- Ba agaso'a wö ae mbehu, na lö ene sekhe-sekhe. Ba lö ae sumindro gosali, na lö ladae ba tuwu gahe.[1]
- Ba böi wö amago'ö na furi, böi bö fangehera zamalali. Me niha, hulö zole baewali, so terigawa, so telögu göi.
- Ba dalinga zi'u zamösana, so zu'a mbölödinia.
- Ba dete gate, so gawökhu, ba ngai wokhö, ba so noro. Ba ngai wa'iki, so wowengu, ba ngai zami, so zafeto.
- Baewa sanörö tete kahe, ulö samöbö ngalai wakhe.
- Balatu sanörö otalua döla.
- Ba na so zi möi khöu mamali ana'a, fakhe ma ono mbawi. Böi andrö hare ma si fabali, aohasi ölö, börö ifuli.
- Banua ngero, banua narö, tanöda zi no takhamö.
- Banua ögamö-gamö, ba lö ibaya tangamö. ö'arö'a-röu'ö danö, dörö-dörö öhundragö.
- Bawa zi farörö-rörö, luo zi falimo-limo. Fofanö ndröfi lö atöngö, lö mi'ila me tedou ndraono.
- Ba yae goroisa nuwu nöri, yae goroisa ndra ere. Fefu niha, falali hia, falali fasuma-sumange. Ba na öŵaö dania dödöu no ae urugi wondrege. Ba böi olifu i ndra'ugö, wa so wofo yaŵa mba'e.
- Bekhu zalömö sahani, i'olembai gahe zauri. Bekhu zahani salömö, idöni gahe zabölö.
- Belu gia, belu dugala, belu gia, belu godu, belu salukhö fatötöi, belu salukhö fa'udu.
- Belu gia, belu dugala, belu gia, belu godu. Duhu i ha tambai meme, duhu ha tambai wosu. Ba sara lahömi ifaenu, ba sara oyo zamadu.
- Belu gia, belu dugala, belu gia, belu magai. Belu samöri-möri hua, belu samohua sibai.
- Belu gia, belu dugala, belu gia, belu nakhe. Duhu i ha tambai gahe, ba anönö danö tou lahe.
- Belu gia, belu dugala, belu gia, belu nakhe. He na so sa'ae dania, ba no atagedo wombase'ö.
- Böi ae fomböra famakara, khö ndra si fatalifusö. Ha afora si sara manga, no möi khöra fangatulö. Ba lö manö olifu ira, wa ya'ugö mbörö horö. Ba wama'udu si fa'iwa, afu so göu sölö-sölö.
- Böi amadugö harumba, ihawui mbawau tuo. Böi a göu ba zi lö lae, iwai awönia ndra'ugö mao.
- Böi anaru ba dete wönö, böi onukha sotöra ba dete ndra'i.
- Böi ano'ö ba zi lö gazö, böi fodasa ba zi lö lali'öwö.
- Böi arö mböhö ba weröga, böi arö mao wa lö koko. Böi arö la'aya ba wolangi, Böi arö moyo ba wehombo.
- Böi aya ndraono mbalatu.
- Böi badu duo ba wehasu-hasu, tawai langu ni'au na adö'ö. Böi famadöni sinali abasö, böi famadöni ue sakhötö. Sökhi mululu mbeto na afökhö, mu'o'ö mbola ue na tegaölö.
- Böi bali fakhe gukuö, böi bali löföu gökö dödö. Faito-faito mböwö zokhö, ba no si sökhi mböwö mbö'ö.
- Böi be horö zatua horö zila'öŵa, böi be hörö zatua horö ndraono. Hana wa öbözi hulu nasu, na no i'a gö ndraono ono mao.
- Böi be urakha ndraono gurakha zatua, böi be urakha zatua gurakha ndraono.
- Böi bini'ö lauru, böi bini'ö dumba. Owewengu zi lö sendroro, me'e dödö zi lö ama.
- Böi bini'ö gafore, böi bila'ö lauru. Me'e dödö zi lö ama, fa'alai dödö zilumana. (faigi yaŵa variasi gamaedola andre ba no.28)
- Böi bözi gulö fasalatö.
- Böi bözi nasu zolofo, ira'u döla wahau.
- Böi dölö dödöu na molökhö, ma so mbanua fatö'u ndrumöndrö. Ma molö baulu sinönöi tanö, ma so zi bahö, fogaoni wökhö, ma ba wofanöu manendre'ö.
