Zeêuws edit
Etymologie edit
Over Middelnederlands groot, grote en Oudnederlands grōt van Oergermaons *grautaz 'grofkorrelig', zòdoende verwant mee grut. Buten de Germaonse taelen nie bekend. In de beteikenisse die-an oôns kenne allêne in de West-Germaonse taelen bekend; 't gewone woôrd in 't Oergermaons was dienkelijk *mikilaz (Gotisch mikils); in de Noôrd-Germaonse taelen gebruke ze afkommeliengen van *storaz (='t Zeêuwse woôrd stoer).
De munte: van Middeleêuws Latijn denarius grossus 'dikke pennieng'. De beteikenisse van 'ʼaolve stuver' is in geleêrde kriengen gevurmd en deu 't volk overgenome.
Omschrievienge edit
groôt bievoegelijk naemwoôrd
- uutgebreid van omvang, lengte etc., tegendeêl van klein
- (veraol bie kinders) volwasse
- Laeter a'k groôt bin wi'k noôit gin boer ore!
- groôs
- Gosternokke wat doet 'n wee groôt eej!
groôt o
- (historisch) zulvere muntje van 1/12 schellieng
- (laeter) 'aolve stuver, munt van 2 1/2 cent ('n schellienge was 6 stuvers)
- Da's dan vuuf grôten, ƒ0,125
Uutspraek edit
[ɣ̞roət], [ɣ̞ruɐt]
Verbugienge edit
grôte, grôten m, groô(t)s partitieve genitief
- trappen van vergliekienge
- afgeleid
Saemenstelliengen edit
Uutdruksels edit
- Groôt mee iets weze, ergest groôs mee/op weze
- Groôt mee iemand weze, vertrouwd mee iemand weze
- Groôt bie iemand weze/stae, gemeugen ore deu iemand
- ʼn Groôte(n), iets wat vreêd meevaolt
Dialectvarianten edit
Aore spelliengen edit
Ontlêniengen in aore taelen edit
- gro, groto Berbice-Nederlands
- groot, grooto, grōt, grōtō, gungu (onzeker), gro Neger'ollands
- gungu Maegdeneiland-Creooliengels
Vertaeliengen edit
Vertaeliengen
|
Bronnen edit
- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 296-7
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'groot'