Wp/ppl/Quiriguá

Quiriguá

Ne tiujtiupan ijikman pal Quiriguá nemi intzalan ne kan witz ne ejekat wan ne kan kisa ne tunal tik ne wey techan itukey Guatemala. Quiriguá nemi tik ne techan itukey Izabal.

Se takat itukey Frederick Catherwood wan ukse takat itukey John Lloyd Stepehns,  yejemet kiajsijket seki wey Tiujtiupan. Yejemet inwan ne tajtakamet nemituyat ka né, intzuntukey Payés, yejemet tesu kimatit katka ipanpa ne wey Tijtiupan. Yejemet maya kimatit katka ne inteku kinhilwia katka. Yejemet kiajsijket tik ne shiwit se shikipil chikwey tzunti ume pual (1840).

Ne tuijikniwan pal UNESCO kitukeytijket Quiriguá tik ne shiwit se shikipil, chiknawi tzunti nawi pual se (1981).

Ne tuijikniwan pal ne wey techan itukey Guatemala tapalewijket pal te ma kinhijtakuat.

Ne wey tiujtiupan pal Quiriguá katka ne inchan miak tuijikniwan Majmayamet nemit tik ne shiwit ume tzunti (200). Yejemet kimatit katka ka nemituyat Majmayamet walajtuyat pal ne wey Tiujtupan intukey Tikal.  Yejemet pejket kichiwat ne Tiujtiupan tik ne  shiwit makwil tzunti ume pual Majtakti (545).

Inat ka ne tuijikniwan ipal Copán tatuktijket tik Quiriguá. Sujsul uej katka pal yejemet tekitit ika nemik pal apanujket ka ikajku ne apan itukey Matagua, ini apan nemituya itech Quiriguá.

Tik ne shiwit chikume tzunti se pual majtakti (725) ne tatuktiani tik Quiriguá itukey katka K’ak Tiliw Chan Yoppat. Yaja kitzkij ne wey tatuktiani pal Copán, itukey katka Uaxaclajuun Ub’aah K’awiil wan miktij yaja ka ishpan miak Majmayamet. Yajika, ne tiujtiupan pal Quiriguá nakaket insel.

Yejemet kiketzket Quiriguá tik ne shijshiwit chikwey tzunti. Tik ne tiujtiupan pal Quiriguá nemit miak tet, melka ne tet itukey “K”, yaja sujsul galanchín, melka tesu kojtik, wan su tiktamachiwat, yaja kipia maya yey metros wan ume pual makwil centímetros.

Estela "K"