سورۃ اَلانعام مکیہ
اَتے جیکر اَساں اُنھاں کولھ فرشتے نازِل وِی کر ݙیندے اَتے مُردے وِی انھاں نال ڳالھیں کرݨ لڳ پوندے، اَتے اَساں انھاں اَڳوں ساریاں شَئیں حاضر کر کھڑیندے، تاں وِی اِیہ اَصلوں اِیمان نہ گِھن آندے، سِوائے انھاں دے جِنھاں کُوں اَللہ چَہندے، پر انھاں وِچوں ڈھیر سارے تاں جاہل تے بے سمجھ ہِن (١١١)۔ اَتے اِیویں اِی اَساں شیطان جِیہے انساناں تے جِنّاں کُوں ہر نبی دا دُشمن بݨائے، تاں جو دھوکا ݙیوݨ دِی خاطر ہِک ٻَئے دے دِلیں وچ مُسا گِھنݨ والیاں ڳالھیں سَٹیندے رَہون، ٻِیا اِیہ جو جیکر تیݙا رَبّ چَہندا تاں او کݙائیں اِیہ کَم نہ کریندے، ٻَس تُوں انھاں کنُوں وِی پَرے تِھی وَن٘ڄ اَتے جِہڑا دھوکا فریب اِیہ کریندے وَدِّن، اُوں کنُوں وِی (١١٢)۔ تاں جو اُنھاں لوکاں دے دِل (فریب والیاں) ڳالھیں دو لڳ وَن٘ڄن، جِہڑے جو آخرت اُتے یقین نھیں رَکھیندے، اَتے او انھاں ڳالھیں نال خوش وِی تِھی گِھنن، اَتے انھاں (بُرائیاں) کُوں کَما گِھنن جِہڑیاں او کَماندے رَہندے ہِن (١١٣)۔ کیا مَیں اَللہ کنُوں سِوا کہیں ٻے فیصلہ کرݨ والے ڳولھ آواں، حالانکہ او تاں اُوہُو ہے، جَیں تُساں دو ہِک مُفصل (واضح) کتاب بھیڄی ہے، وَل اِیہ جو جِنھاں لوکاں کِیتے اَساں اِیہ کتاب لَہائی ہے، او ڄاݨدِن جو بیشک اِیہ (قرآن) تیݙے رَبّ دِی طرفوں بَر حق لَتھے، ٻَس تُوں اِنھاں شَک کرݨ والیاں نال نہ رَل وَن٘ڄیں (١١٤)۔ اَتے تیݙے رَبّ دِیاں ڳالھیں سچائی تے اِنصاف دے اعتبار نال اَصلوں مکمل ہِن، اُوندے کلام کُوں کوئی نِھیں بَدل سڳدا او سَب کُجھ سُݨݨ والا تے ڄاݨݨ والا ہے (١١٥)۔ اَتے جیکر تُوں اِنھاں لوکاں دِی اَکثریت دے پِچھُّوں لڳیوں، جِہڑے زَمیں اُتے رَہندِن تاں او تیکوں اَللہ دے رَاہ کنُوں تُھڑکا گِھنسِن، اِیہ تاں محض وَہم تے گُمان اُتے چَلدے وَدِّن، اِیہ نِرے اَٹکل پَچُّو دے تِیر چَلیندے وَدِّن (١١٦)۔ بیشک تیݙا رَبّ خُوب ڄاݨدے، جو لوک اُوندے رَاہ کنُوں تُھڑک ویندِن اَتے اُوہُو ہِدایت دے راہ تے ٹُرݨ والیاں کُوں وِی چَن٘ڳی طرح ڄاݨدا کھڑے (١١٧)۔ ٻَس اُنھاں جانوراں (دا گوشت) کھا گِھدا کرو، جِنھاں اُتے اَللہ دا ناں پڑھیا وَن٘ڄے، جیکر تُساں اُوندیاں آیاتاں اُتے اِیمان وِی رَکھیندو (١١٨)۔ تُہاکوں کیا تِھی ڳئے، حالانکہ اَللہ نے جِہڑا کُجھ تُہاݙے اُتے حرام کِیتے اُوکوں ہِک ہِک کر تے ٹھیک طرح ݙسا ݙِتے، اِیہ ٻَئی ڳالھ ہے، جو تُساں لاچاری کنُوں ہَتھ لاؤ (یعنی کھاؤ) بیشک ڈھیر سارے لوک بغیر کہیں عقل سَمجھ دے اَپݨیاں نفسانی خواہشاں اُتے لوکاں کُوں گُمراہ کریندے وَدِّن، بیشک تیݙا رَبّ اِی ہے جِہڑا حَد کنُوں ٹَپ وَن٘ڄن والیاں کُوں چَن٘ڳی طرح ڄاݨدے (١١٩)۔ اَتے چھوڑ ݙیو ظاہر طور تے کرݨ والے گُناہ تے لُک تے کرݨ والے گُناہ! بیشک جِہڑے لوک گُناہ کریندے وَدِّن، او اَپݨیاں کرتُوتاں دِی سَزا پیسِن (١٢٠)۔ اَتے نہ کھاؤ جِہڑی شَئے اُتے اَللہ دا ناں نہ گِھدا ڳیا ہووے نہ تاں اِیہ ہِک قسم دِی نافرمانی ہے، بیشک شیطان لوک آپݨیاں یاراں بھوتاراں دے دِلاں وِچ اِیہ گَھتی رَکھدِن جو او تُہاݙے نال لڑِن بِھڑن ، اَتے جیکر تُساں اُنھاں دے آکھئے تے چلئے، تاں بیشک تُساں وِی مشرکاں جیہے تِھی ویسو (١٢١)۔ بَھلا جِہڑا پہلے بے جان ہا، وَل اَساں اُوکوں زندہ کر ݙِتا، اَتے اُوندے کِیتے (ہر پاسوں) سوجھلا کر ݙِتا، جیندی وَجہ کنُوں او لوکاں وِچ ٹُردا پِھردا وَدِّے، کݙائیں اُوں شخص وان٘گوں تِھی سَڳدے جِہڑا اَندھاریْاں وِچ وَلھٹیا وَدّا ہووے، تے انھاں وِچوں نِکل وِی نہ سَڳے، اِیویں اِیں جِہڑے کرتوت او کریندے وَدِّن، کافراں (دِیاں اَکھیں وِچ) سوہݨیں کرتے ݙِیکھائے ویندِن (١٢٢)۔ اَتے اِیں طرح اَساں ہِک ہِک وَستی وِچ وَݙے وَݙے مُجرم پیدا کر ݙِتئن، تاں جو اُنھاں وِچ چترائیاں وَدّے کرن، پَر او آپݨیْں آپ دے سِوا کہیں ٻئے نال مکر تے فریب کیا کر سَڳدِن، انھاں کُوں تاں کہیں ڳالھ دا شَعور اِی کائے نھیں (١٢٣)۔ اَتے ڄݙاں انھاں کِیتے کوئی آیت آندی ہے تاں اَکھیندِن اَساں اُوں وقت توڑیں (اِیندے اُتے) اِیمان کائے نہ گِھن آسوں، جیْتوڑیں جو اُوں طرح دِی شَئے خود اَساکوں نہ ݙِتی ویسے، جِہڑی جو اَللہ دے پیغمبراں کُوں ݙِتی ڳئی ہے، اَللہ بہتر ڄاݨدے جو رِسالت (رسول بݨݨ) کِتھاں تے کِیکوں چَھکدے، اَلبتہ جُرم کرݨ والیْاں کُوں اَللہ دِی طرفوں جلدی ذِلت نصیب تھیسے، اَتے ٻَہُوں وَݙا عذاب ہے اِنھاں دِیاں مکاریاں تے چترائیاں دے سَبّبوں، جہڑیاں جو او کریندے وَدِّے ہِن (١٢٤)۔ ٻَس جیکوں اَللہ چَہندے جو ہدایت ݙیوے تاں اُوندا سِینہ اِسلام والے پاسے دو کھول ݙیندے، اَتے جیکوں چَہندے جو گُمراہ کر ݙیوے تاں اُوندا سِینہ سَوڑا تے سُن٘گڑیا ہویا کر ݙیندے جیویں جو او زور لا تے اَسمان دو چَڑھدا پِیا ہووے، اِیویں اَللہ اُنھاں لوکاں کوں خرابیاں خواریاں چِمباڑ ݙیندے، جِہڑے جو اِیمان نھیں گِھن آندے (١٢٥)۔ اَتے اِیہو ہے سِدّھا رَستہ تیݙے رَب دو! اَساں آپݨیاں نشانیاں اُوں قوم کِیتے کھول کھول تے بیان کر ݙیندے ہَیں جِہڑی جو نصیحت حاصل کریندی ہے (١٢٦)۔ انھاں دے رَبّ دے کولھ انھاں لوکاں کِیتے سَلامتی دا گھر ہے، اَتے اُوہُو اُنھاں دا یار وِی ہے جِہڑے جو (چَن٘ڳے) عمل کریندِن (١٢٧)۔ اَتے جِہڑے ݙین٘ہ او ساریْاں (جِنّاں تے اِنساناں) کُوں کَٹھا کریسے تے اَکھیسے، جو اَے جِنّاں دِیاں ٹولیاں! تُساں اِنساناں وِچوں اَکثریت کُوں آپݨاں بݨا گِھدے (اُوں ویلے) اِنساناں وِچوں دے انھاں دے یار بُھتار اَکھیسن، رَبّ سائیں آں! اَساں وِچوں بعضیاں نے بعضیاں کنُوں خوب فائدے چاتِن، اَفسوس جو (ہُݨ) اَساݙے اُتے او وَقت آڳئے جِہڑا تَیں اَساݙے کِیتے مقرر کر رَکھیا ہا، اَللہ اَکھیسے جو بَھا (دوزخ دِی) تُہاݙا ٹِکاݨاں ہے، جیندے وِچ تُساں ہمیشہ سَڑدے رَہسو، سِوائے انھاں دے جیکوں اَللہ بچاوَݨ چَہسے بیشک تیݙا رَبّ تاں وَݙی دانائی والا تے سَب کُجھ ڄاݨݨ والا ہے (١٢٨)۔ اَتے اِیویں اَساں بعض ظالماں کُوں بعض ظالماں دے گھاٹے سن٘گتی (یارِ غار) بݨا ݙیندے ہَیںِ، اُنھاں کرتُوتاں دے سَببُوں جِہڑے جو او کریندِن (١٢٩)۔ اَے جِنّاں تے اِنساناں دِی جماعت! کیا تُہاݙے کولھ تُہاݙے وِچوں اِہجے رسول کائے نھیں آندے رِیہے جِنھاں تُہاکوں میݙیاں آیاتاں پڑھ پڑھ سُݨائِن، اَتے اِیں ݙین٘ہ دے سامݨیں آوَن٘ڄݨ کنُوں تُہاکوں ݙرایا ہانے، پَر او آکھیسِن، جو اَساں آپݨیں آپ اُتے خود گواہی ݙیندے ہَیں، انھاں کوں اِیں دُنیاوی زندگی نے دھوکے وِچ سَٹی رَکھئے، (ہُݨ) انھاں آپݨیں آپ دے خلاف گواہی ݙِتی ہے جو واقعی او (دینِ حق کنُوں) انکار کریندے ہِن (١٣٠)۔ اِیہ (ہدایت دا سلسلہ اِیں ڳالھ دا) ثبوت ہے، جو تیݙا رَبّ ظلم کر تے وستیاں کُوں تباہ کرݨ والا کائے نھیں ڄݙاں جو اُتھوں دے لوکاں کُوں (حقیقت کنُوں) اَصلوں غافل رَکھیا ہووے(١٣١)۔ اَتے ہر کہیں کِیتے درجے مقرر ہِن جیویں جیویں او عَمل کریندِن، اَتے تیݙا رَب اُوں کنُوں اَصلوں غافِل کائے نھیں، جِہڑا جِہڑا کَم اِیہ کریندے وَدِّن (١٣٢)۔ اَتے تیݙا رَبّ بے نیاز تے رحمتاں والا ہے، چاہے تاں تُہاکوں مِٹا چھوڑے، تے تُہاݙے بعد جِنھاں کوں چاہے تُہاݙی جاء تے گِھن آوے جیویں تُہاکوں وِی پِچھلے لوکاں دِی نسل وِچوں پیدا کِیتا ہِس (١٣٣)۔ بیشک جِہڑی ڳالھ دا وَعدہ تُہاݙے نال کِیتا ڳئے او ضرور پُوری تِھی تے رَہسی! ٻِیا اِیہ جو اِیں ڳالھ وِچ (اللہ کوں) عاجز نِہوے کر سَڳدے (١٣٤)۔ (اَے محمدؐ) آکھ ݙے، جو اَے لوکو! تُساں آپݨیں طور تے عمل کِیتی رَکھو تے مَیں (اپݨیں طور تے) عمل کرینداں، ٻس ٻَہُوں جلدی پتہ لڳ ویسی، جو کیندے کِیتے ہے آخرت دا (سوہݨاں) ٹِکاݨاں! بیشک ظلم کرݨ والے کݙاہیں کامیاب نھیں تِھی سَڳدے (١٣٥)۔ اَتے اِیہ لوک اَللہ دے کِیتے حِصّہ کڈھیندِن، خود اُوندیاں پیدا کیتیاں فصلاں تے جانوراں وِچوں! وَل اَپݨیں زعم وِچ آ تے آہدِن، جو اِیہ حِصّہ تاں اَللہ دا ہے، تے اِیہ حِصّہ ہے اَساݙے خُدا دے شریک رَبُوبڑیاں دا، وَل اِیہ جو جِہڑا حِصّہ او اَپݨیاں شریک خداواں دا کڈھیندِن او تاں اَللہ دو نھیں پُڄ سَڳدا پر جِہڑا حِصّہ اَللہ دا ہے، او انھاں دے شریک خداواں دُو پُڄ ویندے اِیہ ٻَہُوں پُٹھا فیصلہ ہے جہڑا جو اِیہ کریندِن (١٣٦)۔ اَتے اِیں طرح (شریک خداواں نے) مشرکاں وِچوں ڈھیر کہیں کُوں (انھاں دِیاں نظراں وِچ) اَپݨیں اولاد کُوں قتل کر چھوڑݨ ٻَہُوں سوہݨاں بݨا تے ݙیکھائے، تاں جو انھاں کُوں مار مُکا چھوڑن اَتے انھاں دے دِین وِچ ڳڑتول (گڑبڑ) مچا چھوڑی ہے، اَتے جیکر اَللہ چہندا تاں اِیہ لوک اِیں نہ کریندے، ٻَس انھاں کنُوں، تے جِہڑے کُوڑ اِیہ گَھڑی رَکھدِن انھاں کنُوں پَرے تِھی تے رہ (١٣٧)۔ اَتے اَپݨیں زُعم وِچ آ تے آہدِن، جو اِیہ ڈھانڈے تے فَصلاں کھاوَݨ وِی منع ہے، انھاں کُوں کوئی نہ کھاوے سِوائے اُوندے جِنھاں کِیتے اَساں اپݨیں زُعم دے مطابق آکھوں بعض ڈھانڈیاں دِی کَنڈاں (تے چڑھݨ تے لَݙن) وِی حرام ہے اَتے بعضے او جانور ہِن جِنھاں اُتے (کوہݨ ویلے) اَللہ دا ناں نھیں گِھدا ویندا، اِیہ سارے اُوندے اُتے بہتان (ڈھکوسلے) ہِن جِہڑے اِیہ ٻدھیندِن، جلدی انھاں کُوں انھاں دے بُہتان ٻَدھݨ دِی سَزا ݙِتی ویسی (١٣٨)۔ اَتے (اِیہ وِی) آہدِن جو جِہڑا پَھل (ٻَچّہ) انھاں ڈھانڈیاں دے ڈھڈھ وِچ ہے، او خاص طور تے اَساݙے جواناں (دے کھاوݨ) کِیتے ہے، اتے او اَساݙیاں ذالیں اُتے حرام ہے، اَتے جیکر او پَھل موئیا ہوئیا ڄَمے، تاں (ذالیں جوان) سارے اُوندے وِچ شریک ہِن، جلدی انھاں کوں انھاں دے ڈھکوسلیاں دِی سزا ݙِتی ویسی، بیشک او ٻَہُوں دانا تے سَب کُجھ ڄاݨݨ والا ہے (١٣٩)۔ بیشک او لوک گھاٹے وِچ رَہ ڳِئن، جِنھاں اَپݨِیں بے وقوفی تے کہیں علم (سند) دے نہ ہووݨ دِی وجہ کنُوں اَپݨِیں اولاد کُوں قتل کِیتے، اَتے جو کُجھ اَللہ انھاں کوں رِزق ݙِتے اُوکوں حرام قرار ݙتے اِیہ سارے اَللہ اُتے بُہتان ہِن، بیشک اِیہ (لوک) گُمراہ تِھی ڳئِن، اَتے او ہدایت پاوَݨ والیاں وِچوں وِی نھیں ٻݨے (١٤٠)۔ اَتے اُوہُو (اَللہ) تاں ہے جئیں باغ پیدا کِیتے، چھپریاں تے چڑھائے ہوئے وِی اَتے نہ چڑھائے ہوئے وِی، اَتے کھجیاں ہِن، تے طرح طرح دِیاں جِنساں والیاں فصلاں ہِن، اَتے زیتون تے اَنار ہِن جِنھاں وِچوں بعضے شکلاں وِچ تاں مِلدے جُلدے ہِن، پر سَواد وِچ ہِکّو جیہے کائے نھیں، کھاؤ ڄَݙاں اُنھاں کُوں پَھل لڳن اَتے جِہڑے ݙین٘ہ اُنھاں دِی فصل چاؤ، تاں اُوں (اَللہ) دا حِصّہ وِی کڈھ تے (اُوندے غریب) بندیاں کُوں ݙیو اَتے فضول خرچی نہ کرݨاں، کیوں جو فضول خرچی کرݨ والیاں کُوں (اَللہ) پسند نھیں کریندا (١٤١)۔ اَتے جانوراں وِچوں بار چاوݨ والے وِی ہِن، تے زمین تے رِڑھݨ والے وِی ہِن، جِہڑا رزق اَللہ تُہاکوں ݙتے اُوندے وِچوں کھاؤ پِیؤ، اَتے شیطان دے (پِچھُّوں نہ لڳو) بیشک او تُہاݙا کُھلا دُشمن ہے (١٤٢)۔ (جانوراں دے) اَٹھ جوڑے ہِن، ݙوں ݙوں (نَر تے مادی) بھیݙاں (دُمبیاں) وِچوں، تے ݙُوں ݙُوں (نَر تے مادہ) بکریاں وچوں، (اِنھاں لوکاں کنُوں) پُچُّھو ، جو کیا اُوں (اَللہ) انھاں دے ݙُوں نَراں کُوں حرام کِیتا ہویا ہے یا انھاں دِیاں ݙُوں مادیاں کُوں یا جِہڑے پَھل انھاں دِیاں ݙوہائیں مادیاں دے پیٹ وِچ سُن٘گڑے وَدن میکوں کہیں تاں دلیل نال ݙساؤ، جیکر تُساں سَچّے ہِیوے تاں (١٤٣)۔ اِیویں اُٹھاں وِچوں ݙُوں، تے ڳاوے مال وِچوں ݙُوں (پیدا کِیتے ڳئِن) اُنھاں کنُوں پُچھو، جو کیا اَللہ نے انھاں دے ݙُوہائیں نَراں کُوں وِی حَرام کِیتے، یا ݙوہائیں مادیاں کُوں؟ یا جِہڑے پَھل انھاں دِیاں ݙُوہائیں مادیاں دے پیٹ وِچ سُن٘گڑیے وَدّن کیا تُساں اُوں ویلے موجود ہاوے، ڄݙاں اَللہ تُہاکوں اِیں طرح دا حُکم ݙِتا ہا، بَھلا اُوں شخص کنُوں ظالم کوݨ تِھی سڳدے جِہڑا اَللہ اُتے کُوڑا بُہتان ٻَدّھے، تاں جو او لوکاں کُوں بَغیر کہیں عِلم (دلیل) دے گُمراہ کر سَڳے، بیشک اَللہ اِہجی ظالم قوم کُوں سِدّھا رَاہ نھیں ݙِیکھیندا (١٤٤)۔ (انھاں کُوں) آکھ ݙے، جو جہڑا کُجھ میݙے اُتے وحی کِیتا ڳئے، مَیں اُوندے وِچ اِہجی کہیں شَئے کُوں کہیں کھاوَݨ والے اُتے حرام نھیں ڄاݨدا جیکوں او کھاوݨ وِی چَہندے، سِوائے اِیندے جو او مویا ہوئیا جانور ہووے، یا وَہندا ہوئیا لَہُو ہووے یا خنزیر (سُؤر) دا گوشت ہووے، اِیہ سارے پَلیت ہِن یا او فِسق فجور دا باعث ہووے، یعنی اُوندے اُتے اَللہ دے ناں کنُوں سِوا کہیں ٻئے دا ناں گِھدا ڳیا ہووے جیکر کوئی مجبور تِھی تے کھا کھڑا ہووے تے نافرمانی کرݨ والا وِی نہ ہووے، نہ (شرعی) حَد کنُوں ٹَپّݨ والا ہووے، تاں بیشک تیݙا رَبّ (اُوں کِیتے) بخشݨ ہار رَحم کرݨ والا ہے (١٤٥)۔ اَتے انھاں لوکاں اُتے جِہڑے جو یہودی ہِن کُھراں (نُحوں) والے سارے جانور حرام کر ݙتے ڳئے ہِن، اَتے ڳاوے مانجھے مال وِچوں تے بھیݙے ٻاکرے مال وِچوں اَساں اُنھاں اُتے اِنھائیں ݙوہائیں دِی مینجھ حرام کر ݙِتی ہے، سِوائے اُوندے جِہڑی اُنھاں دِی پُٹھ تے لڳی ہووے، آندراں نال ہووے یا ہَݙی نال چمبڑی ہوئی ہووے، اِیہ انھاں کِیتے سزا ہَئی، انھاں دِی نافرمانی دِی وَجہ کنُوں، اَتے اَساں (انھاں ڳالھوں) سَچّے ہَیں (١٤٦)۔ جیکر اِیہ لوک تُہاکوں کُوڑا اَکھیندِن (سݙیندِن) تاں آکھ ݙیو جو تُہاݙا رَبّ تاں بے حسابی رَحمت والا ہے، پَر اُوندا عذاب گُنہگار لوکاں کنُوں ٹَل نھیں سَڳدا (١٤٧)۔ جِنھاں لوکاں شِرک کِیتا ہوئے او تاں ضرور آکھیسن، جو جیکر اَللہ چَہندا تاں نہ اَساں شِرک کر سَڳدے اَتے نہ کہیں شَئے کُوں حرام قرار ݙے سڳدے پَر پہلے والے لوکاں وِی اِیویں حقیقت کُوں کُوڑا قرار ݙے ݙِتا اِیہ توڑیں جو انھاں کُوں اَساݙے عذاب دا مَزہ چَکھݨاں پَے ڳیا، (اَے محمدؐ) آکھ ݙے جو تُہاݙے کولھ کوئی عِلم (پَکّی سَند) ہے تاں اَساݙے سامݨیں گِھن آؤ، تُساں تاں محض خیالی ڳالھیں پِچُّھوں لڳئے ہوئے ہِیوے، اَتے تُساں کُجھ وِی نِہوے، محض اَٹکلاں وَدّے کریندے وے (١٤٨)۔ آکھ ݙے ، جو پَکّی تے سَمجھ آوَݨ والی دلیل تاں اَللہ کولھ ہے، جیکر او چَہندا تاں تُساں ساریاں کُوں سِدّھے راہ تے لا ݙیندا (١٤٩)۔ آکھ ݙے جو آپݨیں اُنھاں ڳواہاں کُوں گِھن آؤ، جِہڑے (باقاعدہ) گواہی ݙیوݨ، جو بیشک اَللہ نے اُنھاں شَئیں کُوں حرام کر ݙِتے جیکر او گواہی ݙے وِی ݙیوݨ تاں وِی تُوں انھاں نال نہ رَل وَن٘ڄݨاں ، اَتے نہ انھاں لوکاں دِیاں نکمیاں خواہشاں دِی پَیروی کرݨاں، جِہڑے جو اَساݙیاں آیاتاں کُوں کُوڑا اَکھیندِن، اَتے جِہڑے آخرت تے یقین وِی نھیں رَکھیندے، اَتے او (بُتاں کُوں) آپݨیں رَبّ دے برابر سَمجھدِن (١٥٠)۔ آکھ ݙے جو آؤ مَیں او ڳالھیں پڑھ سُݨینداں ، جِہڑیاں تُہاݙے رَبّ تُہاݙے کِیتے حرام کر ݙِتِن، (یعنی) اَللہ دے نال کہیں کُوں شریک نہ بݨاؤ، اَتے پِیو ما نال چَن٘ڳا سلوک کِیتی رَکھو، اَتے اَپݨِیں اولاد کُوں (روزی دِی تنگی دِی وَجہ کنُوں) قتل نہ کِیتا کرو، اَساں تاں تُہاکوں وِی تے اُنھاں کُوں وِی رِزق ݙیندے رَہندے ہَیں، اَتے بے حیائی دے کَمّاں دے نیڑے اِی نہ وَن٘ڄو، چاہے او لوکاں دے سامݨیں کِیتے وَن٘ڄن یا لُک تے! اَتے کہیں وِی شخص کُوں ناحق قتل نہ کرو، جیندے قتل کرݨ کُوں اَللہ نے حرام کِیتا ہوئے، تُہاکوں انھاں ڳالھیں دِی نصیحت کِیتی ڳئی ہے، تُساں انھاں کُوں سمجھو (١٥١)۔ اَتے کہیں یتیم دے مال کُوں ہَتھ لاوݨاں وِی ہووے تاں ٻَس (اُوکوں) ٻَہُوں مناسب طریقے نال خرچ کرݨاں، ٻَس او توڑیں ڄݙاں جو بالغ (جوان) تِھی وَن٘ڄے، اَتے کَچّھݨ تے تولݨ دا کَم وِی انصافی طور تے کِیتا کرو، اَساں کہیں کُوں اَوکھا نھیں کریندے، ٻَس اُوندی ہِمت (وسکت) دے مطابق کریندے ہَیں، اَتے ڄݙاں تُساں کوئی ڳالھ کرو، تاں (او وِی) انصافی طور تے کِیتی کرو، توڑے جو او تُہاݙے کہیں سوڑے سَنگ والے دے متعلق وِی کیوں نہ ہووے، اَتے اَللہ نال کِیتا ہویا وعدہ وِی پُورا کِیتا کرو، اَللہ تُہاکوں انھاں ڳالھیں دِی ٻَہُوں تاکید کِیتی ہے، تاں جو تُہاکوں اِیہ ڳالھیں (ہر ویلھے) یاد رَہن (١٥٢)۔ اَتے بیشک میݙا رَستہ سِدّھا رَستہ ہے اِیندے اُتے ٹُرو، اَتے نہ ٹُرو ٻِنھاں راہیں تے جِہڑیاں تُہاکوں خُدا دے رَاہ کنُوں ہَٹا تے فرقے بݨاون، اَتے اِیں طرح تُہاکوں تاکیدی حُکم ݙِتا ویندا پَے تاں جو تُساں پرہیزگار بَݨ وَن٘ڄو (١٥٣)۔ وَل اَساں موسیٰ کُوں کتاب ݙِتی تاں جو نیکی کرݨ والے شخص اُتے اَپݨِیں نعمت پُوری کر چھوڑوں، اَتے اِیندے وِچ ہر ڳالھ دِی پُوری پُوری تفصیل ہے، اَتے ہدایت کِیتی ڳئی ہے، رحمت (تے برکت) والی ہے تاں جو او آپݨِیں رَبّ دے رُوبرُو حاضِر تِھیوݨ دا یقین کر گِھنن (١٥٤)۔ اَتے اِیویں اِیہ کتاب (قرآن) وِی اَساں لَہائی ہے، اِیہ برکت والی ہے اِیندے مطابق عمل کرو، تے پرہیزگار بَݨ وَن٘ڄو تاں جو تُہاݙے اُتے رحمت وَسدی رَہوئے (١٥٥)۔ اِیہ (اِیں واسطے وِی ہے جو) اِیہ نہ آکھ سَڳو، جو کتاب تاں ٻَس اَساں کنُوں پہلے دے ݙوں گروہاں (یہودیاں تے نصاریاں) اَتے نازِل کِیتی ڳئی ہَئی، اَساں تَاں اُوندے پَڑھݨ پَڑھاوَݨ (تعلیمات) کنُوں اَصلوں کورے رِیہے ہِیسے (١٥٦)۔ یا اِیہ نہ آکھ سَڳو، جو جیکر اَساݙے کولھ وِی کتاب بھیڄی ویندی تاں اَساں اُنھاں کنُوں وِی زیادہ ہدایت اُتے ہوندے (ہُݨ) تُہاݙے کولھ تُہاݙے رَبّ کنُوں (قرآن) ہِک روشن دَلیل تے ہدایت تے رحمت دے طور ہے، اَتے اُوں کنُوں وَدھ ظالم کوݨ تِھی سَڳدے جِہڑا جو اَللہ دِیاں نشانیاں کُوں کُوڑا آکھئے اَتے انھاں کنُوں مُن٘ہ پھیر گِھنے، انھاں لوکاں کُوں جِہڑے جو اَساݙیاں نِشانیاں کَنُوں مُن٘ہ پھیر گِھندِن، ٻَہُوں سَخت عذاب ݙِتا ویسی، کیوں جو او پِھر وِیندے ہِن (١٥٧)۔ اِیہ لوک اِیں ڳالھ کنُوں سِوا کِہڑی شَئے دے اِنتظار وِچ ہِن جو انھاں کولھ فرشتے آون یا تُہاݙا رَبّ خود آوے یا تیݙے رَبّ دِیاں کُجھ واضح نشانیاں آوِن، پَر جِہڑے ݙین٘ہ تیݙے رَب دِی طرفوں کُجھ نشانیاں آڳیاں، تاں اُوں ویلے کہیں کُوں وِی اِیمان ڳِھن آوَݨ نفع نہ ݙیسی، جیکر او پہلے کنُوں اِیمان نہ گِھن آیا ہوسی یا اِیمان دِی حالت وِچ نیکیاں نہ کَمائیاں ہوسن، (اَے محمدؐ) آکھ ݙے جو تُساں وِی اُوں ݙین٘ہ دا اِنتظار کرو تے اَساں وِی اِنتظار کریندوں (١٥٨)۔ بیشک جِہڑے لوکاں آپݨیں دِین کُوں وَن٘ڄا پِھلا (ٹوٹے ٹوٹے کر) چھوڑیے، تے کئی کئی ٹولیاں ٻَݨ ڳیاں ہِن، انھاں نال تُہاݙا کوئی واسطہ کائے نھیں، بیشک انھاں لوکاں دا معاملہ ٻَس اَللہ دے حوالے ہے وَل اُوہو اِی انھاں کُوں چِتویسے جِہڑا جِہڑا کُجھ او کریندے رِیہے ہِن (١٥٩)۔ جِہڑا کوئی (اَللہ دے سامݨیں) کوئی نیکی گِھن تے آسی، تاں اُوندے کِیتے اِہجیاں ݙاہ نیکیاں دا ثواب ہے اَتے جِہڑا کوئی کوئی بُرائی کر تے پیش تِھیسی تاں اُوکوں اُوندی بُرائی دے مطابق سَزا ݙِتی ویسی، اَتے انھاں اُتے کوئی زیادتی نہ کِیتی وِیسی (١٦٠)۔ (اَے رسول) آکھ ݙے، جو میکوں میݙے رَبّ نے سِدّھے راہ تے چلݨ دِی ہدایت کِیتی ہے، اِیہو صحیح تے پَکّا دِین (ضابطۂ حیات) ہے، جِہڑا محض خُدا دا تِھی تے رَہوݨ والے اِبراہیم دا طریقہ وِی ہے، تے او اَللہ دا شریک بݨاوݨ والیاں وِچوں کائے نہ ہَن (١٦١)۔ آکھ ݙے جو میݙیاں نمازاں، میݙیاں قربانیاں میݙا مرݨ جیوݨ سَب کُجھ سارے جہان دے پالݨ والے اَللہ کِیتے ہے (١٦٢)۔ اُوندا کوئی شریک (حِصّے دار) کائے نھیں اَتے میکوں محض ہِیں ڳالھ دا حکم ݙِتا ڳئے اَتے مَیں ساریْاں کنُوں پہلا مسلمان یعنی حُکم مَنّݨ والا ہَاں (١٦٣)۔ آکھ ݙے، جو کیا مَیں اَللہ کنُوں سِوا کوئی ٻِیا رَبّ ڳولھاں، ڄݙاں جو اُوہُو تاں ہے ہَر کہیں دے پالݨ پوسݨ والا، اَتے جِہڑا کوئی جو وِی عَمل کریندے اُوندی ذِمّے داری خود اُوندے آپ اُتے ہوندی ہے، تے کوئی وِی شخص کہیں ٻے دا بارا نہ چیسی، تے وَل تُہاکوں اَپݨیں رَبّ کولھ وَل وَن٘ڄݨاں پوسی، ٻَس او تُہاکوں انھاں ڳالھیں دِی حقیقت ݙسیسی جِنھاں وِچ تُساں اختلاف کریندے ہِیوے (١٦٤)۔ اَتے اُوہُو تاں ہے جَیں تُہاکوں زمین اُتے آپݨاں خلیفہ بݨایا ہویا ہے، اَتے تُہاݙے وِچوں بعضیاں کُوں بعضیاں اُتے اُچا رُتبہ ݙِتا ہویا ہے تاں جو تُہاݙی اَزمائش کرے انھاں شَئیں نال جِہڑیاں تُہاکوں ݙِتیاں ہوئیاں ہِن، بیشک تُہاݙا رَب سَزا ݙیوݨ وِچ ٻَہُوں تِکّھا ہے، وَل وِی او بخشݨ ہار تے ٻَہُوں رحم والا ہے (١٦٥)۔
سورۃ الاعراف مکیہ
شروع ہے اَللہ دے ناں نال جِہڑا ٻَہُوں مہربان تے ہمیشہ رَحم کرݨ والا ہے۔
الٓمٰٓصٓ (ا لٓ مّٓ ص) (١)۔ (اَے محمدؐ) اِیہ کتاب تَیں دو نازِل کِیتی ڳئی ہے، اِیں کنُوں تیݙا دِل سَوڑا نہ پِیا تِھیوے، اِیں نال تاں (لوکاں کُوں) ݙراؤ دَھمکاؤ ٻِیا اِیہ جو اِیہ اِیمان والیاں کِیتے نصیحت ہے (٢)۔ ٻَس اُوندے اُتے عَمل کرو، جِہڑا کُجھ تُہاݙے رَبّ دِی طرفوں نازِل کِیتا ڳیا ہے، اَتے اِیکوں چھوڑ تے نہ آکھئیے لڳو آپݨیں یاراں مددگاراں دے، تُساں لوک تاں تھوڑی جہی نصیحت قبول کریندے وے (٣)۔ اَتے کتنیاں ساریاں وَستیاں ہِن جِنھاں کُوں اَساں اُڄاڑ چھوڑیا ہے جِنھاں اُتے اَساݙا عذاب آندا ہا، رات کُوں (انھاں دے سُتیں) یا ݙوپہراں کُوں اُنھاں دِی چیل سِدّھی یعنی (قیلولہ) کریندے ویلے (٤)۔ اَتے جِہڑے ویلے انھاں اُتے عذاب آندا ہا تاں کوئی دَھاڑ نہ کڈھیندے ہن، ٻَس اِیہو کُجھ اَکھیندے ہَن جو اَساں تاں ٻَس (آپݨِیں آپ اُتے) ظلم کریندے رِیہے ہسے (٥)۔ ٻَس اںھاں لوکاں کنُوں پُچھ ڳُچھ کِیتی ویسی، جِنھاں کُولھ اَساں رَسول بھیڄے اَتے اُنھاں رسولاں کنُوں وِی پُچھ ڳُچھ کِیتی ویسی (٦)۔ وَل اَساں اَپݨِیں عِلم نال انھاں کُوں اِنھاں دِی حقیقت وِی بیان کر ݙیسوں، کیوں ڄو اَساں (کہیں ویلے وِی) بے خبر نِسے رِیہے (٧)۔ اَتے (قیامت دے) ݙین٘ہ عَملاں دا تُلَّݨ وِی برحق ہوسی، ٻَس جِنھاں دا وَزن بارا ہوسی، او تاں نِجات پا گِھنسِن (٨)۔ اَتے جِنھاں دا وَزن ہَلکا ہوسی، ٻَس اُوہے لوک ہوسِن جِنھاں آپݨیاں آپ کُوں گھاٹے وِچ سَٹیا ہوسی کیوں جو او اَساݙیاں آیاتاں (نشانیاں) دے متعلق بے اِنصافی کریندے ہِن (٩)۔ اَتے یقینی طور تے اَساں تُہاکوں زمین اُتے (اقتدار تے) ٹِکایا ہوئے اَتے اِیندے وِچ تُہاݙے کِیتے روزی دے سامان پیدا کِیتے ہوئے ہِن، پَر تُساں تاں تھوڑا جیہا اِی شُکر اَدا کریندے وے (١٠)۔ اَتے یقین کرو اَساں تُہاکوں پَیدا کِیتے، اَتے تُہاکوں (چَن٘ڳی) شکل صورت ݙِتی وَل اَساں فرشتیاں کُوں آکھیا جو آدم کُوں سَجدہ کرو، ٻَس سِوائے اِبلیس (شیطان) دے باقی ساریاں سَجدہ کِیتا، پَر او سَجدہ کرݨ والیاں وِچ شامل نہ تِھیا (١١)۔ اَللہ پُچھیا، جو تیکوں کِہڑی ڳالھ روکئے جو تَیں سَجدہ نھیں کِیتا، ڄَݙاں جو مَیں تیکوں حُکم وِی ݙِتا ہَم، اُوں جواب ݙِتا، جو مَیں اِیں کنُوں وَدھایا (اَفضل) ہاں کیوں جو تَیں میکوں بَھا کنُوں پیدا کِیتے، تے اِیکوں مِٹی ڳارے نال بݨائے (١٢)۔ اَللہ حُکم ݙِتا، لَہ وَن٘ڄ اِتُھوں، تیݙے واسطے اِیہ مناسب نہ ہا، جو تُوں اِتھاں وَݙائی ݙیکھاویں، ٻَس نِکل وَن٘ڄ اِتُھوں، تُوں تاں گھٹیا (ذلیل) لوکاں وِچوں ہِیں (١٣)۔ آکھیُس، میکوں اُوں ݙین٘ہ توڑیں مہلت چَا ݙے، ڄݙاں جو لوک (قبراں وِچوں) اُٹھائے ویسِن (١٤)۔ اَللہ آکھیا، چَلُو تُوں وِی مُہلت ݙِتے وَن٘ڄݨ والیاں وِچوں ہِیں (١٥)۔ (شیطان) آکھیا، تَیں جو میکوں ملعون چَا کِیتے، تاں مَیں وِی تیݙے سِدّھے راہ دو آوَݨ والیاں دے اَڳوں رَاہ مَل ٻَہندا رَہساں (١٦)۔ وَل میں انھاں دے اَڳوں، انھاں دے پِچھُوں، انھاں دے سَڄے پاسوں، اَتے اُنھاں دے کھٻے پاسوں آ آ تے وَلے چڑھیْندا رَہساں، اَتے توں انھاں وِچوں ڈھیر کنھائیں کُوں آپݨاں شکرگزار نہ ݙیکھسیں (١٧)۔ (اَللہ) آکھیا، نِکل اِتھوں، ذلیل آ، مردود آ، انھاں سمیت جِہڑے تیݙے پِچھُوں لڳسِن، مَیں تُساں ساریاں نال دوزخ کُوں بَھر ݙیساں (١٨)۔ اَتے اَے آدم! تُوں تے تیݙی ذال باغ بہشت وِچ رَہسو، اَتے جِتھوں دِل من٘گیہے کھاؤ پِیؤ، پَر تُساں اِیں وَݨ دے نیڑے وِی نَہ وَن٘ڄاہے، نہ تاں تُساں وِی (آپݨیں آپ تے) ظلم کرݨ والے تِھی ویسو (١٩)۔ ٻس شیطان انھاں ݙوہائیں دے دِلاں وِچ وَسوسہ (گندا خیال) گھتیا تاں جو اُنھاں کِیتے، انھاں کنُوں لُکیئے ہوئے اِنھاں دے نن٘گیج ظاہر کر ݙیوے، اَتے آکھݨ لڳیا جو تُہاݙے رَبّ نے تہاکوں اِیں درخت کنُوں اِیں واسطے منع کِیتے جو تُساں کِتھاؤں فرشتے نہ بَݨ وَن٘ڄو، یا تُساں ہمیشہ کِیتے جیندے رَہوݨ والے نہ تِھی وَن٘ڄو (٢٠)۔ اَتے قسم کھادی جو مَیں تاں تُہاکوں چَن٘ڳی مَت ݙیوݨ والا ہاں (٢١)۔ ٻس انھاں کوں دھوکہ ݙے تے آپݨاں بݨا گِھدُّس، وَل ڄَݙاں انھاں درخت (دا پھل) چکھیا تاں اُنھاں دے نَنگیج دا انھاں کُوں پتہ لڳ گیا تے او اَپݨیں آپ کوں بہشت دے پَتراں نال کَڄݨ پَے ڳئے، اَتے انھاں دے رَبّ انھاں کنُوں پُچھیا، جو کیا میں تُہاکوں اِیں وَݨ کولھ وَن٘ڄݨ کنُوں ہَٹکیا نہ ہَم، اَتے تُہاکوں چِتایا نہ ہَم جو شیطان تُساں ݙوہائیں دا کُھلا دُشمن ہے (٢٢)۔ انھاں آکھیا، اَے آساݙے رَبّ آ، اَساں آپݨیں آپ تے ظلم کر کھڑے ہَیں اَتے جیکر تُوں اَساکوں نھیں بخشیندا تے اَساݙے اُتے رَحم نھیں کریندا، تاں کتھاؤں دے نہ رَہسُوں (٢٣)۔ (اَللہ) آکھیا، تُساں تَلّے لَہ وَن٘ڄو، تُساں ہِک ٻَے دے دُشمن رَہسو، تُہاݙے کِیتے کُجھ وقت تَئیں زَمین اُتے رَہوݨ سَہوݨ ہے، تے کھاوݨ پِیوَݨ دیاں شَئیں ہِن (٢٤)۔ اَتے آکھیُس، جو تُساں اُتھائیں زندگی گُزریسو، تے اُتھائیں مَرسُو، اَتے زمین وِچوں اِی کڈھے ویسو (٢٥)۔ اَے آدم دِی اولاد! ٻَس اَساں تُہاݙے کِیتے پوشاک لَہائی ہے تاں جو تُہاݙا نن٘گیج کَڄے تے تُہاکوں سوہݨاں لڳے پَر پرہیزگاری والی پوشاک اِیں کنُوں ٻَہُوں وَدھائی ہے، اِیہ اَللہ دِیاں نشانیاں ہِن، تاں جو لوک نصیحت گِھنن (٢٦)۔ اَے آدم دِی اولاد ! کتھائیں تُہاکوں شیطان وَرغلا نہ گِھنّے، جَیں طرح اِیں تُہاݙے پِیؤ ماء کُوں بہشت وِچُوں کڈھوایا ہا، انھاں کنُوں انھاں دے کپڑے وِی لَہوا چھوڑیے ہانِس، تاں جو انھاں کُوں انھاں دا نن٘گیج نظر آوَن٘ڄے، بیشک او تے اُوندے شیطان بِھرا اِیں طرح تُہاکوں ݙیکھدے رَہندِن، جِتھوں جو تُساں انھاں کُوں نھیں ݙیکھ سَڳدے، بیشک اَساں شیطاناں کُوں تاں اُنھاں لوکاں دے یار بݨا چھوڑیندے ہَیں، جِہڑے جو اِیمان قائم نھیں رَکھیندے (٢٧)۔ اَتے جِہڑے ویلے او بے حیائی دے کَم کریندِن، تاں اَکھیندِن جو اَساں اَپݨیاں پَیؤ ݙاݙیاں کُوں وِی اِیویں کریندا ݙِٹھے، اَتے اَللہ وِی اِیویں کرݨ دا حُکم ݙِتے (اَے رسول) آکھ ݙے جو اَللہ تاں بے حیائی دے کَمّاں دا حُکم اَصلوں نھیں ݙیندا تُساں اَللہ دے متعلق او کُجھ کیوں اَہدے وے، جیندا تُہاکوں پَتہ وِی کائے نھیں (٢٨)۔ آکھ ݙے، میݙا رَبّ تاں انصافی (چَن٘ڳے) کَمّاں دَا حُکم ݙِتے، ٻِیا اِیہ جو تُساں آپݨیں رُخ سَجدے دے وَقت سِدّھے (کعبہ) دو کر گِھدے کرو، اَتے اُوندے دِین (زندگی دے نظام) کِیتے مخلص تِھی تے عِبادت کِیتی کرو، جَیں طرح اُوں تُہاکوں (شروع وِچ) پَیدا کِیتا ہا، تُساں وَلا وِی اُوں دُو وَل وَن٘ڄݨیں (٢٩)۔ ہِک ٹولی تاں اُوندی ہدایت اُتے عَمل کِیتی رَکھیا، تے ہِک ٹولی اُتے گندے (بے حیائی دے) کَم ثابت تِھی ڳئے کیوں جو اںھاں اَللہ کُوں چھوڑ تے شیطاناں کُوں آپݨاں یار بݨا گِھدا تے وَل سَمجھدِن جو اَصل وِچ اُوہے اِی ہدایت پاتے ہوئے لوک ہِن (٣٠)۔ اَے آدم دِی اولاد ! تُساں ہر نماز (سجدے) دے وقت اَپݨیں کپڑے شپڑے ٹھیک ٹھاک کر گِھدے کرو اَتے نسن٘گ کھاؤ پِیؤ، پَر ضائع تے ویَہر وِیلا (فضول خرچی) نہ کِیتا کرو، بیشک اَللہ (شَئیں کُوں) ضائع کرݨ والیاں کُوں پسند نھیں کریندا (٣١)۔ پُچُھو، جو کَیں حَرام کِیتے اَللہ دِیاں انھاں زینت والیاں نعمتاں کُوں، جنھاں کُوں اُوں آپݨیاں بَندیاں کِیتے زمین وِچُوں کڈھے، اَتے رِزق والیاں پاک صاف (حلال) شَئیں کُوں وِی ! آکھ ݙے جو اِیہ شَئیں دُنیاوی زِندگی وِچ اُنھاں لوکاں کِیتے ہِن، جِہڑے جو اِیمان گِھن آئِن، خاص طور تے قیامت دے ݙین٘ہ کِیتے وِی! اِیں طرح اَساں تاں آپݨیاں نشانیاں سَمجھݨ والے لوکاں کِیتے کھول تے بیان کریندے ہَیں (٣٢)۔ (اَے رسول) آکھ ݙے جو دراَصل اَللہ تاں بے حیائی دے کَمّاں کُوں، چاہے وَڄ وَڄاتے کِیتے وَن٘ڄݨ یا لُکا تے حَرام کر چھوڑے، اَتے گُناہاں کُوں وِی، تے کہیں ناحق دِی بغاوت کُوں وِی! اَتے اِیکوں وِی جو کہیں کُوں اَللہ دا شریک بݨایا وَن٘ڄے جیندے کِیتے اُوں کوئی سند (دلیل) وِی نازِل نھیں کِیتی اِیں ڳالھ کُوں وِی جو تُساں اَللہ اُتے او ڳالھیں گھڑو، جِنھاں دِی اَصل دا تُہاکوں پَتہ وِی کائے نھیں (٣٣)۔ اَتے ہر اُمت کِیتے ہِک وَقت مقرر ہے ٻَس جِہڑے ویلے انھاں دا اَجل آ ویندے تاں وَل ہِک پَل وِی دیر نھیں کِیتی وَن٘ڄ سڳدی اَتے نہ اُٻَاہل کِیتی وَن٘ڄ سَڳدی ہے (٣٤)۔ اَتے آدم دی اولاد! ڄݙاں کݙاہیں تُہاݙے کولھ تُہاݙے اِی وِچوں اَساݙے اِہجے رسول آوِن جِہڑے جو تُہاکوں میݙیاں نشانیاں بیان کرن، تاں جِہڑے کوئی اَللہ کنُوں ݙردے رَہسِن، تے سُدھر ویسن، تاں انھاں کُوں نہ تاں کوئی ݙَر ݙکل رَہسی، تے نہ اُنھاں کُوں کوئی غَم رَہسی (٢٥)۔ اَتے جِہڑے لوکاں اَساݙیاں آیاتاں (نشانیاں) کُوں کُوڑا آکھیا، تے انھاں کنُوں سَرکشی کِیتی تاں اِیہے لوک دوزخ وِچ رَہݨ والے ہِن تے اُتھاں ہمیشہ کِیتے سَڑدے رَہسن (٣٦)۔ ٻَس اُوں شخص کنُوں زیادہ آپݨِیں آپ (اُتے ظلم) کرݨ والا کوݨ ہوسی، جِہڑا اَللہ اُتے کُوڑے بُہتان گھڑیندے، یا اُوندیاں آیاتاں کُوں کُوڑا اَکھیندے، اِیہ تاں او لوک ہِن جِنھاں کُوں انھاں دِی قسمت دا لکھیا مِلدا رَہسی، او توڑیں جو ڄݙاں اَساݙے بھیڄے ہوئے فرشتے انھاں کولھ اُنھاں دا سَاہ کَݙّھݨ آسِن، او پُچھسِن، جو اَللہ کنُوں سِوا جِنھاں دِی عبادت کریندے (سݙیندے) ہاوے او ہُݨ کِتھ ہِن او اَکھیسِن او تاں اَساکوں چھوڑ تے بھڄ ڳئِن، وَل او آپݨیں آپ اُتے گواہی ݙیسن، جو بے شک او اَللہ دے مُنکر تِھی ڳئے ہِن (٣٧)۔ اَللہ آکھیسے، جو جِنّاں تے اِنساناں دِیاں اُنھاں ٹولیاں رَلّے، جِہڑیاں جو تُساں کنُوں پہلے گُزر چُکیاں ہِن تُساں وِی دوزخ وِچ لنگھ وَن٘ڄو، ڄݙاں وِی کوئی ٹولی داخل تِھیسے تاں او اَپݨیں جہی بھیݨ (ہِکے خیال والی) ٹولی اُتے لعنت بھیڄیسے اِیہ توڑیں جو ساریاں ٹولیاں اُوندے وِچ کٹھیاں تِھی ویسِن، تاں پِچھلی ٹولی اَپݨیں کنُوں پہلی دے متعلق آکھیسے، اَساݙے رَبّ آ، اِیہے تاں او لوک ہِن جِنھاں اَساکوں گُمراہ کِیتا ہَا، ٻَس اُنھاں اُتے (دوزخ دِی) بھا دا ݙوڑا عذاب بھیڄ، اَللہ اَکھیسے، تُساں ساریاں واسطے ݙوڑا عذاب ہے پر تُساں نِہوے سَمجھ سَڳدے (٣٨)۔ وَل پہلی ٹولی پِچھلی کُوں اَکھیسے، جو تُہاکوں اَساݙے اُتے کوئی فضیلت (فوقیت) تاں حاصل نھیں تَھئی، ٻَس ہُݨ تُساں وِی اُوندے عذاب دے مزے چَکھو، جِہڑی کُجھ کَمائی تُساں کِیتی ہے (٣٩)۔ بیشک جِنھاں لوکاں اَساݙیاں آیاتاں (نشانیاں) کُوں کُوڑا آکھیئے، اَتے انھاں کُجھ نھیں ڄاݨیا، انھاں کِیتے نہ اَسمان دے دروازے کھولیئے ویسِن، تے نہ او بہشت وِچ داخل تِھی سَڳسِن، پَر جیکر اُٹھ چاہے تاں سوئی دے دَفعے وِچوں لنگھ سَڳسے، ٻَس اَساں گُنہگاراں کُوں اِیویں اِی سَزا ݙیندے ہَیں (٤٠)۔ انھاں واسطے تَلے وِچھاوَݨ کِیتے وِی دوزخ (دِی بَھا) ہوسی، تے اُتے گھتن کِیتے وِی، اَتے اِیں طرح اَساں اِہجیاں ظالماں کوں اِہجی سَزا ݙیندے ہَیں (٤١)۔ اَتے جِہڑے لوک اِیمان گِھن آئِن، تے نیک عَمل کِیتے ہِینے، اَساں (نیک عملاں کِیتے) اُنھاں دے حوصلے کنُوں زیادہ اُنھاں اُتے ذِمّے داری نھیں سٹیندے، اِیہے اِی لوک ہِن بہشت والے! اِیہے اُوندے وِچ ہمیشہ کِیتے رَہسِن (٤٢)۔ اَتے جِہڑیاں گندگیاں (کدورتاں) انھاں دے سِینے وِچ ہوسن اَساں ساریاں کڈھ چھوڑیسوں انھاں دے (محلّاں) تلے نہراں وَہندیاں پِیاں ہوسِن اَتے اَکھیسِن، ٻَس ہر طرح دِی تعریف اَللہ کِیتے ہے، جَیں اَساکوں اِتھوں دا رَاہ ݙیکھائے اَساں اِیہ راہ نہ پا سَڳدے ، جیکر اَللہ اَساکوں اِیں پاسے دِی ہدایت نہ کریندا، بیشک اَساݙے رَبّ کنُوں رسول سچیاں ڳالھیں گِھن تے آئے ہن، اَتے انھاں کُوں سَݙ تے آکھیا ویسی جو اِیہا بہشت ہے، جیندے تُساں مالک بݨا ݙِتے ڳیوے، کیوں جو تُساں (نیک) عَمل کریندے رِیہے وے (٤٣)۔ اَتے بہشت والے دوزخ والیاں کُوں سَݙ تے اَکھیسن، اَساں تاں اُوں وعدے کُوں جِہڑا اَساݙے رَبّ اَساݙے نال کِیتا ہَا، سَچّا پَا گِھدے، بَھلا جِہڑا وَعدہ تُہاݙے نال رَبّ کِیتا ہَا، کیا تُساں وِی اُوکوں سَچّا پاتے؟ او اَکھیسِن " بالکل " انھاں وِچ ہِک ہوکا ݙیوݨ والا سݙ تے اَکھیسے، جو بے انصاف لوکاں اُتے اَللہ دِی لعنت ہے (٤٤)۔ جِہڑے لوک اَللہ دے رَستے کنُوں ہَٹکیندے رَہندے ہِن، تے اُوندے وِچ کوئی ݙن٘گ شِن٘گ ڳولھیندے رہندے ہن، اُوہے لوک آخرت کنُوں وِی انکار کریندے رہندے ہِن (٤٥)۔ اَتے اِنھاں ݙوہائیں (ٹولیاں) وِچ ہِک پَردہ یا کندھی ہوسی، اَتے اعراف والی جاء تے کُجھ بندے ہوسن، جہڑے ہر کہیں کُوں انھاں دِیاں شکلاں کنُوں سن٘ڄݨیندے ہوسِن ، بہشت والیاں کُوں سݙ تے اَکھیسن، جو تُہاݙے اُتے سلامتی ہووے! اِیہ خود اَڄݨ داخل نہ تھئے ہوسِن پر (بہشت دے) داخلے دِی اُمید رَکھیندے ہوسِن (٤٦)۔ اَتے ڄݙاں انھاں دِیاں نظراں ہَٹ تے دوزخ والیاں اُتے پوسِن تاں اَکھیسن اَساݙے رَبّ آ، اَساکوں تاں اِہجے ظالم لوکاں وِچ شامل نہ کریں (٤٧)۔ اَتے اعراف والے (انھاں کافراں) کُوں وِی جِنھاں کُوں اِنھاں دِیاں شکلاں کنُوں سُن٘ڄݨیندے ہوسن سݙ تے اکھیسن جو نہ تاں تُہاݙی مَݙی مُوڑھی تُہاݙے کہیں کَم آئی ہے تے نہ او وَݙائی جِہڑی تُساں کریندے ہاوے (٤٨)۔ کیا اِیہ اُوہے لوک کائے نھیں ، جِنھاں دے متعلق تُساں قَسماں چَا چَا تے اَہدے ہاوے، جو اَللہ انھاں اُتے اَپݨِیں رَحمت کائے نہ بھڄیسی ! (ٻس مومنو) تُساں بہشت وِچ داخل تِھی وَن٘ڄو ! تُہاݙے کِیتے نہ کوئی ݙر ݙُکل ہے نہ تُساں ݙُکھے یا مُوںجھے تِھیسو (٤٩)۔ اَتے دوزخ والے بہشت والیاں کُوں سَݙ تے اَکھیسن، جو اَساں دو پاݨیں بھیڄو؟ یا جِہڑا رِزق تُہاکوں اَللہ ݙِتے، اُوں وِچوں کُجھ (بھیڄو)، او جواب ݙیسن جو یقیناً اَللہ اِنھاں ݙوہائیں شَئیں کُوں کافراں کِیتے حرام قرار ݙِے ݙِتے (٥٠)۔ جِنھاں لوکاں اَپݨیں دِین کُوں ہِک مشغلہ تے کھیݙ بݨایا ہویا ہا، اَتے دُنیاوی زندگی نے انھاں کُوں دھوکے وِچ سَٹیا ہویا ہا، ٻَس اُوں ݙین٘ہ اَساں وِی انھاں کُوں وِسار ݙیسوں، جَیں طرح انھاں اِیں ݙین٘ہ دِی ملاقات (پیشی) کُوں وِساریا ہویا ہا، اَتے اَساݙیاں آیاتاں (نشانیاں) کنُوں انکار کریندے ہِن (٥١)۔ اَتے اَساں تاں اُنھاں کولھ اَپݨیں او کتاب پُچا ݙِتی، جیکوں اَساں اَپݨیں عِلم نال چَن٘ڳی طرح کھول تے بیان کر ݙِتے، جِہڑی جو مومن لوکاں واسطے ہدایت تے رحمت دا ذریعہ ہے (٥٢)۔ کیا اِیہ لوک اُوندی حقیقت دے ظاہر تِھیوݨ دے اِنتظار وِچ ہِن جِہڑے ݙین٘ہ حقیقت ظاہر تِھی رَہسی، تاں او لوک جِہڑے پہلے اِیکوں وِساری وَدّے ہَن، اَکھیسن بیشک اَساݙے رَبّ دے رسول، حق گِھن تے آئے ہِن، بَھلا اِتھ کوئی سفارشی ہِن جو اَساݙی سِفارش کرِن یا اَساں وَلا (پِچُّھوں تے) بھیڄ ݙتے وَن٘ڄوں، تاں جو اَساں جِہڑے (بَد) عمل پہلے کِیتے ہاسے اُنھاں دے برعکس عمل کر گِھنّوں، بیشک انھاں آپݨیں آپ کوں گھاٹے وِچ سَٹیا اَتے اُنھاں کُوں اُوں بہتان کوئی فائدہ نہ ݙِتا جِہڑا او ٻَدھیندے ہِن (٥٣)۔ بیشک تُہاݙے پالݨ والا اَللہ ہے، جَیں جو اَسماناں کُوں تے زمین کُوں چِھی ݙین٘ہاں وِچ پَیدا کر گِھدا، تے عرش تے (اقتدارِ اعلیٰ دِی) گَدّی سنبھال گِھدی، اُوہُو ݙین٘ہ اُتے رات دا پَردہ چَا سَٹیندے، جِہڑا جو اُوندے پِچھُّوں بھڄدا آندے، اَتے اُوں سِجھ تے چَندر تے تاریاں کُوں آپݨیں حُکم دے تابع رَکھیا ہوئے، پتہ ہووے ہے جو جو پیدا کرݨ اُوندے ہَتھ وِچ ہے تے سارا حُکم وِی ہُوندا چلدے، سارے جہاناں دا پالݨ ہار اَللہ ٻَہُوں برکتاں والا ہے (٥٤)۔ (لوکو) ٻَس تُساں آپݨیں رَبّ کنُوں عاجزی کر کر تے وِی تے دِل وِچ ہَولے ہَولے وِی دُعائیں مَن٘گو، بیشک او حد کنُوں وَدّھ وَن٘ڄݨ والیاں کُوں پَسند نھیں کریندا (٥٥)۔ اَتے زمین اُتے اِیندی اِصلاح تِھی وَن٘ڄݨ دے بعد کوئی فساد نہ مَچاؤ، بلکہ ݙردیں ہوئیں تے اُمید رَکھیندے ہوئیں دُعائیں مَن٘گیاں کِیتیاں کرو، بیشک نیکی (بَھلائی) کرݨ والیاں اُتے اَللہ دِی رَحمت ہوندی ہے (٥٦)۔ اَتے اُوہُو ہے جِہڑا ہوائیں کوں خوشخبری بݨا تے آپݨیں رحمت (دے مین٘ہ) کنُوں پہلے بھیڄیندا ہے، اِیہ توڑیں جو او بارے بارے بدلاں کُوں چا تے گِھن آندیاں ہِن، تاں اَساں اُنھاں کُوں ہِک سَڑی سُکی وَستی دُو ہَکّل چھوڑیندے ہَیں ٻَس انھاں کنُوں مین٘ہ وَسیندے ہَیں وَل اَساں اُوں کنُوں ہر قسم دے میوے پیدا کریندے ہَیں، اِیویں اَساں مُردیاں کُوں کڈھیسوں، اِتھاؤں تُساں نصیحت حاصل کرو (٥٧)۔ اَتے چَن٘ڳی زمین وِچوں اَپݨیں رَبّ دے حکم نال سوہݨِیں پیداوار نِکل آندی ہے، پَر خبیث (گندی) زمین وِچوں سوائے رَدّی شَئیں دے کُجھ نھیں نِکلدا، اَتے اِیں طرح اَساں آپݨیاں آیاتاں (نشانیاں) اُنھاں لوکاں کِیتے وَلا وَلا کھول تے بیان کریندے ہَیں، جِہڑے (فائدے چا تے) اَساݙا شکر اَدا کریندے ہِن (٥٨)۔ تحقیق اَساں نُوح کُوں اُوندی قوم دو بھیڄیا، اُوں آکھیا! اَے میݙی قوم ! فقط اَللہ دِی بندگی کِیتی کرو، تُہاݙے واسطے اُوں کنُوں سِوا ٻِیا کوئی معبود ہووݨ دے قابل کائے نھیں، مَیں ݙرداں جو تُہاݙے اُتے وَݙے ݙین٘ہ دا کوئی عذاب نہ آوَن٘ڄے (٥٩)۔ تاں اُوندی قوم دے سرداراں آکھیا، اَساں تاں خود تیکوں کُھلی گُمراہی وِچ ݙیکھدے ہَیں (٦٠)۔ اُوں آکھیا، اَے میݙی قوم ! مَیں تاں کہیں گُمراہی وِچ کائے نھیں، بلکہ مَیں تاں سارے جہاناں دے پالݨ ہار دا رسُول ہاں (٦١)۔ مَیں تُہاکوں اَپݨیں رَبّ دا سنیہا پُچیندا ہاں، اَتے تُہاݙے کِیتے بَھلائی چَہندا ہَاں، اَتے مَیں اَللہ دِی طرفوں او کُجھ ڄاݨداں جہڑا جو تُساں نِہوے ڄاݨدے (٦٢)۔ کیا تُہاکوں اِیہ ڳالھ عجب جہی لڳدی ہے جو تُہاݙے کولھ تہاݙے رَبّ دِی طرفوں تہاݙے اِی ہِک ڄݨے دے ذریعے نصیحت (تنبیہ) آئی ہے تاں جو او تُہاکوں ݙراوے جو تُساں پرہیزگار بݨو، اَتے تُہاݙے اُتے رَحم کِیتا وَن٘ڄے (٦٣)۔ پَر اُنھاں اُوکوں کُوڑا سَݙ چھوڑیا، ٻَس اَساں اُوکوں تے اُوندی ٻیڑی تے چڑھݨ والے سن٘گتیاں کُوں بچا گِھدا، تے ٻِنھاں کُوں غرق کر چھوڑیا، جِہڑے جو اَساݙیاں نشانیاں (آیاتاں) کُوں کُوڑیاں اَکھیندے ہِن، بیشک او ہِک اَندھی قوم بَݨ ڳئی ہَئی (٦٤)۔ اَتے اَساں عاد دِی قوم کولھ اُنھاں دے ہِک بِھرا ھُود کُوں (پَٹھیا) اُوں آکھیا اَے میݙی قوم! فقط اَللہ دِی بندگی کرو، تُہاݙے کِیتے اُوں کنُوں سِوا ٻِیا کوئی معبود ہے وِی کائے نہ! کیا تُساں (کہیں ڳالھ کنُوں وِی) نِھیں ݙردے؟ (٦٥)۔ اُوندی قوم دے سرداراں نے جِنھاں جو (دِینِ حق کُوں) مَنّݨ کنُوں اِنکار کر ݙتا ہا، آکھیا جو یقیناً تُوں اَساکوں اَحمق نظردیں، اَساݙا گُمان ہے جو تُوں ضرور کُوڑ مارݨ والیاں وِچوں ہِیں (٦٦)۔ (ھُود) آکھیا، اَے میݙی قوم ! مَیں احمق نھیں، بلکہ میں تاں اَصلوں سارے جہاناں دے پالݨ ہار دا رسُول ہَاں (٦٧)۔ مَیں تاں تُہاکوں اَپݨیں رَبّ دے سنیہے (احکامات) پُچینداں، اَتے مَیں تاں تُہاݙا قابلِ اعتماد خیر خواہ ہاں (٦٨)۔ کیا تُہاکوں اِیں ڳالھ تے تعجّب تِھیندے ، جو تُہاݙے کولھ تُہاݙی قوم وِچوں ہِک ڄݨاں تُہاݙے رَبّ دِی طرفوں نصیحت (تنبیہ) گِھن تے آئے (جیندے نال) او تُہاکوں چِتاوے (ݙراوے)، اَتے یاد کرو ڄَݙاں اُوں نوح دِی قوم دے بعد تُہاکوں آپݨاں خلیفہ بݨایا، تُہاکوں وَدھایا، پَھلایا چا، (خوب تکڑا کِیتا چا) ٻَس یاد کرو اَللہ دِیاں نعمتاں کُوں ! تاں جو تُساں فلاح (نجات) حاصل کر سَڳو (٦٩)۔ انھاں آکھیا، کیا تُوں اَساݙے کولھ اِیں ڳالھوں آئیں جو اَساں محض ہِکّے اَللہ دِی بندگی کروں، اَتے انھاں کُوں چھوڑ ݙیوں، جِنھاں دِی بندگی اَساݙے پِیو ݙاݙے کریندے ہِن، گِھن آ بیشک اُوں عذاب کُوں جَیں کنُوں اَساکوں ݙریندیں، جیکر تُوں سَچ آکھݨ والیاں وِچوں پِیا بݨدیں تاں (٧٠)۔ (ھُود) آکھیا، جو تُہاݙے رَبّ دِی طرفوں تُہاݙے اُتے پِھٹکار تے غضب جُڑ ڳئے تُساں کیوں میݙے نال (" مشکل کُشا" ، " داتا " جیہے خالی خولی) نان٘واں دِی خاطر لڑدے جھڳڑدے ہِیوے، جہڑے جو تُساں تے تُہاݙے وَݙکیاں آپݨِیں طرفوں رَکھ چھوڑے ہِن، جِنھاں دے متعلق اَللہ نے معبود ہووَݨ دِی کوئی دَلیل (سَند) نازِل نھیں کِیتی، ٻَس ہُݨ (نتیجے دِی) اِنتظار کرو، تُساں وِی تے بیشک مَیں وِی تُہاݙے نال اِنتظار کرینداں (٧١)۔ ٻَس اَساں اُوکوں تے انھاں لوکاں کُوں جِہڑے اُوندے نال ہَن، آپݨِیں رَحمت دے طفیل بچا گِھدا، اَتے انھاں لوکاں دی ڄَڑھ پَٹ چھوڑی، جِہڑے اَساݙیاں آیاتاں (نشانیاں) کُوں کُوڑا اَکھیندے ہَن، او تاں اِیمان گِھن آوَݨ والے بݨدے وِی نہ ہَن (٧٢)۔ اَتے قومِ ثمود دے پاسے انھاں دا ہِک بِھرا صالح (پَٹھیا ڳیا) اُوں (اُنھاں کُوں) آکھیا، جو اَے میݙی قوم فقط اَللہ دِی بندگی کرو، تُہاݙے کِیتے اُوندے سِوا ٻِیا کوئی معبود ہے وِی کائے نہ، بیشک! تُہاݙے رَبّ دِی طرفوں ہِک کُھلی نشانی آچکی ہے، اِیہ ہے اَللہ دِی ݙاچی، تُہاݙے کِیتے ہِک نشانی ! اِیکوں چھوڑی رَکھو تاں جو اِیہ اَللہ دِی زمین تے چَردی پِھردی رَہوے، تے اِیکوں تُساں کوئی تکلیف نہ پُچاہے، نہ تاں تُہاکوں اَللہ دا دَرد ناک عذاب آن پکڑیسی (٧٣)۔ اَتے یاد کرو، جو ڄݙاں اُوں تُہاکوں قومِ عاد دے بعد آپݨاں خلیفہ بݨایا، اَتے زمین اُتے آباد آ کِیتا، جیندی نرم مِٹی نال (سَدِّھی زمین تے) محل ماڑیاں اُسریندو تے پہاڑاں کُوں چِھل مُچھ تے اُتے گھر بݨیندو، ٻَس تُساں اَللہ دِیاں ساریاں نعمتاں کُوں یاد کِیتی رَکّھو، اَتے زمین اُتے فساد نہ مَچیندے پِھرو (٧٤)۔ پَر اُوندی قوم دے سرداراں نے جِہڑے جو مَغریے وَدّے ہِن، کمزور (غریب) لوکاں کنُوں جِہڑے جو اُنھاں وِچوں اِیمان وِی گِھن آئے ہِن، پُچھیا جو کیا تُہاکوں چَن٘ڳی طرح پَتہ ہے جو صالح اَپݨیں اَللہ دِی طرفوں پَٹھیا ڳیا ہے؟ اُنھاں جواب ݙِتا، جو جِہڑی شَئے اُتوں نازِل کِیتی ڳئی ہے، اَساں بیشک اُوندے اُتے اِیمان رَکھیندے ہَیں (٧٥)۔ پر انھاں لوکاں جِہڑے جو مغریے وَدّے ہَن، آکھیا جو جِہڑی شَئے تے تُساں اِیمان گِھن آئیوے، اَساں اُوں کنُوں اَصلوں اِنکار کریندے ہَیں (٧٦)۔ ٻَس انھاں ݙاچی کُوں کَپ ٹُک چھوڑیا، تے اَپݨیں رَبّ دے حُکم دِی خلاف وَرزی کر چھوڑی، تے اَکھیونے جو اَے صالح ! گِھن آ او عذاب جَئیں کنُوں تُوں اَساکوں ݙریندیں، جیکراَئیں تُوں واقعی اَللہ دے رسولاں وِچوں ہِیں تاں (٧٧)۔ آخر کار اُنھاں کُوں بھوئیں ہنب (زلزلے) آن گھیریا، فجر تَھئی تاں او آپݨیاں گھراں وِچ پُٹھے ڈٹھے پَئے ہَن (٧٨)۔ (صالح اُنھاں کنُوں نا اُمید تِھی تے) مُن٘ہ پھیر گِھدا، تے آکھیُس جو اَے مَیݙی قوم ! مَیں آپݨیں رَبّ دا سنیہا (پیغام) تُساں توڑیں ہَر حال پُچا ݙِتے اَتے تُہاݙی ٻَہُوں خیر خواہی کِیتی ہے پَر تُساں خیر خواہی کرݨ والیاں کُوں پَسند وِی نھیں کریندے (٧٩)۔ وَل لُوط (کُوں پٹھیا) تاں ڄݙاں اُوں آپݨِیں قوم کُوں آکھیا، جو تُساں اِہجی بے حیائی دا کَم کیوں کریندے وے، جِہڑا دُنیا جہاں وِچ تُساں کنُوں پہلے کہیں ہِک نے وِی نھیں کِیتا (٨٠)۔ تُساں تاں ذالیں کُوں چھوڑ تے جواناں (چُھوہراں) کولھ شہوت مِٹاوݨ ویندو، تُساں تاں ٻَس (اِنسانیت دِی) حد کنُوں وِی ٹَپ وَن٘ڄݨ والے ہِیوے (٨١)۔ تاں اُوندی قوم دے کولھ کوئی جواب نہ ٻَݨ سڳیا ٻَس (آپس وِچ) اَکھیونے جو انھاں (لُوط والیاں) کُوں اَپݨِیں وَستی وِچوں کَڈھ چھوڑوں، اِیہ وَݙے نیک پاک بݨݨ چَہندِن (٨٢)۔ اَساں اُوکوں، تے اُوندے بندیاں کُوں سِوائے اُوندی ذال دے بچا گِھدّا، کیوں جو او اُتھائیں رَہݨ والیاں نال رَہ ڳئی ہَئی (٨٣)۔ وَل تاں اَساں اُنھاں اُتے ہِک قسم دا (پتھراں دا) مِینہ وَسا ݙِتا، ٻَس ݙیکھ گِھنّو جو گُنہگاراں دا اَنجام کِیویں تِھیندے (٨٤)۔ اَتے مدین والے پاسے انھاں دے بِھرا شعیب کُوں پَٹھیا، اُوں آکھیا، اَے میݙی قوم ! محض اَللہ دِی بندگی کرو، اُوں کنُوں سِوا تُہاݙے کِیتے ٻِیا کوئی معبود کائے نھیں، یقیناً تُہاݙے کولھ تُہاݙے رَبّ دِی طرفوں کُھلی نشانی (رہنمائی) آڳئی ہے، شَئیں کُوں کچّھݨ تے تولݨ وِچ ݙَنڈی نہ ماری کرو، لوکاں کُوں اُنھاں دِیاں شَئیں گَھٹ کر تے نہ ݙِتیاں کرو، اَتے زمین اُتے درستی (اِصلاح) دے بعد فساد نہ مچاؤ ، اِیندے وِچ اِی تُہاݙی بَھلائی ہے، جیکر تُساں مومن ہِیوے (٨٥)۔ اَتے تُساں ہر راہ تے نہ ٻَہُو تاں جو جِہڑا کوئی اِیمان گِھن آندے، اُوکوں ݙراؤ تے اَللہ دے راہ کنُوں روکو، اَتے اِیں (سِدّھے) راہ وِچ کوئی ݙن٘گ شِن٘گ وِی نہ گَھتو، اَتے او ویلا یاد کرو، ڄݙاں جو تُساں تھوڑے جِتی ہاوے، وَل تُہاکوں وَدھایا پَھلایا چا، اَتے ݙیکھ گِھنّو جو فساد مچاوَݨ والیاں دا کیا حَشر تھئے (٨٦)۔ اَتے جیکر تُہاݙے وِچوں ہِک ٹولی اُوندے اُتے اِیمان گِھن آندی ہے جِہڑا کُجھ ݙِے تے میکوں بھیڄیا ڳئے اَتے ٻَئی ٹولی اِیمان نھیں گِھن آندی تاں وَل او توڑیں صبر چا کرو، جے توڑیں اَللہ اَساݙے تُساݙے وِچ فیصلہ نھیں کریندا اَتے اُوہو فیصلہ کرݨ والیاں وِچوں سَب تُوں وَدھ ہے (٨٧)۔