنڑدن، بندے کوں ہر حال شکر پڑھنا چاھیدے، دولت دی ونݙ اللہ دے ہتھ اے، ھک ݙینہہ آکھݨ لڳی جے دولت وی ونڈ اللہ دے ہتھ ہے تاں اونکوں غریباں نال کیا دشمنی ھے اللہ دی قسم اوں میݙے نال کڈاھیں وی پیار محبت دی کوئ ڳالھ نہ کیتی، نہ رلے زندگی گزارݨ دا کوئ وعدہ، نہ کوئ قسماں، حداں لیکن سچی ڳالھ او میݙے بغیر ھک پل نہ وسدی ھئ ایویں پتہ ای نہ لڳا ݙوں سال مک ڳے، الوداعی تقریب تھیوݨ توں پہلے او میکوں لائیرری گھن ڳی، کجھ، کجھ مونجھئ ھئ، میز تے ٻہہ ڳیوسے میں حسب عادت اوندیاں آکھیں اچ ݙٹھا آڄ او وی میکوں ڈھیر دیر ݙھدی رھے ڳئ، میں ٻولیم ثمینہ، اوں ولدی ݙتی ،، جی،، میں آکھیا ،، کھنڈ کھیر پی، اوں میکوں غور نال ݙٹھا تے الاݨی باسط، توں وݙا حضرت ہیں، میں آکھیا،، ثمینہ، اپاں کل ھمیشیاں کیتے نکھڑ ویسوں،، اوں میکوں غورنال ݙٹھا، آپݨی مندری لہایس تے ٻولی، باسط، ایہ تیکوں میݙی یاد ݙیویندی راھسی، ایہ ڳالھ کر او اٹھی کھڑی تھئ میںݙا ھاں ٻݙ ڳیا آڄ تریہہ سال بعد میݙے نال عجب واقعہ تھے، میں بوسن روڈ تے موجود،، چیز آپ،، ویسٹ کوٹ گھنݨ ڳیاں، میں اڄاں شیشے دا در ٹپیاں تے اچا چپت ھک عورت تلک تے میݙے سینے نال آ لڳی ، میں بے خیالی اچ اوندا ہتھ پکڑ اٹھایا، اوں جیڑھیلے میکوں ݙٹھا تاں ٻولی،، باسط،، میں اونکوں ݙیکھ حیران پریشان تھی ڳیم ایں توں پہلے جو میں کوئ ولدی ݙینداں ݙوں نینگر چھوہریں امی، امی کرماء نال آ کھڑیاں، میں حالی آپݨے آٻ کوں سنبھلیندا کھڑا ھم جو او ٻاھر نکل ڳے، میں آپݨے آپ کوں کٹھا کر ٻاہر آیم تاں چھوہریں ہک واری کنڈ ولا پچھوں تے ݙٹھا تے کار اچ وڑ ڳیاں، انھاں دی ماء. کار اچ ٻاھݨ توں پہلے چھیکڑی واری پچھوں تے دید بھنوائ تے او وی کار اچ وڑ ڳی ـ کل ثمینہ،، دا اچاچیت ملݨ یاداں دے در کھول ڳے، یونیورسٹی اچ گزرے ݙوں سال میݙی حیاتی دا ثمل ھن، آڄ جے ادبی دنیا اچ میݙی ڄاݨ سنڄاݨ ہے او،، ثمینہ،، دی وجہ توں ھے، اساں جیڑھیلے ہک ݙوجھے دے ڈھیر نیڑے تھی ڳیوسے تاں اللہ دی قسم اساں چھڑا کتاباں دیاں، پھلاں دیاں، غلاباں دیاں، وݨاں دیاں پکھیاں دیاں ڳالھیں کریندے ھاسے، یار، عجب چھوکری ھئ، میں اوندے نال پیار محبت دی ڳالھ کریندا تاں او رس ویندی تےآھدی باسط، میں ولدی ݙیندا جی، میݙی جی سݨ آھدی تیکوں میݙا ناں نی آندا، میں مسک ولدی ݙیندا ،، آندے،، ول، توں میکوں صرف،، ثمینہ،، سݙیا کر میں آھدا، کیوں توں میݙی کیا لڳدیں، او میݙیاں آکھیں اچ آکھیں پوڑ آھدی ،، کجھ کائیناں، تاں ول تیݙا ساݙا سانگا کیا ھے، او مسک آھدی،،، باسط،، آپاں کلاس فیلو تاں ہیں بس چھڑا کلاس فیلو،، جیا بس اساں ایہے ڳالھیں کریندے ھاسے، ہک ݙینہہ. لائبریری ٻیٹھے ھاسے، میں ا وندے ہتھ اتے ہتھ رکھیا تاں اوں رتی لال تھی ہتھ پچھوں تے چھک گھدا تے ناراض تھی اٹھی ڳی ایہ کیا بدتمیزی اے، ول او کئ ݙینہہ یونیورسٹی نہ آئ، میں مراں نہ جیواں، ھوں زمانے موبائل ھن کائناں، ملݨ مشکل مہانگ ھا، مونجھی تاں او وی ھئ، ہک ݙیہنہ کلاس اچ آئ تاں میݙیاں آکھیں اوندے چہرے ات آ ٹک ڳیاں، اوں وی لاپرواہئ نال ہک واری ݙٹھا تے ٻاہر نکل ڳی، او اڳوں میں پچھوں، آڄ او سدھی لائبریری ڳی، میں وی پچھوں ھوں میز اتے ونج ٻیٹھوسے جتھاں روز ٻاھندے ھاسے، اساں آمݨے سامݨے ٻیٹھے ھاسے میں نظراں اوندے چہرے تے پوڑ ݙتیاں، او وی میکوں تر، تر ݙھدی رھئ لیکن ٻولی نہ، میں ہتھ ٻدھ معافی منگی،، ثمینہ، ،، جی،، کھنڈ کھیر پی، میڈیم معافی نی مل سڳدی اوں ٹھڈا شکارا بھریا تے ٻولی میݙی ہک شرط ھے جو حکم ،، باسط، جی اوں مسک ولدی ݙتی کھنڈ کھیر پی ہک صورت معافی مل سڳدی اے توں میݙے ناں دیاں گھر اچ ݙوں نماں لیسیں، گھر اچ طوطے پلیسیں ـ ثمینہ،، دا رسݨ میݙے کیتے زندگی دا رس ونجݨ ھا، رسیمیں دے ڈوں ݙینہہ بعد میکوں ایں گالھ تے معافی ملی جو توں ونج تے میݙے ناں دیاں ݙوں،، نماں،، لا نینگر پ دا ایہ زمانہ وی عجب ہوندے معشوق کوئ حکم کرے ول تہاکوں دنیا جہان دا کؤئ ھوش نی راھندا، میں پہلے عرض کیتے ثمینہ کوئ عجب چھوہر ھئ، کتاباں، ددختاں، پکھیاں، مدا جمل جہان بارے ڳالھ کریندی ایں عمر اچ کتاباں وی ڈھیر پڑھدی ھئ، اللہ دی قسم میکوں وی ھوں کتاباں دا سونھاں کیتا باقاعدہ کتاب داتحفہ ݙیندی، اوں میکوں،، نماں، راھݨ بارے ڳالھ کیتی، میں سدھا ھوسٹل آیم کپڑے ٻدھم دوست پچھدے رھے ڳے یار باسط خیر ھے ݙوں ݙینہہ پہلے تاں گھروں آئیں، میں سدھا دیرے آݙے ڳیم اتھوں بس تے ٻہہ گھر روانہ تھی ڳیم ھوں زمانے ساݙی وستی اچوں ھک گھا نگھڑا بس سویرے آندی تے عصر ویلے واپس ویندی، بس کیا ھئ ھک عجوبا ھا، بس دے اندر سواریاں اتے سواریاں کئ لوک پچھوں چنبڑے کھڑے ھوندے ھن، بس راہ رستے اچ کھڑی ہر سواری کوں چیندی بھانویں جاء ھوندی تے بھانویں نہ،کنڈکٹر رستے اچوں سواریاں دے نال لیلے، کتے تے ککڑیں وی لݙ گھندا، میں جیڑھیلے گھر پنم تاں ٻکر وال مال واپس ولائ آندے ھن، میں گھر پنم تاں اماں ٻولی پتر خیر ھے اڳلے ݙیھاڑے تاں توں اتھوں ڳئیں آڄ ول ولیا آئیں، ابا، پڑھائ دا دھیان کیتا کر، میں اماں کوں کوئ ولدی نہ ݙتی سدھا دھرالیاں آلے باغ گیم، اڳوں مالھی چاچا رمضان کھڑا ھا پچھیس پتر خیر ھے آڄ کیویں لنگھ آئیں، می اونکوں آپݨے آوݨ دا مقصد ݙسیا، اوں ہتھ دا اشارہ کر آکھیاپتر، او چویڑے دی کندھ نال سڄے پاسوں تیݙے قد جیݙیاں تراے نماں کھڑن توں ݙوں تھݙ گھن، میں جیڑھیلے ٹریم تاں چاچے ہکل ݙتی باسط کھڑ یار ایہ تئیں کنوں کائیناں تھݙیسن ڄل میں تیکوں تھݙ ݙیواں، سیں، نماں تھݙیج ڳیاں گھر رھیج ڳیاں تریجھے ݙینہہ واپس ول ڳیم، کنٹین تے ٻیٹھے ھاسے، ثمینہ میں در ݙٹھا تے ٻولی،،، سر،، میں مسک ولدی ݙتی ،، جی میڈیم، سر، کل کتھاں ھاوے، میں. سر نیوا آکھیا میڈم میکوں خود تا ں اکھیا ھاوے، باسط تںکوں ھک صورت معافی مل سڳدی