Wp/kus/Anthony Akoto Osei

< Wp‎ | kus
Wp > kus > Anthony Akoto Osei

Anthony Akoto Osei anԑ Ghana pↄlitis nwԑ’ԑd ka an banker, ba da du’a o nԑ nwadis anaasi la ni dabisim piinɛ anii yʋʋma 1953 ti paae nwadis atan’ la ni dabisim piisi yʋʋma 2023 la ni.[1] John Agyekum Kufuor Gↄmina diib win la ka Osei da an minista kanԑ gↄsid ligidi Ghana teŋ nↄbigir yԑla la ka da lԑn an minista kanԑ gↄsid ligidi nam yԑla. O da anԑ wadmaan n tis Old Tafo linԑ bԑ Ashanti Region sʋ’ʋlʋm la.[1]

Anthony Akoto Osei
human
Sex or gendermale Dɛmisim gbɛlima
Country of citizenshipGhana Dɛmisim gbɛlima
Given nameAnthony Dɛmisim gbɛlima
Date of birth18 April 1953 Dɛmisim gbɛlima
Place of birthPankrono Dɛmisim gbɛlima
Date of death20 March 2023 Dɛmisim gbɛlima
Languages spoken, written or signedEnglish Dɛmisim gbɛlima
Occupationeconomist, politician, banker Dɛmisim gbɛlima
Educated atHoward University, American University, Oberlin College, Opoku Ware Senior High School Dɛmisim gbɛlima
Member of political partyNew Patriotic Party Dɛmisim gbɛlima
Religion or worldviewChristianity Dɛmisim gbɛlima

Vʋm pin’ilʋg nԑ sakur yԑla

Ba du’a Osei nԑ bԑ Kumasi, tempʋʋg tita’ar linԑ bԑ Ashanti Region sʋ’ʋlʋm, nwadis anaasi la ni dabisim piina anii yʋʋma 1953.[1]O da keŋi o secondary sakuri bԑ AchimotaOpoku Ware Senior High Sakurin la. Lin nya’aŋ ka o tↄlis Oberlin College n bԑ Ohio ani ka o paam o digirii kasԑta gbaʋŋ linԑ an economics la.[1] Ka lԑn tↄlisi maali o mastԑs digirii linԑ an applied economics la yi American University linԑ bԑ USA la.[2] Ka lin nya’aŋ ka o lԑn tↄlis Howard University ni yʋʋma 1987 la ni n maal PhD zamisʋg linԑ an economics la.[1][3]

Tʋʋma

Osei da anԑ onԑ an da an Profԑsa n bԑ economics zamisʋg ni.[1]Nwadis atan’ la dabisim piisi nԑ ayↄpↄi la yʋʋma 2002, ka Osei da paas kpԑԑm banԑ tʋm n bԑ Merchant Bank (Ghana) Ltd la ni. Pↄi ka o naan tʋm ani la o da dԑŋim tʋmnԑ n bԑ Dillard University (USA) n an profԑsa, hali o da dԑŋim anԑ onԑ maan vԑԑnsʋg n bԑ Centre for Policy Analysis (Ghana) la ni.[4][5]

Pↄlitis

Osei da tʋmnԑ an Minista kanԑ gↄsid ligidi nam nԑ ti Ghana bԑllim nↄbigir yԑla la nya’andↄl nwadis anu la ni yʋʋma 2003 la ni ka da lԑn an tʋm n an onԑ san’an gↄmina kati ti teŋ la bԑllim sʋŋ yԑla.[3] Minista kanԑ da gↄsid ligidi nam Ghana bԑllim nↄbigir yԑla Kwadwo Baah Wiredu da kpila la nya’aŋ ka ba gaŋ Osei ye o an minista kanԑ na gↄsid ligidi nam Ghana bԑllim nↄbigir yԑla.[6] O da tʋm ani hali ti paae nwadig yinne la ni daba yuobʋ la yʋʋma 2009 la ni Wabʋg Na’adↄↄg la da bas na’am la tis Ma’asim Tiig Na’adↄↄg dim la ban da di yʋʋma 2008 vↄt kanԑ ka da maal la ni.[3][7]

Minista tʋʋma

Nwadis ayi la ni yʋʋma 2017 la ni, ka da zʋŋ Osei ye o an minista kanԑ an Monitoring and Evaluation Nana Akufo-Addo n da vԑԑnsi gↄsi o yԑla naae la, vԑԑnsʋg la da maali bԑ Ghana wadmaanib yir la ni.[8][9]Monitoring nԑ Evaluation minista tʋʋma la ba da nan yↄ’ↄgi li nԑ paalim ye li sʋŋ ka ba gↄsid Ghana tʋʋma nԑ ken si’em nԑ gban’asʋma yԑla lin nan si’em ka gↄmina la nↄzi’ela la nyaŋi tʋm sʋŋa nԑ li tuon ken.[10]

Nwadis anu la yʋʋma 2017, ka gↄmina Nana Akufo-Addo da put Anthony Akoto Osei ye o paas ministanam bam piina awai (19) la ni. Ba da zaŋ Ministanam piina awai 19 nwa yʋda tis Ghana wadmaanib yir la ni ka Profԑsa Aaron Mike Oquaye onԑ an wadmaanib yir kpԑԑm onԑ gↄsid wadmaanib pian’ad la mↄↄli tis yir la. Osei an minista kpԑԑm la zug da bԑ gↄmina la tuon saŋa wʋsa sʋŋid nԑ gban’asa banԑ da ken wʋsa kati wa’ae Ghana nↄbigir yԑla.[11]