- Böi döna-döna lama baoyo.
- Böi döna-döna mbua ndaölö, ma ua atoru ma lö'ö. Böi osiwawöi mbua ndarara, da'ö wö wangebua gogowaya.
- Böi döni mbulu nakhe ba niha sato.
- Böi e'esi zulö zi sökhi, nilaumö ba dalifusö ba ngai. Uwu wondrakö zame fangali, he ba gurifö, he ba wonowi, ba ba nga'ötö ibe'e wangali.
- Böi esi-esi mbowo laŵa, wa'aröu, alaŵa yaŵa. Akha ha ma'ae, ahatö tou, tola nidölö gahe ba waneu.
- Böi etu'ö dalu mbeweŵö afasi, ba dalu zakhömi owi.
- Böi fabu'u aya ndraono larewe.
- Böi fabu'u aya ndraono laŵere. Falaŵe-laŵere manö dania ia. Eluahania: Falua zi no öfabu'u ena'ö böi afatö dödö niha.
- Böi fagokhö na lö bago.
- Böi faguru'ö bebe wolangi. Böi fahaö manu wemiwo.
- Böi fahalö-halö ba hulu, böi fahalö töi fa'orudu. Lö wö sananö ohi zorudu, ba lö sananö gae zi fatewu. So samuza mbaŵa fandröndröu, so samuza luo lö orahu. Na fabali fa'ero hulu, na faröi fabe haru-haru. Na fabali ndrela olalu, na faröi ndrela tali'anu. Na fabali lala wangai eu, lö farongo wondrundrusa manu. Lö ero ma'ökhö möido khöu, ba lö ero ngaluo möi'ö khögu.
- Böi fahalö töi böi fa'udu, böi fahalö töi fa'orudu. No moböwö ita gadulo manu, hulö ita gadulo mburu'u. Ha wö ba zosou'a orudu, ha ba gazuni wa'orahu. Fabali dania na ono manu, faröi dania na no aboto bu. So ni'a garaŵi ba ndru'u, so nikhai moyo ba hogu geu. So nibözi högö ba lösu, so nitagö ba woleŵa eu. So nibe böli dalu-dalu, so nibe diwo ni'owalu. So zi mate ba wa'awuyu, so göi zatua si fa'ozu-ozu. Me ha fatua abölö fahuwu, na no atua, ha tö fowewengu.
- Böi faheu dugala ba zi lakiafö.
- Böi fahö dangi-dangi, böi fahö gangango. Sara ya'ia gumele-gele, lö tebato hogo-hogo. Fahö faudu gamatela, fahö dawuyu galogo. Lö wö monini na mate, lö irongo si lazi omo.
- Böi faigi mbawa mbakete, töngö i mbawa mbakhölö. Böi faigi mbawa mbinu, töngö i mbawa zanökhö.
- Böi faigi zökha ba hea-hea, faigi zökha ba dalu gatua.
- Böi faleke fali'era, böi fayaŵa afore. Böi fahera li wondrakhi, böi osiwawöi ba wolele ere.
- Böi famadöni sinali abasö, böi famadoli ue sakhötö.
- Böi famadöni sinali-abasö, böi famadöni eu-akhötö. Ni'o'ö mbola-ue na tegaölö, mululu göi mbeto na lakete-afökhö.
- Böi famaha wolau fauru, tou ba daŵa ba geno'o. Böi manö ösösö halu, bakha ba nitögi go.
- Böi fanaba bulu wakhe, böi fanaba bulu zahulö. Ötaba zi tabalö bulu, ba öröi ngafu si seselö.
- Böi fanaba bulu wakhe, böi fanaba bulu zahulö. Rahugö zi tabalö bulu, ba röi ngafu zi seselö.
- Böi fanaba i'o gö'ö, böi fanaba bawa galifa. Böi faondragö molö baulu, böi ra'u mana-mana gi'a.
- Böi fanila lewuö mbanua, böi fanila hao usö. öfaoso yaŵa zi tambai, ba si tambai öhundragö.
- Böi fanila lewuö nihundragö dambai, ena'ö nifanila adulo nifaewua-wua.
- Böi faondragö laöhö nangi sabe'e, böi fazuzugö gahinoa mbalö noho. Humombo'ö wö dania fabaya baluse, tezaumba'ö sa fabaya toho.
- Böi fa'oto nidanö ba wiga, böi sila rozi mbu si sara.