ھے توں گھر ونج تے میݙےکیتے ݙوں نماں لا، اوں میں در ݙٹھا تے مسک پئ، میں آکھیا ثمینہ اوں ولدی ݙتی جی میں آکھیا کھنݙ کھی پی اوں زور داٹہاکارا ماریا تے ٻولی باسط ،، جی،، اوں مسک آکھیا کھنڈ کھیر پی، باسط تیکوں پتہ ھے میں تیکوں نماں راھݨ بارے کیوں آکھیے، ھݨ چیتر مک ڳے وساکھ لڳ ڳے، آھستہ، آھستہ ہر شے پیلی تھیندی ویندی ہے، ، کݨکیں پک ڳن، کئ پھل وی بیجاں تے آڳن لیکن وساکھ اچ،، نماں، تے، شرینہاں، اتے مکمل بہار ھے، اوں کنٹین دے سامݨے کھڑی نم در اشارہ کیتا باسط، ایہ کیویں پھلاں نال لݙی پئ اے، تلے پھل ایویں کریے پن جینویں کیہں آپݨے محبوب دے قدماں اچ پھل وچھا رکھیے ھوون، باسط زری زور دا ساہ گھن تے نم دے پھلاں دی مہک محسوس کر، میں آکھیں بند کر زور دا ساہ گھدا، سر بس ھݨ آکھیں کھولو جی جیا تہاکوں پتہ ھے نم دے پتر، پھل تے نمولیاں انٹی بائو ٹیک ھوندن، مچھر تہاݙے ویڑھے نی آندے، جے تہاکوں خارش تھی ونجے، کیہں کوں الرجی ھووے تاں نم دے پتر اکال تے اوں پاݨی نال غسل کرو کجھ آے سمجھ شریف اچ، میں سر نیواآکھیا جیا، میڈم ـ زندگی دا کوئ واقعہ، کوئ حادثہ، کوئ ڳالھ تہاݙیاں یاداں دی،، اریݨ،، اچوں تھڳڑی کڈھ گھندی اےتے ول، کلھوٹی، اچوں ہک، ہک داݨا کرݨ شروع تھی ویندے، کجھ ݙینہہ پہلے،، ثمینہ،، دا اچا چیت ملݨ، ول ہک دید مار ٹر ونجݨ میݙی زندگی دا ہک خواب اے، ایہ ہک دید میکوں ہک واری ول کٹھا کر جیوݨ دی سک ݙے ڳی اے آڄکل میں ول ویہ ٻاوی سال دا نینگر بنڑیا وداں، کل محمود مہے، عثمان کریم بھٹے تے ݙوجھے ڈھیر سارے نینگراں میݙے کنوں پچھیے ماما، تیکوں ثمینہ دی قسم، ایہ ݙس او کتنی سوھݨی ھئ مارکا کیا میں شاعر آں جو کوڑے زٹل ریڑھاں تے آکھاں، اوندے وال ونگرے ھن، متھا چندر وانگوں چمکدا ھا، گردن کونج وانگوں ھئ، جیڑھیلے پاݨی پیندی ھئ تاں صاف نظردا ھا، اوندے بھر بھٹے تیر کمان وانگوں ھن، پیٹ تاں نال ھس کائیناں، ٹردی ھئ تاں چیل ول کھا ویندی ھئ، مسکدی ھئ تاں پھل کردے ھن، مارکا، ثمینہ، اللہ سوھݨے دی نشانی ھئ، اللہ دی ہک سوھݨی مخـلوق ھئ، سوھݨپ دی جیڑھی تصویر شاعرچھکیندن او نرا کوڑ اے، آھدن سیں، فلاݨی عورت حور دی کار ھے، ترٹ مرو کݙاھیں کوئ حورݙٹھی ھیووے، ، ، ایویں کھنب دا کاں چاء بنڑیندے وے، ، ثمینہ، آپݨے ٻول الا اچ، آپݨی ٹور اچ، آپݨے رکھ رکھاؤ اچ، آپݨی فکر اچ انسان دوست ھئ، او چھڑا انسان دوست نہ ھئ او کائینات دے ہر زرے نال محبت کریندی ھئ، ایہا اوندی خوبصورتی کیا تھوڑی ھے، ھوں زمانے چھوہریں دی اکثریت برقعہ پیندی ھئ، کجھ ایجھیاں وی ھن جیڑھیاں بوجھݨ ڳل اچ پاء ڈھلکدیاں ھن، لیکن ثمینہ دے سر تے ھمیشہ بوچھݨ ھوندا ھا، ڳل اچ سونے دی رنجیری، سڄے ہتھ اچ ہک مندری تے ہک چھلا، او ہوٹھاں تے سرخی اصلوں نہ لیندی ھئ، اوندے ہوٹھ سرخی دے متھاج وی اصلوں نہ ھن، خرم سیں آکھیا ھا سرخیاں کوں رنگ لئ کھڑن