Wb/nia/Simöi Morato

< Wb‎ | nia
Wb > nia > Simöi Morato

Fabaliŵa lala: Angombakhata | Bawagöli zato | Monganga afo | Nahia wamakori | Ngawalö wanolo | Safuria tebulö | Sangai halöŵö | Nga'örö spesial
Halöŵö bö'ö ba Li Niha: Wiktionary | Wikipedia | WikiTuria | WikiNiŵaö

Uwai hadia zi kaliru ba zi tambai nomo, egebua ae li. Ufahatödo, ba tokeado, ha sifangöngö ndra niha da'ö. Ufulido ba nahama, ba manimba dödögu umane, na da'ö mege si fangöngö, ha wa'ebua sa'ae linia andrö.

Si Sambua Fehede edit

Ba Danö Niha, mangarato no hulö sambua lala wa'auri si no alua ba zi ngafulu fakhe si lalö irugi ma'ökhö. Ba da'a ufa'ema sambua hikaya, ma lua-lua dödö zanura ba da'a, me no ara sibai lö sangauwuli ba Danö Niha, tanö ni'omasi'ö si no aröu ba duduma hörö.

Na falukha dania, so döi mbanua, döi niha, döi ngawalö zi so ba zifasui ya'ugö, böi ösö öhalö khöu, boho manö ua mbawa, ömane,

"ena le, no ibayagö zui khöda Pa Lase andre, lö sawai Si Miki faoma Si Kimi ba no zui so högö sibohou."

Sindruhunia, tenga u'ila sibai, fagölö manö ita, hiza i na lö labörötaigö, lö manö fa'atedounia. Na so zambö fagöna ba dödö dania na ö baso hikaya da'a, böi lau khöu dangau, faöga'ö ha möi ba dölötölömö nangi. Hehehe..... Ba böi laŵösi wame'e söndra. Itaria, fa lö fao dödömö ba nisuragu andre, da'ö zimöi fangazökhi ba fangatarö ngawalö nisurada ba zi so föna.

Ba zi samuza inötö, ba so darua niha zedöna mofanö mangarato, sotöi Haregu ba Haremö. No ara lafadunö-dunö, ba lö manö nasa inötö si sökhi khöra ba wofanö ba wangarato. Haregu ba Haremö, uwai sifaero, ba hiza me usofu ba zangila ya'ira wa tenga sifatalifusö na i ira, ha awai i hulö zi no ahatö sibai i'otarai ide-ide ira. Ba zi sambua banua ba zi so ya'ira Haregu ba Haremö andre, arakhagö lö hadöi sa'ae iraono matua si fagölö döfi khöra me no oi mofanö mangarato misiyefo. Ba umane, alimagö sibai, atö iraono alawe zifawai-wai tou ba newali ba zi tanö'owi menewi da'ö, tenga göi u'odödögö wolombase ba lafo sahatö ba nomo ndra Haregu ba Haremö.

Fofanö misiyefo oya sibai daninia, simane; möi sekola. Na simöi sekola atö, ba no sahono tödö da'ö me lö tödö wangalui halöŵö, simöi manema famahaö. Hiza iraono sofanö börö we'amöi ba zekola, lö dozi sofanö oi mangawuli sökhi-sökhi. Na ira matua ba ato zaetu ba dalu lala, ba ato göi zangodödögö ba mowua si sökhi. Simanö na ono alawe, lö fefu oi mozökhi so manö zitebato ba dalu lala. Hadia börö wa ambö fangi'ila, wa alua da'a? Tenga da'ö wanema linia. So wanandraigö ba dalu lala.

Ufaigi dandra luo no bözi fitu ba zibongi, itörö hörögu ba naha ndra Haregu, lö sauri na sa wandru, ba dödögu umane, te lö sangawuli moroi ba mbalö halöŵö. Ba möido föna ba newali ba heŵa'ae lö mu'orifi wandru ba nomo ndra Haregu ba hulö zi so niha, moruru-ruru bakha ba nahara. Lö ube'e sibai dödögu. Mohede sa'ae riwi-riwi, ba usofu ba lafo, ha'uga mböli gögu kofi, ifatunö sa, ba ube'e khönia ba aefa da'ö ulau mofanö.