- Böi fatörö li yaŵagu, böi fazaere li gamaudugu. U'ila lumö na aekhu khögu, tenga ndra'o si sara ba ngafu.
- Böi fatörö zali yaŵagu, böi fazaere li gamaudugu. U'ila sa lumö na aekhu khögu, andrö böi sa fatuko ita talosu.
- Böi fatuyu utu, ba gotalua niha.
- Böi fazaumba mbu'uhaga si tobali fama'o nasu.
- Böi femondri ba wa'o'afu.
- Böi femörö mbawi humago, akha nifemörö zilatao. Böi femörö zi lö ngaroro, akha hulö na mogumo dufo, fatou-tou wotomo fangehao.
- Böi femörö mbawi muhago, sökhi wemörö manu silatao. Böi femörö zi löngaroro, lö mo'ahonoa lulu daro'o. Akha hulö mogumo dufo, ba wamatou-tou famaeri fangehao.
- Böi fera'ö doyo gasö lökhö, ituo dangau.
- Böi fodoi guluwi, böi fodoi göna, ba dete guli falemba. Fodoi manaze, fodoi ndrima, moroi ba döla moŵa'a.
- Böi fodoi maze tetutu, böi fodoi ndrima modetaru. Foroi mbulu nesitö sohandru, möi fangaro danga ba wondra'u. Fondra'u mbaeŵa sangötö hohou.
- Böi folobö akhe wofönu, ba böi folau hölua wame fotu. Tetutu dödö ndraono sawuyu, me'e dödö ndraono samalögu.
- Böi folobö akhe wofönu, böi folau helua mbötu-bötu. Tetutu dödö zana'u ladu, mangai tödö zanutu lösu. Iwai khönia solau gö manu, ma iwai göi sögö ni'owalu.
- Böi fotölu gafore, böi fadombua lauru wakhe. Mowengu dödö zi lö ama, itöngö'ö uwu gere.
- Böi fufu mbuwu na lö ahulu, so wombase zahou-hou.
- Böi fuli felai gilou si no ö'tura'ö.
- Böi furui ndriala, böi fatö'ö gembua. Manutu dödö la'aya, mangai dödö gere gi'a.
- Böi fuyu, böi gilo, böi bali.
- Böi gesi-gesi mbowo laŵa, wa'alaŵa yaŵa, he ha bua ma'ae wa'ahatö tou adawa-dawa.
- Böi gohi ruru mböhö.
- Böi gohi ruru mböhö ya'ugö laosi.
- Böi herai zana'u ladu, da'ö zondrino öu nasio. Böi osiwawöi zolau balalu, da'ö zamailo öu banio.
- Böi hulö Gawa'i Kawa'ö, halöwönia wamati-matio. Ya'ia wö zamubua si no aro, ifaoso-faoso zi no ahono.
- Böi hulö mowua go'o, itugu ara itugu mosindro. Akha hulö mowua wakhe, itugu mo'ösi itugu aöndrö ba aolo.
- Böi hure ndraga na lö ösi, lö motane'a ba zuzu. Ba böi fagokhö na lö bago, aekhu'ö ba wa lö fozu.
- Böi ko'o nono mao ba hili, ma ba ndraso öbe nasio. Böi bali'ö menawa dalu hili, öbali'ö elea naha nomo.
- Böi kö'u'ö, böi kö'a'ö, böi hole'ö, böi bila'ö.
- Böi lalöi mbörö gamaorosa, oi ahali gu'ö ba fahikhu.
- Böi lau dohou ba heu-heu.
- Böi ligi-ligi'ö ba walu, tenga ua ndra'ugö ni'owalu. Ligi'ö manö ba nidanö lambu, me dozi toyo ndriwa dai nasu.
- Böi manö fanörö o'o, böi manö fanörö lae. Taria hasugö önehesi, faigi, heza aekhu lahe.
- Böi o'ayagö lauru Ziwue, böi o'ayagö lauru folimo. Fakhe niha, ö'anu'a'ö mbawa, na fakheu, fanu'a daro'o.
- Böi obu'u dödö landröta, böi aoko dödö dalimbo. Böi tafalölai na khö nawöda, ba molai si'ai sa na khöda.
- Böi obu'u dödö landröta, böi aoko dödö dalimbo. Böi tafa lö lai na khö nawöda, ba molai sibai sa na khöda yomo.
- Böi öfanila kauko, böi fanila ta'uli. Lau nifanila adulo, lö ga'a lö siakhi.