ہوٹھ غلابی یار دے آڄکل تاں چھوہریں چھوہر یونیورسٹیاں اچ کالجاں اچ نکی، نکی ڳالھ تے آھدن،،، یار،،،، یار،، یہ کیا بات ھوئ، ھوں زمانے ایہ تصور وی نہ ھا، میں ھک دفعہ آکھ ٻیٹھم،، جانم،، آڄ تاں ݙاڈھی سوھݨی لڳدی ٻیٹھیں، بس سیں او ایں ڳالھ توں چڑ ڳی و لدی ݙتس باسط، ایہ کیا بکواس اے، میں آکھیا،، جند،، ایہ بھلا کوڑ اے، او کوڑیج تے اٹھی کھڑی تھئ، تےآکھیس ایہ، جانم،،،، جند،، سب کوڑیاں ڳالھیں ھن، تساں خود تاں ھک دفعہ کلاس اچ عزیز شاھد دا شعر سݨایا ھا، او کیا ھا بھلا، ھا، میکوں یاد آ ڳے ایہ.قول، اقرار، وعدے، قسماں، فضول رسماں وفا، محبت، خلوص، لفظی تجارتاں ھن، ایہ شعر سݨا او مسکی تے آکھیس باسط میں ولدی ݙتی جی او ٻولی کھنڈ کھیر پی آکھݨ لڳی، ایہ شعر تساں سݨایا ھا نہ، میں آھیں اچ سر لوݙیا تاں ثمینہ ٻولی، زری ایݙے ݙیکھو، میں اوندی دید اچ دید ملائ تاں او بولی سر ایہ،، جانم،، تے،، جند،، آلی کیا بکواس ھے، جے تساں آئیندہ میکوں ایجھیں لفظ آکھیے تاں تاں ول اچھا،. کیا تھیسی ݙساں تہاکوں میں ولدی ݙتی میڈم، آڄ. تساں میکوں،، تساں،، تساں،،. کر آلواے،. جے آڄ دے بعد تساں میکوں،، توں،، توں،، کر نہ آلوایا تاں میں،، جانم،، تے،، جند،، آلے لفظ. لفظ ول، ول آکھیساں میݙی ڳالھ سݨ او اٹھی کھڑی تھئ، ہک واری میکوں غور نال ݙٹھس تے آکھیس باسط،، توں وݙا حضرت ہیں ـ اردو دے ہک شاعر آکھیا ھا جو یاد ماضی عزاب ہے یا رب، میکوں سمجھ نی آندی جو ماضی کیویں عزاب ہوندے اللہ ڄاݨے اوں شودے دے کیا رولےھن، ساکوں تاں ثمینہ دی ہک دید مار مکاے پچھوال دے سوجھل قصے ہتھ ٻدھ آکھیں اڳوں آ کھڑن، یونیورسٹی دا جہان اے، حوریاں پریاں ٹولے ٹولےـ حسن دیاں ہیلاں برھوں دےجھولے، ساݙی کلاس اچ وستیاں ٹھٹھیاں توں گھن مختلف شہراں توں آے نینگر تے نینگریں ھن، ساݙی کلاس علی پور داہک نینگر ھا ناں ھا اوندا امجدـایہ کوئ عجب اللہ دا بندہ ھا ٻولیندے اصلوں نہ تھکدا ھا، او ٻہوں جلدی ساری کلاس دا بھائ جان. بݨ ڳیا، چھوہریں دے نکے نکے کم بھڄ بھڄ تے کریندا ھاـ چھوریں وی ہر ویلے اونکوں امجد بھائ امجد بھائ سݙ اکوای رکھدیاں، لطیفے باز وی ݙاݙھا ھا، اوندیاں ڈھیر ساریاں عادتاں وی چھوہریں وانگوں ھن ساݙا ہک ٻیا کلاس فیلو ھا شعیب لغاری او تونسے شریف دا ھاـ جوان نہ ڳورا ھا نہ کالا، پڑھݨ دا او وی ٻہوں شوقین ھا ـسیاست اوندا خاص موضوع ھا، پکا سرخا ھا،. ھوں زمانے ایشیا سرخ ھے، ایشیا سبز ھے دے نعرے لڳدے ھن، ساݙی یونیورسٹی دے سرخے کجھ کمزور ھن جڈاں جو صحالین ݙنݙکے سوٹے، پستول وغیرہ لکائ ودے ھوندے ھن، ، شعیب نال ساݙی ݙاڈھی کھل کھلا ھئ، او میکوں اکثر آھدا یا رباسط بھاڑ دے تل آ، آپ تاں چھوہر پھسا گھدی ساݙے بارے وی کجھ سوچ، میں کھل ولدی ݙیندا ھم ٻچہ، ساݙا استاد،، افضل مسعود آھدا ھوندا ھا، شکاری آپݨا شکار آپ مریندے، او آھدا ݙیکھ باسط