Högö zura andre yaŵa, Si sambua fehede, ufaigi tenga sa'ae si sambua fehede, arakhagu ngafulu, ya'ia sa'ae wa'ubato gamaudu högö zura da'a, ufadege mitou ba da'a, ya'ia da'ö, fofanö ndra Haregu faoma Haremö, tenga ha sofanö ba zitambai nasi, mukoli mofasui ulidanö.

Höngö-höngö mofanö mukoli edit

"Ara sibai mangawuli zalakha khönia andre",

fehede salio manö khö Haregu wombaloi Haremö, auli no möi ia si bakha ba möi ia baulu, sindruhunia Haremö tenga sofanö hezo so, no möi ia khö ndra Abunaŵa sabata, wangandrö gönia bago, ma'ö-ma'ökhö lö songanga ia. Fangawulinia fasulöga ba dalu lala, ba ha ufakea röngö-röngö manö, lö anehedo sibai ndraono da'ö, me no ide-ide memofanödo mböröta misiyefo. Na Abunaŵa, na lö salado fazia-zia'aga, he wa'ae fagölö ndröfima ba no aröu sibai wa'onekhe Abunaŵa. Lö si lö mangila ya'ia arakhagö dozi soi oi la'ila ia.

Me ifakea röngö-röngönia, no tokhai gi'o horögu, uklakson ia,

"Ya'ahowu, ga'a." Ufahede ia, itema sa ligu,

"Ya'ahowu le Ma."

No ikumo-kumo wofanö. Ubunu hondragu, ba ufahatödo khönia.

"Hezo ö'otarai ga'a," utohugö wehede khönia, sifao u sitandra hondragu",

"Mangalui silö'ö Ma, lö ni'agu bago ma'ö-ma'ökhö da'a."

Me molombasedo, Haremö ibatogö ia.

"Sabata mena'ö ga'a, so nisofugu, hawa'ara mofanö ami misiyefo."

Si so ba dödögu, lö omasido mendrua inötö ufulido ba da'ö khöra, u'osamuzaigö ya'i wanofu khönia hewisa zi no la fatunö wofanö misiyefo.

Modadaodo ba ngai lala, ba iŵa'ö khögu Haremö, "na tola tafuli ita ba nahama manö talau fahuhuo", hulö göi fao dödögu me no mohede riwi sa'ae, lawai hadia ia dania niha sanörö. U'orifi hondragu ba uŵa'ö khönia ena'ö faoga manö ba hondra. Alölö afo marugi nahara, ba no so Harenia föna ba tarali. U'owai ia ba möiga yomo.

Hiza ba nomo andrö ha daru-darua ira, sitambai omo göi lö ato sibai, me no oi mangarato. Ibörötaigö wahuhuosa Harenia, ba no hulö zara sibai no fa'ila ndra'aga, la'ila haniha göi ndra'o, sifakhai si lö olifudo, wa ya'odo andrö sanura ba Wikipedia ba Wiktionary Bahasa Nias. Uŵaö khöra wa ha halöŵö wedao-dao da'ö ba tenga ha ya'o, no halöŵö zato. Oi latutunö khögu wa ya'ira andre sifahuwu i'otarai ide-ide si lö satua, ba no i'orudugö ira So'aya ba lala wa'auri si no latörö. Ufahökö-höködo tandra wa urongo nifatunöra khögu. Ba gotalua da'ö ba Haremö no i'ukhugö öma nidanö, ba i'ohe kofi föna ba fale-fale.

Tambai asöndru dödögu wamaigi, me no öfa wulu fakhe ba lö manö sangowalu ira. Me i'ohe göma kofi, ba no hulö fatahö ndra'aga ba meza si so ba tarali da'ö khöra, Haremö ibidi öma nafo, ba ami sibai kesema.

