۔
شہباذشاذر سرائیکی وسوں داسڄاک شاعر
تحریر:ثانیہ رحمان
سراٸیکی دھرتی امن دی سرزمین ہے۔ ایں خطے دے واسی ہمیش کنوں ای امن دی ڳالھ کیتی ہے تے ایں دھرتی توں ہمیش امن کوں ای فروغ ݙتا ڳٸے۔ سراٸیکی خطے دی روایات ݙیکھو یا ایں خطے دا زبان و ادب ہر جاہ امن تے امن دے داعی ݙسدن۔ ماضی وچ سراٸیکی وسوں دے واسی کوں اوندی ایں امن پرستی دے بدلے کیا ݙتا ڳٸے۔۔۔۔۔؟
تاں ایندا جواب ہے مونجھ ، سراٸیکی وسیب دے واسی کوں ہمیش کنوں آوݨ آلے ہر حملہ آور وسیبی وساٸل دی تباہی دے نتیجہ وچ ایں خطے دے واسی کوں مونجھ دان کیتی ہے۔ مونجھ سراٸیکیاں دی حیاتی وچ ایں سراٸیت کیتی جو اے ایں قوم وچ نسل در نسل منتقل تھٸی تے مونجھ اڄ سراٸیکی قوم دی میراث بݨ چکی ہے۔ اے مونجھ انہاں دے ساہ نال ہے تے شیٸت سدا نال ای راہووے۔ سراٸیکی وسوں دے سڄاک لوکاں جݙاں اپݨے خطے ، اپݨی ثقافت تے اپݨی تہذیب کوں بیان کرݨ کیتے قلم چاتے تاں انہاں خطے دے ہرہر پکھ کوں نشابر کرتے اپݨی مٹی دا حق ادا کر چھوڑے۔ سراٸیکی خطے دے واسی نثر لکھی ہے تاں اوں اپݨے اسلوب تے لفظاں وچ وسیب کوں ایں بیان کیتے جو وسیب دی ہک مکمل تصویر سامݨے آٸی ہے تے اگر ایں خطے دے واسی شاعری کیتی ہے تاں اوں وسیب دی ڳالھ کیتی ہے ، وسیب واسی دی ڳالھ کیتی ہے ، تہذیب دی ڳالھ کیتی ہے تے ثقافت دی ڳالھ کیتی ہے۔ سراٸیکی شاعری دے موجودہ دور دا ہک چڑھدا ناں شہباز شاذر ہے۔ شہباز شاذر سراٸیکی وسوں دا او سڄاک پتر ہے جیٸں اپݨی شاعری وچ سراٸیکی وسیب کوں ای نی بیان کیتا بلکہ اوندی شاعری وچ سراٸیکی وسوں ہے ، وسوں دا بندہ ہے ، بندے دی ڳالھ ہے ، پکھی پکھڑو ہن ، پکھیاں دی ڳالھ ہے ، پھل ہن انہاں پھلاں دی خوشبو ہے ، وݨ ہن ، ٻوٹے ہن ، ڄال ہے ، ڄال تے پیلھوں ہن ، گھوٹ ہے ، کنوار ہے ، مہندی ہے ، سہرا ہے ، شگن ہن ، انہاں شگناں تے جھمدے جھومری ہن ، پڑ ہن ، پڑاں تے دھمالا ہن ، ملہاریں ہن ملہاریں دی روݨق ہے ، عرس ہن ، میلے ہن ، چوپال ہے ، چوپالیں دے قصے ہن ، وساخیاں ہن ، وساخیاں تے وڄدے دول ہن ، پُھلیں تے رنگیں وچکار کھیݙدی الہڑ ہے تے وسیب دی محرومیاں تے وسیب نال دھرو دا حال سݨیدی ٻڈھڑی ہے جیندے منہ تے مونجھ ہے ، ایں مونجھ دی ہک ان کہی داستان ہے ایں داستان کو شاذر پڑھدے سݨدے تے سمجھدا وی ہے او وسیب دی ایں ان کہی داستان کوں اپݨی حساسیت دی بدولت لفظاں دا ویس پویندے تے یک نویں انداز نال وسیب دی ایں مونجھ دا قصہ اپݨی شاعری وچ سݨیدے۔ شاذر دی شاعری وچ ساکوں وسیب دا ہر رنگ نظردے۔ شاذر اپݨی شاعری دے رنگاں بارے خود آہدے:-
لحظہ کھن وی ٹکریں
بھانویں خوشی ہے ست رنگی
تیݙے رلے گزرے جہڑی
اوہا زندگی ہے ست رنگی
غزلاں ، نظماں ، ݙوہڑے کافیاں ساریاں صنفاں لکھیم
پڑھ کے ݙیکھ ہاں ذرا