یار نسہے، ووے کاکا یار تاں ہیں پر چھوہر آپ پھساوݨی پوندی اے، پہلے آپݨی شکل تاں ݙیکھ کیوں کیا ھے میݙی شکل کوں، ووی پہاڑ دا بلوچ آپہلے ھک کم کر، توں گھن،، تبت سنو،، روز رات کوں ایہ کریم چنگی طرحاں منہ کوں مل ٻانہیں کوں لا سم پوویں سویرے سویرے چنگی طرحاں اشنان کر والاں کوں تیل لا کنگھی ݙے یونیورسٹی آ یا کریں، ہفتے بعد میں تیکوں ݙسیساں جو چھوہر کیویں پھسدی اے، جوان سیں میݙی ڳالھ تے عمل شروع کرݙتا ھݨ روز اشنان کر بݨ جڑ تے آوے، جوان کنگھی کھیسے اچ رکھݨ لڳ ڳیا، ول ول سر تے ہتھ پھیر والاں کوں ٻلھیندا، قمیض دے کالر سدھے کریندا، ہفتے بعد آکھیس ووے بھاڑ دے تل آ ہفتہ تھی ڳے میں تیݙی ہر ڳالھ تے عمل کیتے ول وی کوئ چھوہر نی پھسی، میں پچھیا خان حال ݙے کریم کیڑھی لیندا رھے ڳئیں، کھل ولدی ݙتس یار،، مٹیار سنو،، لیندا رھے ڳیا میں آکھیا ووے کودن آں ہیں نہ اوھو پھڑشا بلوچ میں تیکوں کیڑھی کریم آکھی ھئ، یار تئیں تاں آکھی ھئ،، تبت سنو،، ول تئیں،، مٹیار سنو،، آلا موکالا کیوں ملیا آکھݨ لڳا یار، سٹور توں ایہا ملی اے، میں آکھیا پتر جے تئیں توں،، تبت سنو،، نی لیندا،. چھوہر نی پھسدی، ،، ثمینہ تیݙا شکریہ تیݙی وجہ توں پراݨے سنگتی یاد آے کل زکر کیتا ھاسے شبو لغاری دا، میں عرض کیتے ہر دور اچ ہر جماعت اچ ہک توں ودھ ہک ہیرا ہوندے لیکن کمال دی ڳالھ ہے زندگی دے ایہ ݙوں سال تہاݙے کھیسے یاداں دا ڈھیر سارا بھانج پا ویندن جیکوں تساں ساری حیاتی خرچ کریندے وے، آڄ تہاکوں آپݨے ھوسٹل دا حال ݙینداں،، ثمینہ،، دےقصے تاں نال نال ٹردے راھسن ـ.میں عرض کیتے ساݙے زمانے ایشیا،، سرخ،، ھے،، اییشا،، سبز ہے دے نعرے زوراں تے ہن اسلامی جمعیت طلبا دے صحالین ہر ویلے ترامݨ تپائ راھندے ھن ساݙا ہک کلاس فیلو،، دانش خاں ملے زائ کڑی جمنداں دا پٹھاݨ ھا، ھا وی پکا جماعتیا، اساݙا ہک دلبر سید غلام محمد شاہ ھا جینکوں اساں غلابی شاہ سݙیندے ھاسے، شاہ صاحب دلبر نینگر ھا اوندا تعلق درگاہ، حضرت کھٻڑ فقیر، موضع لالو نائیچ تحصیل احمد پور شرقیہ نال ھا ھوں زمانے ٻہوں گھٹ لوکاں کول زاتی سواریاں ھن ہک ݙوں استاد ویسپا موٹر سائیکل تے آندے ھن لیکن ھوں زمانے وی غلابی شاہ کول ہک پراݨی جیپ ھئ، شاہ صاحب. ساکوں روز شام کوں کینٹ گھن ویندا کیوں جو اتھاں شام کوں حوراں پریاں لہاندیاں ھن گلگشت اچ حالی ایݙی رونق نہ ھوندی ھئـی غلابی شاہ ساکوں ہر مہینے منڈوے تے وی گھن ویندا تے فلم ݙیکھیندا واہ ثمینہ توں کیا ملیں یاداں دی چھل آ ڳی اے، سیں میݙا بھانویں جو غلابی شاہ درگاھئ نظام دی پیداور ھا لیکن ھا پکا سرخا، ابوبکر ہال اچ اوندے کمرے دا نمبر ھاݙاہ، آپ چنگا بھلا ٹیرر ھا، اساں سارے سرخے رات کوں اوندے کمرے کٹھے تھیندے ھاسے، اوندے کمرے دے دروازے تے ݪکھیا کھڑا ھوندا ھا،، کامریڈ ھاوس،، اتھاں ساری رات سوشل ازم تے سرمایہ داری نظام بارے بحث تھیندی، ساݙے ݙوں یار ھن ہک تاں ٹٻی قیصرانی دا وقاص بلوچ،، تے ݙوجھا ھا،، ریتڑے دا، مان لغاری،، ایہ ݙوھیں کوئ عجب دلبر ھن گردن تئیں کامریڈ، انھاں کول آپݨی کوئ رہائیش نہ ھئ او یکا غلابی شاہ دے کمرے اچ پے راھندے ھن،