"Lau, Ma, hawa'ara mofanö ami misoyefo",

fanofugu khöra. Fatöngö ira hulö so zi tebai lafatunö khögu. U'o-si-lö-moguna-sibai wanofugu andrö, ba ufatunö khöra wa so dödö nono khögu mukoli na no dania awai zekolania. Ba itema Haremö imane:

"Simane da'a, Ma. Na ya'aga ba no ara mahö'ö wofanö ba lö fahasara dödö na sa khöma me oya zi no mafatunö hewisa dania na no marugi siyefo."

Uhofo gögu kofi, ba ufadegedo, omasido ufondrondrongo hewisa zi no so ba dödöra. Lö ara ba ilau teu toho fabaya angi, mate wandru, ba hulö aetu dalu wahuhuosama, ufaigi no göi bözi siŵa sa'ae, bongido dania ba lala, utörö teu, ba fazaziga mahemolu malau zui fakese. Simanö ua.

Fabu'asa fatua lö mofanö edit

Sihulöwongi da'ö, no baga sibai haga luo, ba so zi möido sabata ba wo'urusi nomoro telefo ni'oguna'ö ba wanura sura ba Wikipedia faoma Wiktionary Bahasa Nias, ba lö lala tanöbö'ö ha ba nitörögu föna nomo ndra Haremö Harenia. Fatua lö urugi nahara ba oföna ua utörö ba naha wowöli nomero telefo me na alaŵa luo dania ba rame sibai niha. Matonga za sa göi ba da'ö, awai ba ulaudo ba khöndra Haremö Harenia.

Felelima mete lö urugi, ba so zifakara-kara. Manimba dödögu, tokeado sibai, fambara-mbara, oi laboboto wiga, galasi, latetezu mbagolö. Ufosindro hondragu, ba ba dödögu umane, so zi lö baga da'a, hadia mbörö wa'udusara andre. Ba zi tambai omo, manoto niha ato sibai, ata'u ira göi lafaböli, me ufaigi ira ba lö u'ila hana wa itörö tödögu gamaedola zi no isura amada Slaia sanura soya sibai ba Wikipedia ba he göi ba Wiktionary Bahasa Nias. Amada Slaia andre, niha si no manerege tödö ba wanga'azökhi Li Niha bakha ba gu'ö, imane ba da'ö:

"hulö zanunu o'o ba Dumöri, felezara zamaböli ba felendrua zanöri-nöri".

Tehandrodo tou, ufahasudo, uŵa'ö ba dödögu, hadia geluaha da'a. Hiza tenga idugu alö wabagosara, ahori agabo'a mbagolö nomora, idugu falawu niha. Ubaranikö wa'i möido yomo, ba mu'ao-ao niha, he ma böi fahatö'ö, tambai dödögu ugo'ö wehedera ba abölö sibai zihede dödögu zanguma'ö fahatö'ö manö.

Urugi fetaro naha si so ya'ira, tohafa ira me la'ilado.

"He ga'a, Haremö, Harenia, aila ita da'a khömi, faefa ya'i fahuhuo ita me'owi, ba hana wa milau khömi dangami".

Ba wamondrongo fehedegu, ba ifahatö ia khögu Haremö,

"He Ma, bologö dödö, tebai sa'ae utaha, Harenia ia andre lö ifaigi zia'a moroi khönia."

Zanu-zanu me no ahatö ia ba ubözi-bözi galisinia,

"Bologö dödöu, fefu ngawalö hadia ia tola lafatunö ba wa'asökhi."

Ufaigi, no aetu röngö-röngönia (Haremö), ba u'ezosi ndro sangele ba hörönia. Harenia no lawuraitö, börö wa'aukhu, simanö göi no gambu hörö, sigöna hörö laeduru sigöri lafau nifake Haremö. Ufakhölödo, ba newali ba lö hadöi sa'ae niha, hiza so zawena tohare, amada kafalo desa, me no so zangombakha khönia wa so ma'ifu wa tötöisa ba nono mbanuania, Haremö ba Harenia.