میݙی شاعری ہے ست رنگی
شاذر ساݙی وسوں دا واسی ہے اوں وسوں دی روایت کوں برقرار رکھیا ہویا ہے او محبت کرݨ آلا انسان ہے اوندی شاعری وچ وی اوویں ای محبت ہے جیویں اوندی شخصیت وچ ہے۔ اوں جݙاں وی ڳالھ کیتی ہے محبت دی تے محبت دے پرچار دی کیتی ہے۔ شاذر دی محبت انسان ، انسان دی روایات ، تہذیب و ثقافت ، وسیب دے واسی پکھی پکھڑو نال وی ڳوڑھی ہے۔ او محبت دا داعی ہے ایں محبت کوں او لفظیں وچ ایں بیان کریندے:-
میݙےدرتےپیپل اتےکٸی کٸی ٻولیاں ٻولے میکوں لڳدی اللہ والی لالی ہےست رنگی اپݨی اکھ دی دنیااندرتیکوں ݙٹھاہیمی تہوں تاں میکوں لڳدے دھرتی ہےست رنگی کوٸل،طوطا،لالی،ڳیراساریں دااےگھراے ساکوں وی اےچھاں ݙیندی ہےٹالہی ہےست رنگی
شاذر ہک وسیبی شاعر ہے تے ایندی شاعری وچ وسیب دیاں خوشیاں ٻولیندن تاں او جھمراں دی ڳالھ کریندے ، جھومری دی ڳالھ کریندے ، دول دی ڳالھ کریندے تے دولی دی ڳالھ کریندے۔ ایویں ای اوندی شاعری وچ ساکوں وسیب دیاں محرومیاں ، وسیب دے ݙکھ درد تے وسیب دے واسی دی مونجھ دابیان وی ݙیکھݨ کوں ملدےاو وسیب نال تھیوݨ آلے دھرو دے خلاف محض اپݨی آواز ای بلند نی کریندا بلکہ ایندے خلاف بھرپور مزاحمت وی کریندے تے مقتدر حلقیاں توں انہاں محرومیاں تے دھرو دا حساب منگدے او اپݨے وسیب دے واسی نال تھٸے دھرو کوں بیان کریندے ایں دھرو دے ذمہ واراں دا محاسبہ کرتے وسیب دا ہک نماٸندہ ہووݨ دا حق ادا کریندے۔۔
سچ الایا ڳیا سر لہایا ڳیا
سولی منصورکوں نت چڑھایاڳیا
وقت اوکھے دے وچ یار منہ پھیرڳٸے
ساکوں مشکل دےوچ ایں آزمایا ڳیا
ساݙے درداں دا نوحہ سݨیا نا ڳیا
خالی قاصد ولا اڄ ولایا ڳیا
شاذر دی شاعری وسیب دی نماٸندہ شاعری ہے جیندے وچ وسیب ہے ، وسیب دی وسوں ہے تے وسیب دی ثقافت دا بیان ہے۔ شاذر لفظاں کوں بیان کرݨ دا فن بخوبی ڄاݨدے او لفظاں نال ایں کھیݙدے جو لفظاں دی ہک تندیر بݨددی ہے۔ شاذر ایں تندیر کوں جݙاں ترتیب ݙیندے تاں او لفظاں دی ہک نویں تخلیق کریندے تے اے تخلیق اوندی شاعری بݨددی ہے۔ شاذر دی شاعری دے موضوعات اڄ دے جدید دور دے موضوعات ہن او اپݨے ہم عصر شعرا دے مقابلے زیادہ ڳوڑھے انداز نال وسیب دا وسیب تے واسی دا بیانیہ دنیا دے سامݨے گھن آندے۔ شاذر دی موضوع تے ایں پکڑ ہے جو او شعر آہدے ہوٸیں اپݨے موضوع کوں ایں بیان کریندے جو سامعین کوں اپݨے منفرد بیانیہ انداز نال سحر وچ مبتلا کر گھندے۔ شاذر دا انداز بیان سادہ تے من بھانوݨا ہے۔ شہباز شاذر دی شاعری تے مشتمل ہک کتاب عشق خوشبو ہے ڈو جہانیں دی دےناں نال آچکی ہے۔ ایں کتاب دی ادبی حلقیاں وچ کافی پذیراٸی تھٸی ہے۔ دعا ہے جو اللہ سوہݨا وسیب دی وسوں دے ایں سڄاک پتر کوں حیاتی دے ایں پندھ وچ خوشیاں ݙیووے۔ تے اوندے زور قلم وچ اضافہ کرے۔