روسی لٹریچر آپ وی پڑھدے ھن ساکوں وی پڑھیندے ھن اللہ دے بندے چرس وی چوی گھنٹے پیندے ھن ھݨ ایویں بندہ کوڑ مارے ساکوں وی سوٹا لویندے ھن، جے کوئ انھاں نال بحث کرے ھا تاں آھدے ھن مرشد، تہاکوں کیا پتہ تساں ہک نمبر دے جاھل ھیووے، جیڑھیلے بحث ودھ ویندی غلابی شاہ کھڑا تھی نعرہ لیندا، انقلاب زندہ باد، سرمایا داری مردہ بعد،
ایندے بعد او الماری دا جندرہ کھولیندا وچوں،، بلیک لیبل،، دی بوتل کڈھیندا، ساریاں کوں آھدا بھیݨ بھنکو ھݨ نعرہ لاؤانقلاب زندہ باد سرمایہ داری مردہ باد ول او بوتل کوں پولے پولے ہتھ پھریندا. مٹھا ݙیندا تے آھدا اللہ دی قسم جئیں ایہ بوتل بݨائ اے سدھا جنت اچ ویسی، ایہ سید دی گارنݨی ہے، ایجھاں لیسواں بت تاں کیہں چھوہر دا وی نی ہوندا، ، ایں دوران جمعیت دا ساݙا یار دانش خاں وی آویندا غلابی شاہ اونکوں ݙیکھ آھدا ووے خان آکھ انقلاب زندہ باد سرمایاداری مردہ باد، او ولدی ݙیندا مرشد ہک شرط ہے میں نعرہ ول لیساں او پچھدا کیا مرشد، میں تراے پیک لیساں ایندے بعد غلابی شاہ پیک تیار کریندا ول نعرہ لیندا انقلاب زندہ باد سرمایا داری مردہ بادسارے رل نعرہ لیندے انقلاب زندہ باد، سرمایا داری مردہ باد غلابی شاہ آھدا بھیݨ بھنکو، ھݨ سید دی رت اچ دھاؤ ،، سارے رل نعرہ مریندے غلابی ساݙا شیر اے، باقی ہیر پھیر ہے، غلابی شاہ، دانش خاں دا ہتھ پکڑ کھڑا تھی ویندا ول جھمر دا پھیرا مار آھدا دانش خاں، ھݨ توں نعرہ لوا، دانش. خاں گلاس ہوا اچ بلند کریندا تے زور دا نعرہ مرویندا انقلاب زندہ باد سرمایاداری مردہ باہ سارے یک زبان تھی ولدی ݙیندے انقلاب زندہ باد سرمایا داری مردہ باد گزریا وقت ویلا بندے دیاں یاداں دا خزانہ ہوندے، سیاݨے آھدن وقت کڈاھیں ہکو سنواں نی راھندا، خوشیاں غمیاں، اوکھاوتاں، سوکھاوتاں سب کجھ گزر ویندے لکین انسان انھاں کوں بھلدا نی ثمینہ دا اچاچیت ملݨ یاداں دے در کھلݨ، اوندا باسط آکھ ٹر ونجݨ ساکوں جیوݨ دی جاڳ لا ڳے، یونیورسٹی دا زمانہ، کلاس روم، ھاسٹل یاراں دے کٹھ تے غلابی شاہ دی یاد وی کتھائیں ثمینہ دے بوچھݨ دے پاند نال ٻدھی ھوئ ہک سوکھڑی ہے، غلاٻی شاہ دا درگاھی نظام نال ٻدھا ھووݨ، گھنݨ آلے ہتھ دا ݙیوݨ ہک حیران کن ڳالھ ھئ جوان سوھݨا وی رڄ ھا. ڳورا، چٹا بوزکی دی قمیض تے تلے ستھݨ کورے لٹھے دی پیندا ہا، سڄے ہتھ اچ چاندی دا کڑا پیریں گرگابی، ہک سیںد ݙوجھا ٹیرر، تریجھا پڑھݨ آلا ایہ حیران کن ڳالھ اے انویں وی کامریڈ سارے پڑھدے ٻہوں ھن، غلابی شاہ دی کہانی وی عجب ہے، واہ ثمینہ تیݙے ملݨ تے نہ ٻولݨ ساکوں ٻولݨ دی سک ݙتی،تے اساں یاداں