Möi ia yomo, ba u'owai sa ia.

"Ya'ahowa, Ma."

"Ya'ahowu, Pa Lase, harazaki wa so ndra'ugö ba da'a,"

fehede gafalo desa khögu.

"Ya'ia Ma, tenga göi u'odödögö möido ba da'a, hiza me utörö da'ö föna ba ato sibai niha, ba samösa lö samahatö ya'ia."

"Saohagölö, Pa Lase, simanö niha khöda wa'omasira na so zimane da'ö, tola na ha da'ö, itaria so zo videokö, lahalö gambara ba tanöbö'önia."

"Ya'ia Pa, ta'andrö saohagölö wa alio göi tohare bapa."

Möido föna sabata, ba lö aetu no ahöli-höli dödögu, sifao simane da'ö tola fatötöi, hulö zimane nirongoda na laŵa'ö: mana na gadulo ba hele-hele ba fatiti. No si tobali duma-duma sibai khöda ya'ita sombaso da'a. Na so zambö fagöna, böi be'e sibai ba mbörö dödömö, ha si faoma fabe ba li. Hewisa na abölö-abölö wa'udusa andrö, na alaŵa atö dangau, ba hoe-hoe nahau. Ba na amo atö ndra'ugö ba tola möi fangalösi wa'aukhu zi fatele khöu. Da'a zi lö na sa faröi ba gotalua wahuwusa, wabanuasa, fatalifusöta ba ba naha tanö bö'ö misa.

Urongo-rongo, ibörögö wanofu salaŵa khö ndra Haremö ba Harenia.

"Tola mitutunö hadia sibai ganuhi nifadönimi."

Ba ifahatö ia Haremö, ba itutunö khö zalaŵa i'onarai ba mböröta höngö-höngö wofanöra si lö alua na. Mohede Haremö:

"Simane da'a, Ma,"

so göi ndra'o ba da'ö ba ngai zalaŵa, ha daöfa-daöfaga.

"Me ha'uga bongi, ba mafatunö-tunö wofanö misiyefo. Ba me no hasara dödöma wofanö, ba umane khö nakhigu Harenia, na tarugi dania siyefo, ba tatu manö ya'o zangalui halöŵöda, ba na tatema gazi, ma halöŵö ni söndrada monga'öla, ba gazida tölu ni'o'öfa khögu, ba sambua ni'o'öfa khöu, da'ö mbörö watötöisama, me ya'o zia'a ma, na mabagi dua, lö sa'a hare wa'asia'agu."

Simanö wanutunö Haremö khö zalaŵa.

Ifaigido salaŵa, ba omasi ia göi ifondrondrongo moroi khö Harenia.

"Lau, me no ötutunö mbörönia Haremö, iada'a omasido göi ufondrondrongo moroi khö Harenia."

Fatua lö itema Harenia ba ufasolisi wehede,

"He magu salaŵa, da'ube'e ma'ifu zöndragu, na'ufaigi da'a fatötöisa zifahuwu."

Uboho khöra mbawa me tebai utaha dödögu wa'igi.

"Lau Pa Lase, he no si manö ba omasi göi ita tafondrondrongo moroi khö dalifusöda Harenia."

Hiza itutunö Harenia wa nifaehagö ga'ania Haremö si fagölö sedöna ifa'ema, hiza lö fao dödönia na ha sambua ni'o'öfa khönia, me si so ba dödönia, matonga no fombagi si lö ebua zamösana.

Bude saekhu fa'udusa edit

Meno aefa la tutunö föna zalaŵa hadia sibai mbörö watötöisara andrö, ba ulau ma'ifu mosindro, na arakhagö matonga za lö manö nasa aetu wabu'asa ndra Haremö ba Harenia.

"Ofeta hawa'ara, lö fao dödögu na khönia tölu ni'o öfa khögu ha sambua ni'o öfa, fehede moroi khö Harenia."