- Böi ohe gae lofo. Böi fabu'u aya ndraono larewe.
- Böi olotusi gana'ua, me so zolau bözi ba garurua. Ba so zigölu samaruka hua, ba möi mbörö same fo'otalua.
- Böi osiwawöi laosi kiwi, laosi si no ide-ide sibai. Datölu iföfölö si mondri, darua ira'u si möi ba gowi. Hiza me ifadekha ia ba ohi, oi sumawili zolagara, oi agadudu zo'öli. Tanö manizi-nizi, banua yaŵa awai solau gadi.
- Böi osiwawöi golembatau, asoso gömöu sadaha-daha.
- Böi singa ba wa'akhötö.
- Böi sösö halu ba nitögi go.
- Böi sösö lauru, bakha ba mbawa dumba. Faoma wö dania afufu, faoma dania asila.
- Böi sösö ndraga, bakha ba mbawa lauru. Faoma wö dania amama, faoma dania afufu. Möi famatötöi zatua döu dödö zi bohou tumbu.
- Böi suno niha ba wemanga, i'a zi tenga önia. Böi suno niha si lö fozu, iwai solele ya'ia.
- Böi taba-taba haga mbawa, böi fakhoi-khoi haga zibaya. Ma öwai ya'ia na no öla'a, ö'ila zi no ibabaya tanga.
- Böi tahö dödö manu si lö wöfölö.
- Böi tahö ngalai wakhe si lö salua yaŵa.
- Böi tandrö lagö lou si lö ösi.
- Böi tefe ndraono idanö, fa böi itefe'ö bo galitö. Me iraono zolo'ö-lo'ö, ba zatua zamaha-maha'ö.
- Böi tema fao'oduo saisö, ma labadu niha ma lö'ö. No ae tölu waŵa ba migö, töra ae dua waŵa mu'irö'ö.
- Böi tika mboto lala mba'e, böi döni mbulu nakhe ba zato. Böi fatiusi mbönökha zato.
- Böi timba doho si lö saefa.
- Böi töngö mbörö, tuha ono zalaŵa. Nehesi i yaŵa hogu, lalai sorai sobawaulu.
- Böi tuko wulaŵa faudumö, möi tanömö gologingöu. Böi dilo-diloi dalu mbanua, ihawui zui zikhalau.
- Böi tunö zi tenga fangifiu, fa böi öbe börö hogu. Böi o'ozui zi tenga bölödiu, ihandro gadulo mbisiu.
- Böi tunu zobou furi nawöu.
- Böi u'u nidanö, lö ö'ila ötema li nawöu.
- Böi fahoi gambala ba böi fahoi dufo, falö oroma bakha döla sangao.
- Böi faleke fali'era, böi fayaŵa afore. Böi fahera uli wondrahi, böi sa osiwawöi motöi ere..
- Bola mbago fangandrö nafo, era lakhö dötöhua.
- Bölödi nifaöndrö ba deu, mu'atulö'ö mbaŵa lökhö.
- Bö'ö wangenusi sangerönu, he ha nifalimözi isöndra. Bö'ö wangotu'ö si lö fozu, he nibahöni lö i'ila.
- Börö mafi ba danö, hogu mafi ba mbanua.
- Bosi ba mbörö, bosi ba hogu, böi erönu mbosi ba dalu.
- Böwö so'idanö gumbu, böwö so'idanö ndrekha. Lö ogö'ö na molökhö, lö falawu na motawa.
- Böwö, wanema mböwö.
- Bulu geu, rörö matiana, duru, rörö ziambu.
- Bulu mbala hili, bulu mbala ndraso. Bali-bali ba lelau, he zami he zafeto.
- Burutu ae mbawaulu mbatö, lö mofanö ha samösa. Ifaöndru awönia wofanö, ndra ina ba wobanua.
- Bu'u haga, wamao nasu, ba famböra göi wamadou manu.
Umbu edit
- ↑ Arakhagö fefu gamaedola andre tou no nifazaewe Marius Telaumbanua (Ama Pasca) ba grup Telegram Komunitas Wiki Nias, 16 November 2021
Fabaliŵa lala edit
Olayama Gamaedola: A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Bale zato: Olayama • Angombakhata • Bawagöli zato • Monganga afo • Nahia wamakori • Nga'örö spesial • Ngawalö wanolo • Safuria tebulö • Sanandrösa • Sangai halöŵö