دے رنگ اچ رنگیے ڳیوسے، غلابی شاہ غریب پرور وی ھا ساݙا ہک کلاس فیلو جلال پور پیر والے دا قاسم نوناری ھا او شودا غریب گھر دا فرد ھا، یونیورسٹی داخلہ تاں گھن کھڑا ول اڳوں فیس نہ بھر. سڳدا ھا، شاہ صاحب چپ کر اوندی فیس بھر ݙیندا ھا ایہ ڳالھ میں ڄاݨداں میݙا خدا ڄاݨدے یاغلابی شاہ ڄاݨدا ھا مجال کیہں ݙوجھے کوں پتہ ہووے، آڄ یاداں دا در کھلیے تاں میں تہاکوں ݙسیندا پیاں، غلابی شاہ تعلیم مکݨ دے بعد سی ایس ایس دا ا. متحان ݙتا تے پاس وی تھیا ول اساں نکھڑ ڳیوسے، میݙی نوکری اسلام آباد آڈٹ ڈیپارٹمنٹ اچ تھی ڳئ، ہک ݙینہہ میں تے میݙی گھر آلی اسلام آباد سپر سٹور اچ گھر. داسودا سود گھندے ودے ھاسے جو کیہں میݙیاں آکھیں تے ہتھ آرکھیا میں ہتھ اوتے ہتھ رکھیااو ٻولیا ووے باسط میکوں سنڄاتی کئ سالاں بعد میکوں آواز ڄاتی سنڄاتی لگی پر اللہ دی قسم میں سنڄاݨ نی سڳیم، میں آکھیا یار، آکھیں توں ہتھ ہٹیسیں تاں میں سنڄڑیساں، خیر اوں ہتھ ھٹایا تاں میں ایہ ݙیکھ حیران تھی ڳیم جو ہک چٹا ڳورا باریش بندہ میݙے سامݨے کھڑے، سر تے چٹی ٹوپی، لمبا چولا، ستھݨ ڳٹیاں توں اتے، مونڈھے تے دھاری دار پیلہ رومال ہتھ اچ تسبی، متھے تے سجدیاں دے دانگ، میں آکھیا ووے کامریڈ غلابی شاہ توں، وؤے بھاڑ دا تل آ تیکوں کیا تھی ڳے اوں زور داٹہکارا ماریا تے میݙے ڳل لڳ ڳیا چھک تے بھاکل پاتس ہک واری میکوں ول غور نال ݙیکھ ول زور دا بھاکل پاتس، آکھیس ووےبھیݨ بھنک آ ھݨ میں کامریڈ نی میں سید غلابی شاہ سجادہ نشین، درگاہ حضرت کھٻڑ فقیر، قادری، چستی، سوہروردی، نظامی، سعیدی، چکڑالوی ھاں، ھݨ میکوں مرشد سݙ مرشد میں زور دا ٹہاکارا ماریا تے آکھیم واہ وؤے بے مرشدآ کتھ کامریڈ کتھ مرشد اوں آکھیا رن چود آ لڑھ نہ مار ایہ گھن میݙا وزٹنگ کارڈ میں آجکل چنی ڳوٹھ توں ایم این اے ھاں اسلام آباد اسمبلی دے اجلاس اچ آیاوداں ھݨ میڈی بھرڄائ تیݙے نال ہے مغرب دے بعد ایم این اے ھاسٹل کمرہ نمبر چار سو وی اچ آ ونجیں ماضی کوں یاد کریسوں ول میں تیکوں ݙسیساں جو میں،، کامریڈ،، توں،، مرشد کیوں بݨیم اسلام آباد اچ غلابی شاہ دا ملݨ وی ہک تاریخی واقعہ اے نہ تاں طالب علمی دے نکھیڑے ول کݙاں ملدن روزی رزق دے بہانے بندہ نکھڑدا تاں ہے ول کݙاں ہتھ آندے، غلابی شاہ. نال ملݨ دی سک ݙوڑی ھئ رستے اچ میݙی گھر آݪی پچھیا ایہ مولوی کون ھا مولوی کیڑھا مولوی جیڑھا سپر سٹور اچ تہاکوں بھاکل پا ول، ول کھڑا ملدا ھا بیگم، ایہ مولوی نہ ھا ایہ ساݙے دور دا پکا سوور ھا کیا مطلب بیگم، ایہ ساݙا دلبر، یار تے جماعتی غلابی شاہ ھا، آڄکل ایم این اے ہے، اسلام آباد قومی اسمبلی دے اجلاس اچ آیا ودے باسط جے تہاݙا. پراݨا یار ہے تاں اینکوں گھر آوݨ دی دعوت ݙیو ھا، شودا کیا اکھیسی، میں ولدی ݙتی، آڄ تاں اوں مغرب دے بعد ایم این اے ھاسٹل آوݨ دی دعوت ݙتی اے، سیں، میں عصر ویلے گھروں