Tambai ma'igido, ba utaha dödögu me no la'ösi-ösigö wahuhuosa, hiza göi no agaboto mbawa, ba wa'udusara. Dörö me irongo-irongo zui wehede Harenia andrö Haremö, tema ihalö geu si so ba ngai dowa Haremö, ihare'ö göna ba kulima namada salaŵa. Manizi-nizido, arörö alua zilako,

"umanö ba dödögu".

Telögu wa'i namada salaŵa, ahori owaru ia donia. Wa'atagu, simanö göi Haremö, me hulö fambabö ira, no tohare wa'i Harenia, ihayukö göna ba mbewe hörö ga'ania Haremö, iza tou oi mondri ira dora, fao fa'ata'ugö, ba u tuyu wa'i namada salaŵa andrö, ata'udo ma lahundragö ia me no tolea tou ba zalo. Latohugö wa'i wa'udusa, ba iada'a lö sa'ae omasido ufaböli me oi niha saukhu ba lö larongo li niha. Alölö afo, tokea namada salaŵa, ba no aukhu sibai ia, ba ilau mofanö. Ilau mohede salaŵa,

"lau, me tebai niŵa'ö khömi, ba milau nasa khögu zi lö karuami andre, ba ha amada sangila huku zame'e khömi mene-mene."

Ifazaŵa ia, ba u'ila no fawöda högönia. Haremö ba Harenia, no atata dölara, no telögu ba zalo.

Föna zangila huku edit

Ufaigi dandra luo si so ba mbagolö no bözi dua numalö ba zi tanö'owi,

"umane, ya'ia khöndra salakha khöra andre, arörö ita labe'e".

Lö ara wa'i, tohare ndra folisi, ba la'ohe Haremö faoma Harenia ba gödo ndra folisi, börö me so ndra'o ba da'ö ba la'andrö khögu ena'ö fao ndra'o ba wame'e angombakhata ndrege ni'ila hadia zalua khö ndra Haremö faoma Harenia. Fatua lö la'ohe ira, ba la törö khö zalaŵa ba wangandrö faramisi ba wamareso ono mbanuania si fa'udu. Ba fao namada salaŵa ba gödo ndra folisi, sindruhunia so wa ahakhö dödönia khö ndra Haremö faoma Harenia, ba me no la hare'ö khönia geu, tenga göi mala'ika ia si lö aukhu ba zalua khönia andrö. No tanö'owi sa'ae, ba la börötaigö lafareso ndra Haremö ba Harenia.

Isofu amada folisi khö Haremö:

"Hadia sibai mbörö wa tola alua khömi wa'udusa andre",

ba no ifaköu ia Haremö, no abao hörönia zigöna hörö laeduru Harenia. Ba meno isofu ha'uga kali amada folisi andrö, amena itema Haremö:

"Sindruhunia amagu folisi, lö alua wa'udusa da'a na Harenia, so khönia wa'alulu, hewisa wa omasi ia na no dania marugi siyefo, ba na masöndra halöŵö so gefema, ba somasi ia ma bagi dua, hezo manö wa tola khönia da'ö, lö hali-haligu sia'a moroi khönia, andrö wa hulö so ma'ifu wa tötöisa."

Ibörögö ba itöngödo folisi andrö, hulö na onali iwa'ö khögu, alai ndra'o, so nasa ba gulidanö andre, sowöhö mowa simane da'a, hewisa wa tola fa'udu ha ba huo-huo si lö boto. Alai ndra'o ndra sowöhö mowa, lö fangera-ngera, hewisa wa tola öfadöni zi lö boto. Imane amada folisi;

"Hezo gefe nifadönimi"



Hahaha.... hadia ma'igi'ö wombaso?

bersambung


Fabaliŵa lala edit

Fanolo ba wanura: Lala wanuraFama'oli nösiNgawalö templatNgawalö kategori

Bale zato: OlayamaAngombakhataBawagöli zatoMonganga afoNahia wamakoriNga'örö spesialNgawalö wanoloSafuria tebulöSanandrösaSangai halöŵö