سورۃ البقرۃ مَدَنِیَّہ edit
اِیہ او رسول ہِن جِنھاں وِچوں بعض کُوں بعضیاں رسولاں اُتے بزُرگی (فضیلت) ݙِتی ڳئی، اِنھاں وِچوں ہِک او وِی ہے، جِیندے نال اللہ نے خود ڳالھ مُہاڑ کِیتی، اَتے بعضیاں دے عزّتاں دے دَرجے اُچے کِیتے ڳیئن، مریم دے پُتر عیسیٰ کُوں کُھلیاں ݙُلیاں نشانیاں ݙے تے بھیڄا ڳیا، اَتے پاک روح (جبریل) نال اُوندی ہمّت تے طاقت وَدھائی ڳئی، اَتے جیکر اللہ چَہندا تاں او لوک (آپس وِچ) ہرگز نہ لڑدے، او وِی اُوں ویلے ڄَݙاں جو اُنھاں کولھ کُھلیاں نشانیاں آچُکیاں ہَن، پر اُنھاں آپس وِچ (دین دے بارے وِچ) اِختلاف کِیتا، ٻَس اُنھاں وِچوں کُجھ نے تاں مَن گِھدّا ، پَر اُنھاں وِچوں کُجھ نے مَنّݨ تُوں اِنکار کر ݙِتا، اَتے جیکر اللہ چہندا تاں او لوک آپس وِچ ہرگز قتل و خون نہ کریندے، پر اللہ اُوہو کُجھ کریندے جیندا اِرادہ کر گِھندے (٢٥٣)۔ وُوئے لوکو، جِہڑے ایمان گِھن آئیوے، (اللہ دِی راہ وِچ) خرچ کرو اُوندے وِچوں جِہڑا اَساں تُہاکوں رزق ݙِتے، اِیں کنُوں پہلے جو او ݙین٘ہ آ پہنچے جِہڑے ݙین٘ہ نہ کوئی (عَملاں) دا سَودا تِھیسی، نہ کوئی دوستی یاری کَم آسی، اَتے نہ کوئی سِفارِش چَلسی، اَتے (دینِ اِسلام) کنُوں اِنکار کرݨ والے اِی غلطی اُتے ہِن (ظالم ہِن) (٢٥٤)۔ اللہ اِی ہے جِیندے سِوا ٻِیا معبود اِی کائے نھیں، او ہمیش جِیندا رہسی تے ساری کائنات کُوں سنبھال رکھسی، نہ اُوکوں گِھل آندی ہے، تے نہ نِندر ولھٹیندی ہے، ہُوندا تاں ہے، جو کُجھ اَسماناں وِچ ہے تے جو کُجھ زمین دے تَلے اُتے ہے، کِہڑا ہے جو اُوندے اَڳوں حکم دے بغیر کہیں دِی سفارش کر سَڳے، او خُوب ڄاݨدے جِہڑا کُجھ اُنھاں لوکاں دے سامݨیں ہے، اَتے جو کُجھ اُنھاں دِی کن٘ڈ پِچھوں تھیندا پَے، اَتے اُوندے عِلم وِچوں کوئی شَئے وِی کوئی پوری طرح ہَتھ وِچ نھیں کر سڳدا، سِوائے اُوندے جِہڑا کُجھ او (اللہ) ݙیوݨ چَہندے، اُوندا اِقتدار (حکومت) اَسماناں تے زمین توڑیں کھن٘ڈیا ہوئے اَتے اُوکوں اِنھاں ݙوہائیں دِی حفاظت کرݨ وِچ کوئی تَھکیڑا نھیں تھیندا اَتے او ٻَہُوں اُچے دَرجے والا تے وَݙی عظمت والا ہے (٢٥٥)۔ دین (اِسلام) وِچ کوئی زور زبردستی دِی ڳالھ کائے نھیں نیکی کوں گُمراہی کنُوں اَنج کر ݙِتا ڳئے، ٻَس جو کوئی شیطان دا آکھیا نہ مَنّے اَتے اللہ اُتے ایمان گِھن آوے، تاں یقیناً اُوں ہِک تکڑے کُنڈے کُوں پکڑ گِھدّے، جِہڑا اَصلوں نھیں ترٹݨاں، اللہ ہر ہِک دِی سُݨݨ والا تے سَب کُجھ ڄاݨݨ والا ہے (٢٥٦)۔ اَللہ تاں اُنھاں لوکاں دا یار ہے جِنھاں دین کُوں مَن گِھدِے، اللہ اُنھاں کُوں اَندھارے وِچوں کڈھ تے سوجھلے دو گِھن آندے، اَتے جِہڑے لوکاں نھیں مَنیا اُنھاں دا یار شیطان ہے، جِہڑا اُنھاں کُوں سوجھلے کنُوں اَندھاریاں وِچ گِھن وِیندے، اِیہے لوک (دوزخ دی) بَھا وِچ وَن٘ڄݨ والے ہِن او ہمیشہ اُوندے وِچ رَہسن (٢٥٧)۔ (اے رسول! ) کیا تَیں غور نھیں کِیتا اُوں شخص (نمرود) اُتے جَیں اِبراہیم نال اُوندے رَبّ دے بارے وِچ جھگڑا کِیتا ہَا، اُوکوں اِیہ گھمنڈ ہا جو اللہ اُوکوں بادشاہی ݙِتی ہوئی ہے، ڄَݙاں اِبراہیم آکھیا، جو میݙا رَبّ تاں او ہے جِہڑا جیوین٘دا وِی ہے تے مرین٘دا وِی ہے، اُوں شخص آکھیا، مَیں وِی تاں جِیوا سڳداں تے مار سڳداں، اِبراہیم آکھیا، یقیناً اللہ سِجھ کُوں سِجھ اُبھار (مشرق) کنُوں اُبھریندے، ٻَس تُوں اُوکوں ݙین٘ہ لَہا (مغرب) کنُوں اُبھار ݙیکھال، (ایہ ڳالھ سُݨ تے) او شخص ݙاڈھا وِٻل ڳیا جیں نہ منیا ہا، اَتے اللہ بے انصافی (ظلم) کرݨ والی قوم کوں ہدایت دِی راہ نھیں ݙیکھیندا (٢٥٨)۔ یا ہُوں وان٘گُوں دے ہِک ٻَئے شخص دِی مثال گِھن گِھنو، جِہڑا جو ہِک اِہجی وَستی کنُوں وَن٘ڄ لنگھیا، جیندیاں چھتاں مُن٘ہ دے بھر ݙَٹھیاں پِیاں ہِن، اُوں شخص آکھیا، اللہ (اِیں وَستی والیاں کُوں) مَر وَن٘ڄݨ دے بعد کیویں جِیوا سڳدے؟ ٻَس اللہ اُوکوں ہِک سو سال توڑیں مار چھوڑیا، وَل اُوکوں اُٹھا کھڑایا، اللہ پُچھیا، کِتّی سال مویا پِیا رہیں، اُوں آکھیا، ہِک ݙین٘ہ یا ہِک ݙین٘ہ دے کُجھ حصّے تیں مویا پِیا رِیہاں، اللہ آکھیا تُوں تاں سو سال مویا پِیا ریہیں، بَھلا تُوں آپݨیں کھاوَݨ پِیوݨ دِیاں شَئیں دو تاں ݙیکھ، اِیہ پروتھیاں (اُٻسیاں) نھیں تھیاں، وَل اَپݨیں موئے پَے ڳݙاں دو دِید بَھن٘وا، مقصد اِیہ ہے جو اَساں تیکوں لوکاں کِیتے (عِبرت دِی) نِشانی بݨیندوں! اَتے (ڳݙاں دِیاں) ہݙیاں دو ݙیکھ اَساں کیں طرح اُنھاں کوں جوڑیندے ہَیں، وَل اُنھاں اُتے ماس کیویں چڑھیندے ہَیں، ٻَس ڄَݙاں اُوکوں اِیہ سارا معاملہ اَکھیں نال ݙیکھا ݙِتا، تاں آکھݨ لڳیا مَیں ڄاݨ ڳیاں جو اللہ ہر شَئے اُتے قدرت رَکھیندے (٢٥٩)۔ (او ڳالھ وِی یاد کرو) ڄَݙاں اِبراہیم آکھیا، رَبّ آ! میکوں اَکھیں نال ݙیکھا تاں سَہی جو تُوں کیویں موئے ہوئے کوں جیویندیں؟ اللہ پُچھیا، کیا تُوں نھیں مَنیندا؟ آکھیُس، مَنین٘دا تاں ہاں، پَر (اِیں طرح) میݙے دِل کُوں (چن٘ڳی طرح) اطمینان تِھی ویسی، رَبّ آکھیا تُوں چار پَکّھی پکڑ گِھن تے اُنھاں کُوں آپݨیں نال ہیلکا چا کر، وَل اُنھاں دِیاں ٻوٹیاں آپو واڑیں ہر ہِک پہاڑ تے رَکھ چا، وَل اُنھاں کُوں آپ دو سَݙ! تیݙے کولھ بھڄ تے آ ویسن، اَتے ڄاݨ گِھن، جو بیشک اللہ ٻَہُوں زبردست تے وَݙی حکمت والا ہے (٢٦٠)۔ اُنھاں لوکاں دی مثال جِہڑے جو اللہ دِی راہ تے آپݨاں مال خرچ کر ݙیندِن اُوں ہِک دَاݨیں دِی کار ہے، جِیندے ٻُوٹے کُوں سَت سِٹے لڳّن، تے ہر سَٹے وِچ سو سو داݨیں ہووِن، تے اللہ جِیندے داݨیں چہندے، کئی سَمّاں وَدھا وِی ݙیندے، اَتے اللہ ٻَہُوں کُھلے ہَتھ والا ہے تے سب کُجھ ڄاݨݨ والا ہے (٢٦١)۔ او لوک جِہڑے جو آپݨاں مال اللہ دِی راہ تے خرچ کریندِن، وَل او اِیں ڳالھ پِچُّھوں نھیں لڳدے جو جِہڑا کُجھ خرچ کِیتا ہینے، اُوندی کہیں کُوں مِنّت لاوِن یا گِھنّݨ والے کُوں کوئی ݙُکھ ݙیون، اُنھاں دے رَبّ کولھ اِنھاں کِیتے اَجر ہے، اَتے نہ اُنھاں کُوں کوئی ݙَر رَہسی تے نہ اُنھاں کُوں کوئی غم وَلھٹیسی (٢٦٢)۔ کہیں نال مِٹھی سوہݨیں ڳالھ کرݨ اَتے کہیں دِی بُھل چُک معاف کر ݙیوݨ اُوں خالی خیرات کنُوں ٻَہُوں چَن٘ڳی ڳالھ ہے جِیندے بعد گِھنّݨ والے کُوں کوئی ݙُکھ ݙِتا وَن٘ڄے اَتے اللہ تاں اَصلوں بے نیاز ہے وَݙے حوصلے والا ہے (٢٦٣)۔ وُوئے لوکو ! جِہڑے ایمان گِھن آئیوے ! آپݨیاں خیراتاں کُوں مِنّت لاوݨ تے ݙُکھ ݙیوݨ نال ضائع نہ کرو، اُوں شخص دے خرچ دِی مثال جِہڑا آپݨاں مال لوکاں دے ݙیکھاوَݨ کِیتے خرچ کریندے، اَتے اللہ تے قیامت دے ݙین٘ہ تے ایمان نھیں رکھیندا، اِیویں ہے جیویں کوئی پتھر ہووے، اُوندے اُتے کُجھ مٹی پئی ہوئی ہووِے، وَل زور دا مین٘ہ وَسّے، ٻَس او (اَصلوں چِٹ رَڑا) دُھوِیج وَن٘ڄے (اِیں سَمجھو جو) جِہڑا کُجھ او کماندِن، اُوندے اُتے اُنھاں دا کوئی اِختیار نھیں ہوندا ، اَتے اللہ نہ مَنّݨ والی (ناشکری) قوم کوں کوئی ہدایت نھیں ݙیندا (٢٦٤)۔ اَتے اُنھاں لوکاں دِی مثال جِہڑے جو آپݨاں مال اللہ دِی رَضا حاصل کرݨ دِی خاطر تے (اَپݨیں اِیں عادت تے) ثابت قدم رہن کِیتے، خرچ کریندِن، اُوں باغ وان٘گوں ہے، جِہڑا ہِک اُچّی تے زرخیز جاء تے ہے، اُوندے اُتے وِی زور دا مِین٘ہ وَسدے پر او ݙوڑا چَوڑا پَھل ݙیندے، جیکر اُوندے اُتے زور دا مین٘ہ نہ وِی وَسدا، تاں وِی پُھن٘وار (تریڑ) کافی ہَس، اَتے اللہ او سَب کُجھ ݙیکھدا کھڑے، جِہڑا کُجھ تُساں کریندے وَدّو (٢٦٥)۔ کیا تُہاݙے وِچوں کوئی شخص اِیہ چَہندے جو اُوندے کِیتے کھَجیاں تے اَنگوراں دا ہِک باغ ہووے، تے (درختاں دے) تَلّے نہراں وَہن٘دیاں پَیاں ہووِن، اُوندے کِیتے اُوں باغ وِچ ہر طرح دے میوے ہووِن، وَل اُوں شخص کُوں ٻُڈھیپا وَلھیٹ وَن٘ڄے، اَتے اُوندی اولاد وِی کَم جوگی نہ ہووِے، ٻَس اُوں باغ وِچوں ہِک اِہجا وَاء جَھلوڑا آ لنگھے ، جیندے وِچ بَھا اِی بَھا ہووِے تے او باغ سَڑ تے سُواء تِھی وَن٘ڄے، اِیں طرح اللہ تُہاݙے کِیتے آپݨیاں نشانیاں کھول پاڑ تے بیان کریندے تاں جو تُساں انھاں اُتے فِکر کِیتی رَکھو (٢٦٦)۔ وُوئے لوکو ، جِہڑے ایمان گِھن آئیوے! پاک شَئیں جِہڑیاں تُساں کَمتِّن، اَتے جِہڑیاں اَساں زمین وِچوں پیدا کِیتن (اللہ دِی راہ تے) خرچ کرو تے گندیاں شَئیں ݙیوݨ دا اِرادہ وِی نہ کرو، اَتے تُساں (خود) اِہجیاں شَئیں گِھنّݨ والے وِی کائے نِھیں، سوائے اِیندے جو تُساں اَکھ نُوٹ تے گِھن گِھنو، اَتے پتہ ہوویہے جو بیشک اللہ ٻَہُوں بے نیاز تے سب تعریفاں دے ݙا دا ہے (٢٦٧)۔ شیطان تُہاکوں غریبی (محتاجی) کنُوں ݙریندے، اَتے بے حیائی دِیاں ڳالھیں کرݨ کِیتے حکم ݙیندے، اَتے اللہ تُہاݙے نال تُہاکوں بخش ݙیوݨ تے آپݨاں فضل و کرم کرݨ دا وعدہ کریندے، اَتے اللہ ٻَہُوں کُھلا ہَتھ رَکّھݨ والا تے سَب کُجھ ڄاݨݨ والا ہے (٢٦٨)۔ او جیکوں چَہندے سیݨپ (دانائی) ݙیندے، اَتے جیکوں اِیہ سیݨپ ݙے ݙین٘دے، تاں ٻَس اُوکوں ٻَہُوں ساریاں بَھلائیاں نصیب کرݙیندے، پر عقل والے لوکاں تُوں سِوا کوئی نصیحت اِی نھیں گِھندا (٢٦٩)۔ اَتے جو کُجھ تُساں آپݨیں مال متاع وِچوں اللہ دے راہ تے خرچ کرو، یا کوئی مَنوتی مَنّو، ٻس اللہ بیشک اُوکوں ڄاݨدے، اَتے ظالم (بے انصاف) لوکاں دے کوئی مددگار نِھیں ہوندے (٢٧٠)۔ اَتے جیکر تُساں آپݨیاں خَیراتاں کُوں ظاہر کر تے ݙیو تاں وِی ٹھیک ہے، اَتے جیکر لُکا تے ݙیوو اَتے غریباں فقیراں کوں ݙیوو، تاں اِیہ وِی تُہاݙے کِیتے زیادہ بھلائی دِی ڳالھ ہے، اَتے اِیہ تُہاکوں تُہاݙے گناہاں (بُرائیاں) کنُوں کَڈھ چھوڑیسی، اَتے تُساں جِہڑا کُجھ کریںدے وَدُو اللہ کُوں اُوندی چَن٘ڳی طرح خبر ہوندی ہے (٢٧١)۔ (اے محمدؐ) اُنھاں کُوں سِدّھی راہ چلا ݙیوݨ تیݙی ذمہ داری کائے نھیں، بلکہ اللہ جیکوں چہندے سِدّھے راہ تے ٹوریندے اَتے تُساں اللہ دِی راہ تے آپݨیں مال وِچوں جِہڑا کُجھ خرچ کریندے وے، او تُہاݙے آپݨیں فائدے کِیتے ہے، اَتے تُساں محض اللہ دِی رضا مندی (اَتے توجہ) حاصل کرݨ کِیتے خرچ کِیتا کرو، اَتے جِہڑا کُجھ تُساں اَپݨیں مال وِچوں خرچ کریندے وے او تُہاکوں (ثواب دِی شکل وِچ) پُورے دا پورا وَلا ݙِتا ویسی، اَتے تُہاݙے نال کوئی بے اِنصافی نہ کِیتی ویسی (٢٧٢)۔ (اِیہ صدقات و خیرات) اُنھاں فقیر لوکاں کِیتے ہِن جِہڑے جو اللہ دے کَم وِچ اِہجے رُدھیج ڳئین جو آپݨیں روزی کِیتے زمین تے اِݙے اُݙے نھیں وَن٘ڄ سَڳدے اُنھاں کُوں اُنھاں دے نہ من٘گݨ دِی وَجہ کنُوں اَݨ ڄاݨ لوک خوشحال (غنی) سمجھ گِھندِن، تُوں تاں اُنھاں کُوں اُنھاں دے چہرے (مَستک) کنُوں سُن٘ڄاݨ گِھںدیں۔ او لوکاں کنُوں چِمبڑ چمبڑ تے نھیں من٘گدے، اَتے تُساں اُنھاں کِیتے آپݨیں مال وِچوں جِہڑا کُجھ خرچ کریسو، بیشک اللہ اُوکوں چن٘ڳی طرح ڄاݨݨ والا ہے (٢٧٣)۔ اُنھاں لوکاں کِیتے جِہڑے جو آپݨیں مال وِچوں رات دا ، ݙین٘ہ دا، ظاہر کرتے، لُکا تے، خرچ کریندِن، اُنھاں دے رَبّ دے کولھ اُنھاں داں اَجر ہے، اَتے نہ اُنھاں کِیتے کوئی ݙَر ݙُکُّل ہے، تے نہ او مُونجھے تِھیسن (٢٧٤)۔ او لوک جِہڑے جو سُود کھاںدِن، (قیامت دے ݙین٘ہ) قبراں وِچوں اِیویں اُٹھی کھڑسِن، جیویں او شخص کھڑدے، جیکوں شیطان ذری ہتھ لا تے خبطی (پاڳل) بݨا ݙیندے، اِیہ سزا اِیں ڳالھوں ہوسی جو او اَہدِن، جو بیشک تجارت وِی تاں سُود وانڳوں ہے حالانکہ اللہ تجارت (سَودے سُود) کُوں حلال کِیتے ہوئے اَتے سُود (وِہاج) کُوں حرام کیتا ہوئے ٻَس جِہڑے شخص کُوں اُوندے رَبّ دِی اِیہ نصیحت ہَٹھ لڳی ہے اَتے او (سُود کھاوَݨ کنُوں) پَرے تھی ڳئے، اُوندے کِیتے اُوہو کُجھ کافی ہے جِہڑا کُجھ او گِھن چُکئے اَتے اُوندا معاملہ اللہ دے ہتھ وِچ ہے، اَتے جیں ولا وِی (سُود) گِھدا ٻَس اِیہے لوک بھا دے سنگتی ہِن، او اُوندے وِچ ہمیشہ رَہسِن (٢٧٥)۔ اللہ تاں سُود کُوں ہَٹیندے اَتے خیرات صدقات کُوں وَدھیندے پَھلیندے، اَتے اللہ کہیں نا شُکرے گنہگار کُوں اَصلوں پَسند نھیں کریندا (٢٧٦)۔ بیشک او لوک جِہڑے ایمان گِھن آندِن، اَتے نیک عمل کریندِن، اَتے نماز کوں قائم رکھیندِن اَتے زکوٰۃ ݙتی رکھدِن، اُنھاں کِیتے اُنھاں دے رَبّ دے کولھ اَجر ہے، اَتے نہ اُنھاں کوں کوئی (قیامت دا) ݙَر ݙَکُّل ہوسی، اَتے نہ او مُونجھے تِھیسن (٢٧٧)۔ وُوئے لوکو، جِہڑے ایمان گِھن آئیوے اللہ کنُوں ݙردے رہو، اَتے جیکر تُساں ایمان والے ہِیوے تاں سُود وِچوں جِہڑا کُجھ باقی بَچ ڳئے اُوکوں چھوڑ ݙیوو (٢٧٨)۔ وَل تُساں جیکر ایویں نہ کِیتا، تاں اللہ تے اُوندے رسول نال لڑائی کِیتے تیار تھی وَن٘ڄو، اَتے جیکر تُساں توبہ تائب تھی ڳیوہے، تاں تُہاݙے کِیتے ٻَس تُہاݙے مال دِی اَصل مُوڑی ہے، جے تُساں زیادتی نہ کریسو، تاں تُہاݙے اُتے وِی زیادتی نہ کِیتی ویسی (٢٧٩)۔ اَتے جیکر قرضائیں کُوں غریبی وَلھیٹ وَن٘ڄے ، تاں اُوندے سَوکھے ہووَݨ تَئیں اُوکوں مہلت ݙے ݙیوو اَتے جیکر تُساں خیرات سَمجھ تے قرضہ معاف کر ݙیوو تاں تُہاݙے کِیتے ٻَہُوں چن٘ڳی ڳالھ ہے، (٢٨٠)۔ تُہاکوں اِیں ڳالھ دا پتہ ہوسی، اَتے اُوں ݙین٘ہ کنوں ݙرو، ڄَݙاں تُساں اللہ دو وَلائے ویسو، وَل ہر ہِک جی کُوں، جو کُجھ اُوں کمتّا ہوسی اُوندا پورا پورا بدلہ ݙِتا ویسی، تے اُوندا حق نہ ماریا ویسی (٢٨١)۔ وُوئے ایمان گِھن آوݨ والو! ڄَݙاں تُساں آپس وِچ کُجھ مقررہ معیاد کِیتے (قرضہ یا اُدھار) ݙیوو گِھنّو، تاں اُوندی لکھ پڑھ کر گِھدی کرو، اَتے لکھݨ والا منشی تُہاݙے درمیان ٹھیک ٹھاک لِکھ پڑھ کرے، اَتے کوئی منشی لکھݨ کنوں اِنکار وِی نہ کرے، بلکہ اُوکوں اللہ جیں طرح سِکھائے، اُوویں لکھ ݙیوے، اَتے قرضہ گِھنّݨ والا اِی لکھواوئے، کیوں جو اُوندے اُتے لکھواوݨ دا حق بݨدے، اَتے آپݨیں رَبّ کنُوں ݙرے، اَتے اُوندے وِچ کوئی گھاٹا وَادھا نہ کرے، اَتے جیکر قرضائیں ، جِیندے اُتے لکھواوݨ دا حق بݨدے پاڳل ہے، یا ہیݨاں ہے، یا لکھواوݨ دی قابلیت نھیں رَکھین٘دا تاں وَل اُون٘دا وَلی وارث انصافی طور تے لکھوا ݙیوے، اَتے تُساں آپݨیں وِچوں دے ݙو جواناں کُوں گواہ بݨا گِھنو، جیکر ڈوں جوان موجود نہ ہووِن، تاں ول ہک جوان تے ݙوں ذالیں کوں جِنھاں کوں گواہی کِیتے تُساں پَسند کرو، گواہ بَݨا گِھنو، تاں جو جیکر اُنھاں (ذالیں) وِچوں ہِک تِھڑکݨ لڳے تاں ݙوجھی اوکوں یاد ݙیوا سڳے، اَتے گواہاں کُوں ڄݙاں (گواہی کِیتے) سَݙیا وَن٘ڄے تاں او انکار نہ کرِن، اِیں لکھ پڑھ وِچ تُساں کوئی سُستی نہ کراہے، چاہے او (قرضہ یا اُدھار) آپݨیں میعاد سمیت چھوٹا ہووے تے بھان٘ویں وَݙا! اِیہ ڳالھ اللہ دے نزدیک تُہاݙے کِیتے ٻَہُوں اِنصاف والی ہے، اَتے گواہی کُوں زیادہ پَکّا کرݨ والی ہے اَتے اِیندا اِمکان وِی ٻَہُوں تھوڑا رَہندے، جو تُساں کہیں شک وِچ پووو، اِیہ ٻَئی ڳالھ ہے، جو تُساں ہَتھ پڑتھی (موقعے تے) سَودا کریندو جیکوں تُساں آپس وِچ ہِک ٻِئے کوں ݙیندے گِھندے وِی رَہندو، جیکر اِیکوں تُساں نہ لِکھ سڳو، تاں تُہاݙے اُتے کوئی ݙوہ (گناہ) کائے نھیں، اَتے ڄَݙاں سودا کرݨ لڳو، تاں گواہ بݨا گِھدے کرو، اَتے لِکھݨ والے کُوں، تے گواہی ݙیوݨ والے کُوں، کوئی نقصان نہ ݙتا وَن٘ڄے، اَتے جیکر تُساں نقصان ݙِتا تاں بے شک تُہاݙے اُتے گناہ لازم ہوسی، اَتے اللہ کنُوں ݙردے رَہوؤ، اَتے اللہ تُہاکوں سکھیندا رہندے اَتے اللہ ہر ڳالھ کُوں چن٘ڳی طرح ڄاݨݨ والا ہے (٢٨٢)۔ اَتے جیکر تُساں کہیں سَفر تے ہووو، اَتے تُہاکوں کوئی لِکھ ݙیوݨ والا وِی نھیں مِلدا، تاں آپݨیں کوئی شئے گِروی (امانت) رکھ تے کم چلاؤ، بہر حال جیکر تُہاݙے وِچوں کوئی کہیں ٻَے کُوں کوئی شَئے اَمانت ݙیندے، تاں (وقت آوݨ تے) جیندے کولھ اَمانت رَکھی ڳئی ہے، او اُوں اَمانت کُوں اَمانت رَکھݨ والے کُوں وَلا ݙیوے، اَتے ہر کوئی آپݨیں اللہ کنُوں ݙردا رہوے، جِہڑا اُوکوں پَلیندا کھڑے، اَتے (سچّی) گواہی کُوں (وِی) نہ لُکاؤ، ٻَس ڄِہڑا لُکیسی تاں اُوندا دِل گنہگار تِھی وِیسی، اَتے جِہڑا کُجھ تُساں کریندے وَدّو اللہ اُوکوں چنگی طرح ڄاݨدے (٢٨٣)۔ اللہ دا مِلک ہے جِہڑا کُجھ اَسماناں وِچ ہے اَتے جِہڑا کُجھ زمین دے تلے اُتے ہے، اَتے جیکر تُساں دِل دِیاں ڳالھیں ظاہر کر ݙیندو یا اُنھاں کُوں لُکائی رکھدو، اللہ تُساں کنُوں اُنھاں دا حساب گِھن گھݨیں، وَل او جیکوں چَہسی، بخش ݙیسی، اَتے جیکوں چَہسی عذاب (سزا) ݙے ݙیسی اَتے اللہ ہر شئے اُتے پُوری قُدرت رکھݨ والا ہے (٢٨٤)۔ رسول اُوں شَئے اُتے ایمان گِھن آئے، جِہڑی اُوندے رَبّ اُوں دو بھیڄی ہے، جیویں جو مومن (وِی) ایمان گِھن آئن، ہر کوئی اللہ اُتے، اُوندے فرشتیاں اُتے، اُوندیاں کتاباں اُتے، اُوندے رسولاں اُتے، ایمان گِھن آندے، (بلکہ آہدِن) جواَساں اُوندے رسولاں وِچوں کہیں ہِک نال وِی فرق نِسے رکھیندے، اَتے آکھدِن جو اَساں (تیݙا حکم) سُݨ گِھدّے، اَتے اُوکُوں مَن گِھدّے! اَساݙے رَبّ آ! اَساں تیݙی بخشش منگدے ہَیں، اَتے اَساں تَیں دو اِی، وَل آوݨیں (٢٨٥)۔ اللہ کہیں جی کوں کوئی اَوکھا کَم نھیں ݙسیندا، ٻَس اُوہو ݙسیندے جِہڑا او سَہ سَڳے، جِہڑی کُجھ کوئی (نیکی) کماندے او اُوندے کِیتے اِی ہے، اَتے ہر بَدی دا ذِمے دار وِی اُوہو جِتّی ہے، جِتی او کریندے، اَساݙے رَب آ! جیکر اَساں بُھل وَن٘ڄوں ، یا کوئی خطا کر کھڑوں، تاں پکڑیں نہ؛ اَساݙے رَبّ آ ! اَساݙے اُتے او بار (حکم) نہ رَکھیں، جِہڑا تَیں اُنھاں لوکاں اُتے رکھیا ہا، جِہڑے جو اَساں کنُوں پہلے تِھی گُزرِن، رَبّ سائیں آں ! نہ اَساݙے کنُوں اِتّی بار چواویں جیندے چاوݨ وِی اَساݙے وِچ ہمّت کائے نھیں ، اَتے (اَساݙے گناہ) معاف کر ݙے، اَتے اَساکوں بخش ݙے، اَتے اَساݙے اُتے رَحم کر، تُوں اِی اَساݙا مالک تے مولیٰ ہَیں، ٻَس اَساکوں کافراں دِی قوم اُتے فتح نصیب کر (٢٨٦)۔
سورۃ آلِ عمران (مدنی) edit
شروع پئی تھیندی ہے، اللہ دے ناں نال جِہڑا ٻَہُوں مہربان تے ہمیشہ رَحم کرݨ والا ہے ۔
اِیہ حروفِ مقطعات ہِن، جیندے معنے اللہ اِی ڄاݨدے (١)۔ ٻَس چَھڑا اللہ ہے، اُوندے سِوا کوئی عبادت دے لائق اِی کائے نھیں، او ہمیشہ رَہݨ والا تے ہر شَئے کُوں قائم رَکھݨ والا ہے (٢)۔ اُوں تیݙے اُتے ہِک سچّی (حقّی) کتاب لہائی ہے، جِہڑے جو پَہلیاں اَسمانی کتاباں دِی تصدیق وِی کریندی ہے، اَتے اُوں تورات تے انجیل وِی لَہائی ہَئی (٣)۔ جِنھاں وِچ اِیں کِنُوں پہلے دے لوکاں کِیتے ہدایت ہَئی، اَتے سَچ تے کُوڑ کُوں نکھیڑݨ والی کتاب وِی لہائی ہے، بیشک جِنھاں اللہ دِیاں نشانیاں نھیں مَنیاں، اُنھاں کِیتے سخت عذاب ہے، اَتے اللہ ٻَہُوں زبردست ہے، بدلہ گِھنّݨ دا مالِک تے مختار ہے (٤)۔ بیشک اللہ او ہے، جیں کنُوں نہ زمین دے تَلے اُتے دِی، نہ اَسمان دے وِچ دی کوئی شَئے لُکی ہوئی ہے (٥)۔ او تاں او ہے، جِہڑا (ماواں دے) پیٹاں وِچ جَیں طرح چہندے تُہاݙیاں شکلاں بݨا ݙیندے، کوئی وِی عبادت دے لائق کائے نھیں، سوائے اُوندے جِہڑا جو ٻَہُوں زبردست تے وَݙی حِکمت والا ہے (٦)۔ او تاں او ہے، جیں تیݙے اُتے کتاب لَہائی ہے، جِیندیاں کُجھ آیاتاں پکیاں (محکم) ہِن، اَتے اِیہے اِیں کتاب دا مُنڈھ (اصل) ہِن، تے ٻِیاں آیاتاں ہِک ٻَئی نال مغالطہ گھتاوَݨ والیاں (متشابہات) ہِن، ٻَس او لوک جِنھاں دے دِلاں وِچ ݙِنڳ پَے ہوئن، او اُنھاں آیاتاں دِی پیروی کریندِن جِنھاں وِچ مُغالطے تے شک پَے سَڳدِن، او کوئی فِتنہ کھڑا کرݨ چہندِن اَتے اُنھاں دے کوئی مَݨ گھڑت معنے کڈھݨ چہندِن، پر اَصل معنے سِوائے اللہ دے کوئی نھیں ڄاݨدا، جِہڑے لوک علم دے پڑھیے ڳُڑھیے ہِن، آہدِن جو اَساں اِیندے اُتے ایمان گِھن آئے ہیں، اِیہ سَب کُجھ اَساݙے رَبّ دِی طرفوں ہے، پر سوائے عقل والیاں دے کوئی ٻِیا نصیحت نھیں پکڑیندا (٧)۔ اَساݙے رَبّ آ ! اَپݨیں ہدایت ݙیوݨ دے بعد اَساݙے دِلاں وِچ کوئی ݙِنڳ پِھݙ نہ گَھتیں، اَتے آپݨیں طرفوں اَساݙے اُتے رَحمت کِیتی رَکھ، بے شک تُوں سب کُجھ بے حسابا ݙیوݨ والا ہیں (٨)۔ اَساݙے رَبّ آ! بے شک تُوں لوکاں کُوں اُوں ݙین٘ہ جیندے وِچ کوئی شک کائے نھیں (آپݨیں کولھ) کٹھا کڑݨ والا ہیں، بے شک اللہ آپݨیں وعدے دے خلاف کُجھ نھیں کریندا (٩)۔ بے شک اُنھاں لوکاں کُوں جِنھاں کفر اخیتار کِیتے، اُنھاں دے مال متاع، تے اُنھاں دِیاں اولاداں، اللہ دے مقابلے وِچ کوئی وِی کم نہ آ سڳسِن، اَتے اِیہے لوک ہِن ای (دوزخ دِی) بَھا دے ٻالݨ ! (١٠)۔ اُنھاں دِی حالت فرعون دِی اولاد وانڳوں ہوسی، اَتے اُنھاں لوکاں وانڳوں جِہڑے اُنھاں کنُوں پہلے تِھی گُزرِن، جِنھاں اَساݙیاں نشانیاں کُوں کوڑا جاتا۔ ٻَس اللہ اُنھاں کُوں اُنھاں دِیاں نا فرمانیاں دے سبب (عذاب وِچ) پکڑ گِھدا، اَتے اللہ عذاب ݙیوݨ وِچ ٻَہُوں سخت ہے (١١)۔ آکھ ݙے اُنھاں لوکاں کُوں جِہڑے نھیں مَنیندے جو ٻَہُوں جلدی تُساں پَکڑ وِچ آ ویسو، اَتے جہنم (دوزخ) دو ہِکّل ݙتے ویسو، اَتے او ٹکݨ رہݨ کِیتے ٻَہُوں گندی جاء ہے (١٢)۔ بیشک تُہاݙے کِیتے قدرت دِی ہِک نشانی ہے اُنھاں ݙُوں ٹولیاں وِچ جِہڑیاں جو آپس وِچ لڑ پیاں ہن۔ ہِک ٹولی اللہ دِی راہ تے لڑدی پئی ہئی، تے ݙوجھی کافراں دِی ہئی، اُنھاں کوں مسلمان آپݨیں اَکھیں نال آپݨیں کنُوں ݙوڑے نظردے پَے ہَن۔ اَتے اللہ جیکوں چہندے اَپݨیں مدد نال قوت بخشیندے، بیشک اِیندے وِچ سُڄاکیاں (بصیرت والیاں) کِیتے ہِک عبرت ہے (١٣)۔ لوکاں کُوں اُنھاں دِیاں خواہشاں دِیاں شَئیں (یعنی) ذالیں، ٻالاں، سونے چاندی دے کٹھے کِیتے ہوئے خزانیاں، دانگے ہوئے گھوڑیاں، جانوراں، تے رَڑھ رنِگڑ دا شوق رَکّھݨ چنگا لڳدے، پر اِیہ دُنیاوی زندگی دِی مَݙی مُوڑھی ہے ۔ اَتے اللہ دے کول وَل وَن٘ڄݨ ٻَہُوں چنگی ڳالھ ہے (١٤)۔ آکھ ݙے، جو کیا مَیں تُہاکُوں (اِنھاں دُنیاوِی شئیں کنُوں ) چن٘ڳی شَئے ݙساواں (او اِیہ ہے جو) جِہڑے لوک اللہ کنُوں ݙردے رَہندِن اُنھاں کِیتے اللہ دے کولھ باغ (بہشت) ہِن، جنھاں تلے نہراں وڳدیاں پَئیں تے او اُنھاں وِچ ہمیشہ رَہسن، اَتے اُنھاں کِیتے پاک صاف جوڑا (ذال یا جوان) موجود ہوسِن، اَتے اللہ دِی رضا نصیب ہوسی، اَتے اللہ بندیاں کُوں خوب ݙِٹھی بھالی رَکھدے (١٥)۔ جِہڑے لوک اہدِن، جو ساݙے رَبّ آ ! بیشک اَساں ایمان گِھن آئے ہیں ٻس اَساݙے گناہ بخش ݙے، اَتے (دوزخ دِی) بَھا دے عذاب کنُوں وِی بچا (١٦)۔ (اِیہے لوک مشکلات وِچ) ثابت قدم رَہݨ والے ہِن (قول تے عمل دے) سَچّے ہِن، حکم مَنّن والے ہِن، اللہ دِی راہ تے خرچ کرݨ والے ہِن، اَتے سحور ویلے بخشش من٘گݨ والے (١٧)۔ اِیہ گواہ ہِن اللہ دِی ڳالھ دے، جو بیشک اُوندے علاوہ کوئی ٻِیا عبادت دے لائق کائے نھیں اَتے فرشتے تے علم والے انصاف تے قائم رہ تے گواہی ݙیندِن، جو کوئی نھیں عبادت دے لائق (سوائے اُوندے جِہڑا) جو ٻَہُوں زبردست تے حکمت والا ہے (١٨)۔ بیشک اللہ دے نزدیک اصل دین اِسلام اِی ہے، تے جنھاں کوں کتاب ݙِتی ڳئی ہے، اُنھاں اِختلاف کِیتے تاں او وِی، اُنھاں کولھ علم آ وَن٘ڄݨ دے بعد، آپس دِی ضد بازی وِچ کِیتے، اَتے جِہڑا کوئی اللہ دے احکامات کُوں نھیں مَنیندا تاں بے شک اللہ اُنھاں کنُوں حساب گِھنݨ وِچ ٻَہُوں تِکّھا ہے (١٩)۔ جیکر او تیݙے نال حُجّتاں کرن، تاں آکھ ݙے، مَیں اَتے جِنھاں میݙی پیروی کِیتی ہے، اَساں آپݨاں رُخ اللہ دو سِدّھا کر گِھدے، اَتے اُنھاں لوکاں کنوں جنھاں کوں کتاب ݙِتی ڳئی ہئی اَتے اَن پڑھ لوکاں کنُوں پُچھ ݙیکھ، جو کیا تُساں وِی اسلام کوں منیندو، جیکر او اِسلام تے آوَن٘ڄن تاں ٻس او ہدایت اُتے آ ڳیئن، اَتے جیکر اِیں کنوں منہ پھیر گھنن، تاں بیشک تیݙے اُتے محض پیغام پُچاوݨ فرض ہے، (اَڳوں او ڄاݨݨ)، اتے اللہ بندیاں کوں چن٘ڳی طرح ݙیکھݨ والا ہے (٢٠)۔ بیشک او لوک جِہڑے اللہ دے احکامات کُوں نھیں منیندے، اَتے نبِیّاں کُوں نا حق قتل کر چھوڑیندِن، اَتے اُنھاں کوں وِی قتل چھوڑیندن، جِہڑے لوکاں نال انصاف کرݨ کُوں اَکھیندِن، اِہجے لوکاں کُوں تاں وَݙے درد ناک عذاب دِی خبر سُݨا ݙے (٢١)۔ اِیہے لوک ہِن، جِہڑے آپݨیں عمل، دُنیا وِچ تے آخرت وِچ وِی ضائع کر کھڑن، اَتے اِنھاں کُوں (عذاب توں بچاوݨ) کِیتے کوئی وِی مدد کرݨ والا کائے نھیں (٢٢)۔ کیا تَیں اُنھاں لوکاں دا نھیں سوچیا، جِنھاں کُوں کتاب دا ہِک حصہ ݙِتا ڳیا، اُنھاں کوں اللہ دِی کتاب والے پاسے سَݙیا وِی ویندے، تاں جو او اُنھاں دے وِچ (دِیاں اختلافی ڳالھیں دا) فیصلہ کر ݙیوے وَل وِی اُنھاں وِچوں ہِک ٹولہ پِھر ویندے، اَتے اِیہے ہِن، مُن٘ہ موڑ گِھنّݨ والے (٢٣)۔ اِیہ اِیں واسطے ہے، جو او اَکھیندِن، جو اَساکوں تاں (دوزخ دِی) بَھا ٻَس ڳِݨے مُن٘ڄے ݙین٘ہاں توڑیں سڑیسی، اُنھاں کوں دین دے وِچ دِیاں (گھڑیاں بݨایاں ہویاں) ڳالھیں فریب ݙِتا ہوئے (٢٤)۔ ٻَس کیا حال ہوسی اُنھاں دا ڄَݙاں اَساں اِنھاں کُوں اُوں ݙین٘ہ کٹھے کریسوں، جیںدے آوݨ وِچ کوئی شک کائے نھیں ہر ہِک جِی کُوں اُوندی کمائی دا پُورا پُورا اَجر ݙِتا ویسی، اَتے اُنھاں اُتے کوئی زیادتی نہ کِیتی ویسی (٢٥)۔ (اے محمّدؐ) آکھ ݙے، جو اللہ سائیں آں! ہر ملک دِی بادشاہی دے مالک آ ! تُوں جیکوں چہندیں حکومت (بادشاہی) ݙے ݙیندیں اَتے جَیں کنوں چہندیں حکومت کَھس گِھندیں، اَتے جیکوں چہندیں عزّت ݙے ݙیندیں، تیݙے ہَتھ وِچ چَن٘ڳائی اِی چَن٘ڳائی ہے، بیشک تُوں ہر شئے اُتے پُوری قدرت رکّھݨ والا ہَیں (٢٦)۔ تُوں رات کُوں ݙیں٘ہ وِچ لُکا (وَڑا) گِھںدیں، اَتے ݙین٘ہ کُوں رات وِچ لُکا (وَڑا) گِھندیں، تُوں اِی موئی شَئے (مٹّی) وِچوں جِیندی شَئے کُوں کڈھیندی، اَتے جِیندی شئے (جِیندے جی کنُوں) موئی شَئے کُوں اَنج کر گھندیں تُوں جیکوں چہندیں بغیر کہیں حساب دے رِزق ݙے ݙیندیں (٢٧)۔ مومناں کُوں لازم ہے جو او مومناں دے سِوا، کافراں کُوں آپݨیں یار نہ ٻݨاوِن، اَتے جِہڑا کوئی اِیہ کَم کریسی تاں اللہ کنُوں اُوکوں کوئی شَئے نہ مِلسی، اِیہ ٻَئی ڳالھ ہے، جو تُساں اُنھاں دے شر کنُوں بچے رہو، جِیویں بَچّݨ دا حق بَݨدے، اَتے اللہ تُہاکوں آپݨیں غضب کنُوں ݙریندے، اَتے اَخیر تُساں اُوں دو وَل وَن٘ڄݨیں (٢٨)۔ آکھ ݙے، جو جو کُجھ تُہاݙے سِینیاں وِچ ہے، چاہے اُوکوں لُکاؤ یا ظاہر کرو، اللہ اُوکوں ڄاݨدے اَتے او او وِی ڄاݨدے جِہڑا کُجھ اَسماناں وِچ ہے، اَتے جِہڑا کُجھ زمین دے تلے اُتے ہے، اَتے اللہ ہر شَئے اُتے پُوری قُدرت رَکھݨ والا ہے (٢٩)۔ اُوں ݙیں٘ہ ہر جی (روح) نیکی وِچوں جِہڑا کُجھ اُوں کمتّا ہوسی آپݨیں سامݨیں موجود پیسی، اَتے جِہڑا کُجھ بَدی وِچوں کمتّا ہوسی او وِی ݙیکھ گِھنسی، ہر جی چہسی جو اُوندے اَتے اُوندے بَدی والے عملاں وِچ ڈھیر ساری وِتھ (دُوری) ہووے، اللہ تُہاکوں آپݨیں غضب کنُوں ݙریندے، اَتے اللہ آپݨیاں بندیاں اُتے مہربانی کرݨ والا وِی ہے (٣٠)۔ آکھ ݙے جِیکر تُساں اللہ دِی حُب رکھیندو، تاں میݙی تابعداری (پَیروی) کرو، اللہ تُہاݙے نال محبت رَکھیسی، اَتے تُہاݙے کِیتے تُہاݙیاں نافرمانیاں بخش ݙیسی، اَتے اللہ بَخشݨ ہار تے وَݙی رَحمت والا ہے (٣١)۔ آکھ ݙے جو اللہ تے اُوندے رسول دا حکم مَنیا کرو، وَت جیکر او کَن٘ڈ وَلا وَں٘ڄن تاں ٻَس اللہ وِی انکار کرݨ والیاں کُوں پَسند نھیں کریندا (٣٢)۔ اِیہ حقیقت ہے جو اللہ نے آدم کُوں، نوح کوں، اِبراہیم دِی اولاد کُوں، تے عمران دِی اولاد کُوں، تمام جہاناں وِچوں چُݨ گِھدّے (٣٣)۔ اُنھاں دے بعضے بعضیاں دی اُولاد ہِن، اَتے اللہ سب کُجھ سُݨݨ والا تے خُوب ڄاݨݨ والا ہے (٣٤)۔ (یاد کرو) جِہڑے ویلے عمران دِی ذال آکھیا ، جو میݙے رَب آ ! جو ٻال میݙے پیٹ وِچ ہے، مَیں اُوکوں تیݙی نذر کریندی پَئی ہَاں، ٻَس مَیں کنُوں اِیہ نذرانہ قبول فرما چا، بیشک تُوں سب کُجھ سُݨݨ تے خوب ڄاݨݨ والا ہیں (٣٥)۔ ٻَس ڄَݙاں اُوں ہَتھ پَیر لَدّھے تاں اُوں آکھیا جو رَبّ سئیں آں! مَیں تاں دِھی ڄائی ہے، اَتے اللہ وِی چن٘ڳی طرح ڄاݨدا ہا جو کُجھ اُوں ڄایا ہا، چُھوہِر تاں چُھوہر وانڳوں نھیں تِھی سڳدی (بَہر حال) مَیں اُوندا ناں مریم رَکھیئے اَتے بے شک مَیں اُوکوں تے اُوندی اُولاد کُوں شیطان مَردُود کنُوں تیݙی پناہ وِچ ݙیندی ہاں (٣٦)۔ ٻَس اُوندے رَبّ نے اُوکوں ٻَہُوں راضی تھی تے قبول کر گِھدا، اَتے اُوکوں سوہݨیں طرح پالیا پوسیا، کیوں جو او زکریا دِی حفاظت وِچ کر ݙتی ڳئی ہئی، ڄَݙاں کݙائیں زکریا مریم دے کولھ اُوندے حُجرے وِچ ویندا تاں اُوندے کول کھاوݨ پِیوݨ دِیاں شَئیں پِیاں ہویاں ݙیکھدا ہا (ہِک واری) پُچھیُس ، جو اے مریم! اِیہ تیݙے کِیتے کِتھوں آ ڳیاں ہِن، اُوں آکھیا جو اِیہ اللہ دِی طرفوں آں٘دِئن، بے شک اللہ جِیکوں چَہندے بے حسابا رِزق ݙیندے (٣٧)۔ اُتھائیں زکریا آپݨیں رَبّ کنُوں دُعا مَنڳی ، آکھیُس میݙے رَبّ آ! تُوں آپݨیں جناب وِچوں میکوں وِی نیک پاک اُولاد ݙے، بیشک تُوں (ہر کہیں دِی) دُعا ݙَاڈھی سُݨݨ والا ہیں (٣٨)۔ ٻَس فرشتیاں اُوکوں سَݙ ماریا، او عبادت گاہ وِچ نماز پڑھدا کھڑا ہا، تے اَکھیونیں یقین کرو، اللہ نے تُہاکوں پُتر یحییٰ دِی خوشخبری ݙِتی ہے ۔ جِہڑا جو اللہ دِی طرف دِی ہِک ڳالھ دِی تصدیق کرݨ والا ہوسی، سردار ہوسی، آپݨیں نفس اُتے قابو رَکھݨ والا ہوسی، اَتے نیک کم کرݨ والیاں وِچوں ہِک نبی ہوسی (٣٩)۔ اُوں آکھیا، میݙے رَبّ آ ، مَیں کنُوں پُتر کِیویں تِھی سَڳدے، ڄَݙاں جو بلا شک میکُوں ٻُڈھیپا وَلھیٹ گِھدّے، اَتے میݙی ذال سَنڈھ ہے، اللہ آکھیا اِیں طرح اللہ جِیویں چہندے کریندے (٤٠)۔ اُوں (زکریا) آکھیا، رَبّ سَئیں آں! میݙے کِیتے کوئی نشانی ݙَس، اللہ آکھیا، تیݙے کِیتے نشانی اِیہ ہے جو تُوں ترائے ݙین٘ہ لوکاں نال ڳالھ مُہاڑ نہ کر سڳسیں ٻس اِشارے کریندا رَہسیں، اَتے آپݨیں رَب دا ٻَہُوں ذِکر کِیتی رَکھ، اَتے شام ویلے، پَرہ باکھ ویلے اُوندی تسبیح پڑھی تے تعریف کِیتی رَکھ (٤١)۔ اَتے ڄَݙاں فرشتیاں آکھیا، جو اے مریم ! بیشک اللہ تیکوں چُݨ گِھدّے، تیکوں نیک پاک بݨائے، اَتے تیکوں سارے جَہاناں دِیاں ذَالیں کنُوں وَکھرا ٻݨائے (٤٢)۔ اے مریم ! تُوں اَپݨیں رَبّ دِی فرمانبرداری کِیتی رَکھ، اُوکوں سَجدے کِیتے کر، اَتے رکوع کرݨ والیاں نال رَکوع کِیتا کر (٤٣)۔ (اے محمّدؐ) اِیہ غیب دِیاں خبراں وِچوں ہے، جِنھاں کُوں اَساں تَیں دو وَحی دے ذریعے بِھڄیندے ہَیں، اَتے تُوں انھاں دے کولھ نہ ہاویں، ڄݙاں جو او قُݨیں (قرعے) دے طور تے اِیں ڳالھ کِیتے آپݨیاں چرالیاں (قلماں) سٹیندے پَے ہَن جو اُنھاں وِچوں کوݨ مریم کُوں پالے پوسے! اَتے نہ اُوں ویلے اُنھاں دے کولھ ہاویں ڄَݙاں جو او (اِیں ڳالھ تے) آپس وِچ جِھیڑا گَھتّی کھڑے ہَن (٤٤)۔ ڄَݙاں فرشتیاں آکھیا، جو اے مریم ! بیشک اللہ تیکوں آپݨیں فیض وِچوں ہِک شَئے دِی بشارت ݙیندے، جیندا ناں " مسیح عیسیٰ پُتر مریم " دا ہے، جِہڑا جو دُنیا اَتے آخرت وِچ وَݙی عزّت آبرو والا، اَتے اللہ دے خاصیاں بندیاں وِچوں ہوسی (٤٥)۔ اَتے لوکاں نال پِینگھے وِچوں (نِکّے لا) اَتے وَݙی عمراں وِچ وِی ڳالھیں کریسی (خدا دَا کلام سݨیسی) اَتے نیک بندیاں وِچوں ہوسی (٤٦)۔ اُوں آکھیا، رَبّ سَئیں آں ! میکوں پُتر کیویں ڄَم سَڳدے ، کیوں جو میکوں کہیں بَنی بشر (جُوأن) ہَتھ وِی نھیں لایا، آکھیُس ڄَݙاں وِی او چہندے اِیں طرح پیدا کر گِھندے، ڄَݙاں کَݙاہیں او کہیں کَم کرݨ دا فیصلہ کریندے ٻَس اُوندے کِیتے اَکھیندے جو " تِھی وَن٘ڄ " ، تے او " تِھی پَوندے " (٤٧)۔ اَتے اللہ اُوکوں کتاب، دانائی دِیاں ڳالھیں، تورات، تے اِنجیل سِیکھا ݙیسی (٤٨)۔ اَتے اللہ اُوکوں اِسرائیل دِی اولاد کِیتے رسول بݨا تے پٹھیسی، اُوں (عیسیٰ) آکھیا، بیشک مَیں تُہاݙے کولھ تُہاݙے رَبّ کنُوں (آپݨیں نبوّت دے ثبوت دی) ہِک نشانی گِھن تے آیاں (او اِیہ ہے ) جو مَیں تُہاݙے کِیتے مٹی گارے کنُوں ہِک بوتہ پَکھی دِی شکل دا بݨینداں، مَیں اُوندے وِچ ساہ بھرینداں، وَت او اللہ دے حکم نال ہِک (سَچ مُچ دا پَکھی) بݨ ویسی، اَتے مَیں ڄماندروں اَندھے کُوں سُڄاکا تے کوڑھی کُوں ٹھیک کر ݙیکھیںداں، اَتے اللہ دے حکم نال موئے ہوئے بَندے کُوں جِیوا سڳداں، اَتے مَیں تُہاکوں او وِی ݙسا سَڳداں جِہڑا کُجھ تُساں آپݨیں گھراں وِچوں کھا پِی تے آندو اَتے جِہڑا کُجھ تُساں گَھراں وِچ سانبھ رَکھیندو، یقین کرو جو اِیں ڳالھ وِچ تُہاݙے کِیتے (اللہ دِی قُدرت دِی) ہِک نِشانی ہے جیکر تُساں واقعی مومِن ہِیوے (٤٩)۔ اَتے مَیں اُوکوں سَچّا مَنینداں جِہڑا کُجھ تَورات وِچ مَیں کنُوں پہلے آیا ہویا ہے، (اَتے میں آیاں) جو بعض شَئیں کُوں جِہڑیاں تُہاݙے اُتے حرام ہِن (ہُݨ) تُہاݙے کِیتے حلال کر ݙیواں، ٻِیا اِیہ جو میں تُہاݙے کولھ تُہاݙے رَب دِی طرفوں (آپݨیں نبوّت دِی) ہِک نشانی وِی گِھن آیاں، ٻَس اللہ دا خوف کرو، اَتے میݙا آکھا مَنّو (٥٠)۔ بیشک اللہ میݙا تے تُہاݙا پالݨ ہار ہے، ٻَس اُوندی عبادت کرو اِیہو اِی (ہدایت والا) رَستہ ہے (٥١)۔ وَت ڄَݙاں عیسیٰ نے اُنھاں دی طرفوں اِنکار محسوس کِیتا، تاں پُچھیُس، اللہ دے کَم (دِین کِیتے) میݙے نال کون اِمدادی بݨدے، حواریاں آکھیا، اَساں (اللہ دِی راہ تے) تیݙے اِمدادی ہَیں، کیوں جو اَساں اللہ اُتے اِیمان گِھن آئے ہَیں، اَتے تُوں گواہ رَہیں، جو اَساں (سچّے) فرمانبردار (مُسلمان) ہِیسے (٥٢)۔ (اُنھاں اِیہ وِی آکھیا جو ) اَساݙے رَب آ، جو کُجھ تَیں بھیڄے اَساں اُوندے اُتے اِیمان گِھن آئے ہیں، اَتے رسول دِی پیروی کریندوں، ٻَس تُوں اَساکوں (رسول دِی) تصدیق کرݨ والیاں وِچ لِکھ گِھن (٥٣)۔ پَر اُنھاں لُک تے (عیسیٰ دے قتل دِی) ہِک تدبیر چا کِیتی، اَتے اللہ وِی (اُوکوں بچاوݨ دِی) ہِک تدبیر چا کیتی، اَتے اللہ (اُوویں وِی) خفیہ تدبیر کرݨ والیاں کنُوں سَب تُوں وَدھ ہے (٥٤)۔ اُوں وقت اللہ آکھیا، اے عیسیٰ بیشک مَیں اِی تیݙی حیاتی پوری کر تے تیکوں آپ دو چَا گِھنّݨ والا ہاں، اَتے انھاں لوکاں دِیاں ملامتاں کنُوں، جنھاں جو میݙے دین دا اِنکار کِیتے، تیکوں پاک (بری الزِّمہ) کرݨ والا ہاں، اتے اُنھاں لوکاں کُوں جِہڑے تیݙی پیروی کریسن، کافر لوکاں کنوں قیامت دے ݙین٘ہ تَئیں اُچا درجہ (غلبہ) ݙیوݨ والا ہاں، وَل تُساں مَیں دو وَل آ وَن٘ڄݨیں، وَل مَیں تُہاݙے وِچ اُوں ڳالھ (معاملے) دا فیصلہ کر ݙیوݨیں، جِیندے وِچ تُساں ہِک ٻَئے دِی مخالفت کریندے ہاوے (٥٥)۔ ٻَس جِنہاں لوکاں (دینِ حق کنُوں) اںکار کر ݙتے اُنھاں کُوں اِیں دُنیا وِچ، تے آخرت وِچ ، سخت عذاب ݙیساں، اَتے اُنھاں کُوں مَدد ݙیوݨ والا کوئی وِی نہ ہوسی (٥٦)۔ اَتے او لوک جِہڑے اِیمان گِھن آئِن، اَتے نیک عمل کریندے ریہن، ٻَس اُنھاں کوں (اللہ) اُنھاں دا اَجر پُورے دا پورا ݙیسی، اَتے اللہ ظالم لوکاں کُوں پَسند نھیں کریندا (٥٧)۔ جِہڑا کُجھ مَیں تیکوں سݨیندا ریہاں، اِیہ میݙیاں نشانیاں اَتے دانائی دی نصیحت وِچوں ہِن (٥٨)۔ بے شک عیسیٰ دِی مثال اللہ دے نزدیک آدم دِی مثال وانڳوں ہے، اُوکوں مٹی نال بݨایا گیا، وَل اُوندے کِیتے حکم ݙِتا ڳیا، جو پَیدا تِھی پو، ٻَس او (سچ مچ) پیدا تِھی ڳیا (٥٩)۔ حق (صداقت) محض تیݙے رَبّ دِی طرفوں ہے ٻَس تُوں شَک کرݨ والیاں وِچوں نہ تِھی وَن٘ڄیں (٦٠)۔ ٻَس تیݙے نال حق (عیسیٰ) دے بارے وِچ ہُݨ وِی جِہڑا حجت بازی کرے، ڄَݙاں جو تیکوں اَصل معلوم تِھی چکیئے، ٻَس اُنھاں کُوں آکھ ݙے (میدان وِچ) نِکل آؤ، اَساں آپݨیاں پُتراں کُوں، تے تُساں آپݨیاں پُتراں کُوں، اَتے اَساں آپݨیاں ذالیں کُوں، تے تُساں آپݨیاں ذالیں کُوں سݙ گِھنّو (وَل) اَساں آپݨیں آپ کُوں، اَتے تُساں وِی آپݨیں آپ کُوں کٹھا چا کروں، اللہ کوں اِلتجا کروں تے اِیں طور تے کُوڑ مارݨ والیاں اُتے اللہ دِی لعنت بھیڄوں (٦١)۔ بیشک اِیہ ساریاں ڳالھیں سچیاں ہِن، اَتے (اِیہ وِی) جو کوئی معبود (عبادت دے لائق) کائے نھیں، سِوائے اللہ دے، جِہڑا جو ٻَہُوں غلبے والا، اَتے وَݙی حکمت والا ہے (٦٢)۔ ٻَس جیکر او پِھر وَن٘ڄݨ تاں اللہ فساد گھتّݨ والیاں کُوں چن٘ڳی طرح ڄاݨدے (٦٣)۔ (اے محمدؐ) تُوں آکھ ݙے، جو اے کتاب والو ! آؤ اَساں ہِک اِہجی ڳالھ تے ٹَھہہ وَن٘ڄوں، جِہڑی اَساݙے تُساݙے درمیان ہِکّو جَہی ہے، (یعنی) اَساں سوائے اللہ دے کہیں ٻئے دی عبادت نہ کِیتی کروں، تے اُوندے نال کہیں کوں ذری وِی شریک نہ کروں، اَتے اَساݙے بعض، بعضیاں کُوں اللہ دے سوا آپݨاں پالݨ ہار نہ بݨاوِن، جیکر وَل وِی پِھر وَن٘ڄن، تاں تُساں آکھ ݙیو، جو تُساں سارے اِیں ڳالھ دے گواہ رہائے جو اَساں فرمانبردار (مسلمان) ہَیں (٦٤)۔ اے کتاب والو ! تُساں اِبراہیم دے بارے وِچ جھگڑا کیوں کریںدے وے حالانکہ اَساں اُوندے زمانے دے بعد اِی، تورات تے اِنجیل بھیڄی ہئی، کیا تُہاکوں کُجھ سَمجھ نھیں آندا (٦٥)۔ تُساں اِی او لوک ہِیوے، جِہڑے جو اُوں ڳالھ دے متعلق تاں تنازع کر چُکیئے ہاوے، جیندے متعلق تُہاکوں کُجھ عِلم وِی ہا، پر جِہڑی شَئے دا تُہاکوں کوئی پتہ وِی کائے نھیں، اُوندے متعلق حجّت بازیاں کریندو تے اللہ چن٘ڳی طرح ڄاݨدے ، پر تُساں نِہوے ڄاݨدے (٦٦)۔ اِبراہیم نہ یہودی ہے، نہ عیسائی ہے، بلکہ او تاں اَصلوں پَکا مسلمان ہے، اَتے او مُشرک لوکاں وِچوں وِی نہ ہا (٦٧)۔ بیشک اِبراہیم دے زیادہ کولھوں والے اُوہے لوک ہَن، جِنہاں اُون٘دی پَیروی کِیتی (جیویں جو) اِیں نبی کیتی ہے، اَتے جِہڑے لوک اِیمان گِھن آئِن (اُنھاں کِیتی ہے ) اَتے اللہ مومن بندیاں دا یار ہے (٦٨)۔ کتاب والیاں وِچوں ہِک ٹولی چَہندی ہے جو تُہاکوں گمراہ کرے اَتے او آپݨیں آپ دے سِوا کہیں کُوں گمراہ نھیں کر سڳدے، اَتے اُنھاں کُوں اِیں ڳالھ دا شعور اِی کائے نھیں (٦٩)۔ وُوے کتاب والو ! تُساں اللہ دِیاں نشانیاں کنُوں اِنکار کیوں کریندو، ڄَݙاں جو تُساں خود گواہی وِی ݙیندو (٧٠)۔ وُوئے کتاب والو ! تُساں سَچ (حق) کُوں کُوڑ (باطل) دا چولا کیوں پویندو، اَتے تُساں سَچ (حق) کُوں لُکیندے وے حالانکہ تُساں اِیہ ڳالھ ڄاݨدے وِی ہِیوے (٧١)۔ کتاب آلیاں وِچوں ہِک ٹولی (ہِک ٻِئے کُوں) اَہدی ہے جو تُساں ݙین٘ہ دے شروع وِچ اِیمان گِھن آیا کرو اُوندے اُتے جِہڑا کُجھ اِیمان والیاں اُتے نازل تَھئے، اَتے اِنکار کر ݙتا کرو ݙین٘ہ دے آخر وِچ، تاں جو شاید او (اِسلام کنُوں) پِھر وَن٘ڄن (٧٢)۔ تُساں کہیں دِی ڳالھ نہ مَنّو، جے توڑیں او تُہاݙے دِین دِی پَیروی نہ کرے (اے نبی) آکھ ݙے، جو اصل ہدایت تاں ٻَس اللہ دِی ہدایت ہے، (ݙردیں!) جو کہیں ٻئے کُوں او کُجھ نہ ݙتا وَن٘ڄے، جِہڑا کُجھ تُہاکوں ݙِتا وَن٘ڄے، یا تُہاݙے رَبّ دے نزدیک تُہاݙے نال حُجت بازی نہ کرِݨ ، آکھ ݙے جو فضل و کرم تاں اللہ دے ہَتھ وِچ ہے، او جیکوں وِی چہندے ݙے ݙیندے، اَتے اللہ وݙیاں وُسعتاں والا تے سَب کُجھ ڄاݨݨ والا ہے (٧٣)۔ او جیکوں چہندے آپݨیں رحمت کِیتے اُوکوں خاص کر گِھندے تے اللہ وݙے فضل تے کرم والا ہے (٧٤)۔ اَتے کتاب والیاں وِچوں اِہجے وِی ہِن جو تُوں اُنھاں کولھ کوئی خزانہ (اَمانت دے طور تے) رکھیں تاں او (تیݙے) من٘گݨ اُتے فوراٍ تیکوں وَلا ݙیندِن، اَتے اُنھاں وِچوں اِہجے وِی ہِن، جو تُوں اُنھاں کولھ ہِک دینار وِی اَمانت رَکھیں ، تاں وِی تیکوں (منگݨ تے) وَلا نہ ݙیسِن جیتوڑیں تُوں ہر وقت اُنھاں دے سِر نہ تِھیا رَہویں، اِیہ اِیں ڳالھوں ہے جو او لوک اَہدِن جو اَساݙے اُتے اَن پڑھیاں لوکاں دے سلسلے وِچ کوئی اِلزام (مواخذہ) کائے نھیں، اَتے او اللہ دے بارے وِچ کُوڑ مریندِن، ڄَݙاں جو او ڄاݨدے وِی ہِن (٧٥)۔ ہا، جِہڑا کوئی آپݨاں وعدہ پُورا کرے، اَتے پرہیز گار ٻَݨ وَن٘ڄے تاں بیشک اللہ متقّی (پرہیزگار) نال یاری رَکھیندے (٧٦)۔ اُنھاں لوکاں کِیتے جِہڑے جو اللہ نال آپݨیں کِیتے ہوئے وعدے، اَتے قَسماں حداں کوں معمولی رَقم دے عِوض ویچ ݙیندِن آخرت وِچ (اللہ دِیاں نعمتاں وِچوں) اُنھاں دا کوئی حِصہ نہ ہوسی، اَتے اللہ قیامت دے ݙین٘ہ نہ اُنھاں نال ڳالھ کریسی، اَتے نہ اُنھاں اُتے نظرِ کرم بھلیسی، اَتے نہ اُنھاں کوں (گناہاں) کنُوں پاک کریسی، اِیہ اُنھاں کِیتے ݙاڈھا دَرد ناک عذاب ہے (٧٧)۔ اَتے بیشک اُنھاں وِچ ہِک ٹولی اِیہو جہی ہے، جو او کتاب کُوں پڑھدیں ویلے زبان کُوں وِڳاڑ تے پڑھدِن، تاں جو تُساں اُوکوں وِی کتاب دے وِچوں دا سَمجھو، اَتے او کتاب وِچوں اصلوں نھیں ہوندا، اَتے او اَہدِن جو اِیہ تاں اللہ دِی طرفُوں ہے، پر او اَللہ دِی طرفوں اَصلوں نھیں ہوندا، اَتے اللہ دے خِلاف کُوڑ مریندِن، اَتے او ڄاݨدے وِی ہِن (٧٨)۔ کوئی بنی بشر اِیں نھیں تِھی سڳدا، جو اللہ اُوکوں کِتاب تے حکمت تے نبوت ݙیوے، وَل او لوکاں کُوں آکھے وَدّا جو تُساں اللہ کُوں چھوڑ تے میݙی عبادت کِیتی کرو، بلکہ او تاں اَکھیسی جو تُساں رَبّانی (اللہ والے) بݨ وَن٘ڄو، کیوں جو تُساں کتاب پڑھیندے سِکھیندے ہِیوے، اَتے کیوں جو تُساں اِیکوں پڑھیا وِی ہِیوے ! (٧٩)۔ اَتے نہ تُہاکوں اِہجا حکم ݙیسی جو تُساں فرشتیاں کُوں تے نبیّاں کُوں رَبّ بݨا گِھنو، کیا او تُہاکوں کُفر اِختیار کرݨ دا حُکم ݙیسی؟ ڄَݙاں جو تُساں مسلمان تِھی چکیئے وِے (٨٠)۔ اَتے ڄَݙاں اللہ نبیّاں کنُوں (عالمِ اَرواح وِچ) اِیہ وعدہ گِھدا جو جِہڑا کُجھ میں تُہاکوں کتاب اَتے دانائی وِچوں ݙیواں، وَل تُہاݙے کولھ رسول آوے، جِہڑا تصدیق کرے اُوں شئے دِی جِہڑی تُہاݙے کولھ ہے تاں تُساں ضرور اُوندے اُتے ایمان گِھن آوݨیں، اَتے ضرور اُوندی مَدد کرݨی ہے، اللہ پُچھیا، کیا تُساں اِقرار کر گِھدے، اَتے کیا تُساں میݙا بارا عہد (اقرار) چا گھدے اُنھاں آکھیا، " اَساں اِقرار کر گِھدے " (اللہ) آکھیا، ٻَس تُساں اِیں عہد دے گواہ تِھی رہو، اَتے میں وِی تُہاݙے نال گواہ ہاں (٨١)۔ ٻَس جِہڑا کُوئی اِیندے بعد وَل وِی پِھر وَن٘ڄے، تاں اِیہو جیہے لوک اِی نا فرمان (بَد کردار) ہوندِن (٨٢)۔ کیا اِیہ لوک اللہ دے دِین دے عِلاوہ کوئی ٻِیا دِین چہندِن حالانکہ جو کُجھ اَسماناں اَتے زمین وِچ ہے خوشی نال یا مجبوری نال فرمانبردار ہے اَتے اُنھاں کوں اُوں دو وَل وَن٘ڄݨیں (٨٣)۔ آکھ ݙے جو اَساں اللہ اُتے، اَتے جِہڑا کُجھ اَساݙے اُتے لَتھے، اُوندے اُتے اِیمان گِھن آئیسے، اَتے جِہڑا کُجھ اِبراہیم تے اِسمٰعیل ، تے اِسحاق تے یعقوب تے اُوندی اولاد اُتے لَہایا ڳئے، اَتے جِہڑا کُجھ موسیٰ، عیسیٰ تے ٻِنھاں نبیّاں اُتے اُنھاں دے رَبّ دِی طرفوں لَہایا ڳئے (اُوندے اُتے وِی ایمان گِھن آئیسے) اَساں اُنھاں وِچوں کہیں ہِک وِچ وِی کوئی فرق نِسے گِھن آئے، اَتے اَساں اُوندے فرمانبردار (تسلیم کرݨ) والے ہَیں (٨٤)۔ اَتے جِہڑا اِسلام کنُوں علاوہ کہیں ٻے دین دا طالب تِھیا تاں اُوں کنُوں او قبول نہ کِیتا ویسی، تے او آخرت وِچ وِی گھاٹا چاوݨ والیاں وِچوں ہوسی (٨٥)۔ اللہ اُوں قوم کُوں کِیویں ہدایت ݙیندے، جِہڑی ایمان گِھن آوݨ دے بعد کُفر اِختیار کریندی ہے، حالانکہ اُنھاں گواہی ݙے رَکھی ہوئی ہے، جو بیشک اِیہ رسول برحق ہے، اَتے اُنھاں کولھ واضح نشانیاں وِی آ چکیاں ہِن، اَتے اللہ ظالماں دِی قوم کُوں ہدایت نھیں ݙیندا (٨٦)۔ اِیہے او لوک ہِن جِنہاں دِی سزا (جزا) اِیہ ہے جو اُنھاں اُتے اللہ دِیاں، فرشتیاں دِی، تے ساریاں بندیاں دِی لعنت پَئی وَسدِی ہے (٨٧)۔ او ہمیشہ اِیں لعنت وِچ رَہسِن ، اُنھاں دا عذاب ہرگز نہ گھٹایا ویسی، اَتے نہ اُنھاں کوں کوئی مہلت ݙِتی ویسی (٨٨)۔ سوائے اُنھاں لوکاں دے جِہڑے اِیندے بعد توبہ تائب تِھی ڳئے، اَتے آپݨیاں عملاں وِچ وِی درستی (اِصلاح) کر گِھدی، تاں اُنھاں کِیتے بے شک اللہ ٻَہُوں بخشݨ ہار تے وَݙے رحم والا ہے (٨٩)۔ اَتے جِہڑے لوکاں اِیمان گِھن آوݨ دے بعد کُفر اِختیار کر گِھدّے وَل او آپݨیں کُفر وِچ وَدھدے ڳئے، اُنھاں دِی توبہ اَصلُوں قبول نہ کِیتی ویسی، اَتے اِیہے لوک اِی گمراہ ہِن (٩٠)۔ اَتے جِہڑے لوکاں کفر اِختیار کِیتے اَتے موئن تاں وِی کافر ہِن، اُنھاں وِچوں کہیں ہِک کنُوں وِی زمین دے برابر دا سونا منظور نہ کِیتا ویسی، چاہے فدیہ دے جذبہ دے طور تے وِی ݙیوے، اِیہے لوک ہِن جِنھاں کِیتے ٻَہُوں درد ناک عذاب ہے، اَتے اِنھاں کِیتے کوئی وِی مددگار کائے نھیں (٩١)۔