آی ایٹ سنٹر توں فیض آباد دے رستے اندر وڑیم رستے اچ مٹھے محبوب ارشاد امین دی نیوز ایجنسی دا دفتر ھا سوچیم اونکوں وی مل گھنساں، زرعی ترقیاتی بنک دے ھیڈ کوارٹر نال اوندا فلیٹ ھا میں فلیٹ دے ٻاہروں کار ونج پارک کیتی، اندر ونج کمرے دی بل وڄایم تاں ارشاد آمین خود ٻاہر آیا، اندر ڈرائینگ روم اچ استاد مظہر عارف تے کجھ اݨ ڄاݨ بندے وی ٻیٹھے ھن، مظہر عارف اٹھی بھاکل پاتا ارشاد امین باقی سنگتیاں نال تعارف کروایا، ٻٹ کڑاک لیندے مغرب دی بانگ مل ڳی، ارشاد امین چاء بسکٹ نال داری کیتی گزریاں یاداں تازیاں کیتوسے، میں مؤکل منگ ٻاہر نکل آیم سدھا شاہراے دستور تے آ چڑھیم کاراں دا قہر دا رش ھا، ہک توں ہک نویں کار ھا سیں، آخر گریڈاں دا شہر اے، ساݙا یار غلابی شاہ آھدا ھوندا ھا ایہ سووراں دا شہر ہے، اتھاں وݙے وݙے فرعون وسدن، اساں ھوں زمانے اسلام آباد دا چھڑا ناں سݨیا ھا جݙاں جو غلابی شاہ آندا ویندا رھے ویندا ھا میں اسمبلی ہال کنوں موٹر ایم این اے ھوسٹل در موڑی کار پارک کر انٹری گیٹ تے آیم کلرک میݙا شناختی کارݙٹھا رجسڑ اچ درج کر سلیوٹ ماریس تے میں راھداریاں اچوں تھیندا کمرہ نمبر چار سو وی اچ پڄ ڳیم، غلابی شاہ عشاء دی نماز پڑھہ حالی مصلے تے ٻیٹھا ھا، میں آکھیا کامریݙ ولدی ݙتس ووے باسط بندے دا پتر بݨ، میں ھݨ کامریڈ نی مرشد ھاں مرشد میں ٹہکارا مار آکھیا واہ ووے بے مرشدآ جیندا ڄم ݙٹھے اوندے ݙند کیا ݙیکھݨ او مسکیا چل بھاڑی آ، بکواس نہ کرآ میݙے نال ٻہہ، میں پچھیم یار، غلابی شاہ، تیݙے اندر ایہ تبدیلی کیوں آی، ووے مر نہ اٻہالا نہ تھی ایں سارے ہفتے اسمبلی دا اجلاس راھسی تیکوں ذال دے قسم توں روز میکوں ملݨ آیا کر، میں روز آوݨ دا وعدہ کیتا تاں غلابی شاہ آکھیا رن چود آ توں کوڑا بندہ ہئیں رن دی قسم نہ اماں دی قسم چاء میں ول اتبار کریساں، میکوں جلدی ھئ میں آکھیا مرشد، میکوں کجھ کم ھن کمرہ میں ݙیکھ گھدے ھݨ کل ول آساں، میݙے منہوں،، مرشد،، دا لفظ سݨ غلابی شاہ زور دا ٹہکارا ماریا تے آکھیس،. انقلاب زند باد میں ولدی ݙتی، سامراج مردہ باد غلابی شاہ زندہ باد آکھݨ لڳا وؤے بندے داپتر بݨ، آکھ مرشد زندہ باد، میں مرشد دا نعرہ لایا، غلابی شاہ اٹھی، میݙا ہتھ پکڑ الماری آلے پاسے ٹر پیا، جندرا کھولیں، وچوں،، بلیک لیبل،، دی بوتل چاتس، بوتل کوں مٹھا ݙے اوندے تے ہتھ پھیریس تے ٻولیا ووے باسط آ، ایجھاں لیسوں تے نرم بت تاں کیہں. نینگر دا وی نی ھوندا،اللہ دی قسم جئیں ایہ بوتل بݨائ اے او سدھا جنت اچ ویسی، ایہ سید دی گرنٹی اے، آ میݙے نال بہہ اٻہالا نہ تھی، اوں ݙوں پیک بݨاے چئر کرݨ دے بعد آکھیس ووے بھیݨ بھنک آ ھݨ سید دی رت اچ دھا، میں پیک کوں ہتھ لایا تاں پیک میݙ ے کنوں گھن گھدس تے آکھیس پہلے نعرہ لا انقلاب زندہ باد، سامراجیت مردہ باد تحریر عبدالباسط بھٹی حوالہ جات جاری ناول گزر ڳئی گزران