Kpi'eʋŋ sieba banԑ ni ka o da lԑn paam

O da anԑ Centre for Policy Analysis (CEPA) kpԑԑm, Accra; o da anԑ World Bank (Korean Division) kpԑԑm, yʋʋma 1987 la ni. O da lԑn anԑ profԑsa linԑ economics la nya’andↄl n bԑ Howard Nyunivԑsiti la lin da yi yʋʋma 1984 ti paae 1995 la ni.[12]O da lԑn tʋm an onԑ san’an, ka an Minista onԑ gↄsid ligidi nԑ teŋ la nↄbigir yԑla yʋʋma  2001 ti paae 2003 la ni ka lԑn Minista onԑ gↄsid ligidi nԑ teŋ la nↄbigir yԑla nya’andↄl yʋʋma 2003 la ni ti paae yʋʋma 2007 la ni ka da lԑn kena an Minister of State, lin da yi yʋʋm 2007 ti paae yʋʋma 2008 la ni. Onԑ da an minista onԑ gↄsid ligidi nam yԑla la lin da yi nwadis awai la ni yʋʋma   2008 ti paae nwadig yinne la li daba yuobʋ yʋʋma 2009; onԑ da lԑn an wadmaan n tis Old Tafo-Pankrono sʋ’ʋlʋm la  lin da yi nwadig yinne la ni yʋʋma 2005 ti nwadig yinne la ni yʋʋma 2017 la ni.[1]

Vↄɔtʋg yԑla

Ba da vↄti gaŋ Osei o ye o an wadmaan n tis Old Tafo sʋ’ʋlʋm linԑ Ashanti Region Ghana la, o yiiga ken da anԑ yʋʋma 2004 la ni ka o da kpԑn’ wadmaanib yir la.[13][14][15] O da zi’enԑ Wabʋg Na’adↄↄg la zugu di kʋk la.[14][15]O sʋ’ʋlʋm la da paas kʋkʋs bam piistan’ nԑ awai banԑ ka Wabʋg Na’adↄↄg dim da paam n bԑ  la ni Ashanti Region sʋ’ʋlʋm la.[16] Yʋʋm kanna Wabʋg Na’adↄↄg wadmaanib la da zu’oe gat, ba da anԑ 128 n yi wadmaanib la kanl wʋsa linԑ da an 230 la ni.[17]Yʋʋma 2004 la ni la O da paamnԑ vↄt bam 34,957  n yi vↄt la kanl wʋsa linԑ da an 44,000 la ni.[14][15] Kↄbiga pʋʋginԑ o da mↄri 79.4% vↄt la wʋsa pʋʋgin.[14][15] Onԑ Salu Ibrahim Ma’asim Tiig Na’adↄↄg nid, Andrews K Asamoah-Akoto onԑ da an CPP nid la nԑ Amediku Dominic D Quarshie onԑ da zi’e o nyari la ka o di ka basi ba.[14][15]Wadmaanib bama tan’ nwa da paamnԑ vↄt bam 7,116 (16.2%), 426 (1%) nԑ 1,501  (3.4%), wʋʋ ba yʋda la tʋʋnl dↄl taab si’em la, n yi vↄt la kanl ni.[14][15]

2008 Vɔↄtʋg yɛlaYʋʋma 2008 la ni, ka ba da lԑn vↄt ka Osei di Wabʋg Na’adↄↄg nↄba zug n bԑ sʋ’ʋlʋm kan noo ni.[18][19]O sʋ’ʋlʋm la da paas kʋkʋs bam piistan’ nԑ anaasi banԑ ka Wabʋg Na’adↄↄg dim da paam n bԑ  la ni Ashanti Region sʋ’ʋlʋm la.[20] Yʋʋm kanna Wabʋg Na’adↄↄg wadmaanib la da zu’oe gat, ba da anԑ 109 n yi wadmaanib la kanl wʋsa linԑ da an 230 la ni.[21] Osei  da paamnԑ vↄt bam 36,171 n yi vↄt la kanl wʋsa linԑ da an  47,478 la ni.[18][19] Kↄbiga pʋʋginԑ o da mↄri 76.18% vↄt la kanl wʋsa ni.[18][19] Onԑ Swallah Ali PNC nid, Dominic Kwabena Anomah Ma’asim Tiig nid, Issah Abdul Salam CPP nid, nԑ  Mohammed Rabui Umar RPD da zi’en ka o di ka basi ba.[18][19] Na’anya’andi atan’ nwa da paamnԑ  427, 10,386, 375 nԑ 119 vↄt, wʋʋ ba yʋda la tʋʋnl si’em la, n yi vↄt la kanl wʋsa ni.[18][19] Kↄbiga pʋʋginԑ ba da paamnԑ  37.59%, 5.43% nԑ 1.28%, wʋʋ ba yʋda tʋʋnl dↄl si’em la, , n yi vↄt la kanl wʋsa ni.[18][19]

2012 Vɔↄtʋg yɛlaYʋʋma 2012 vↄɔt la ni la ka ba vↄt ka Osei lԑn di n bԑ sʋ’ʋlʋm ni ya’as.[22][23] O da paamnԑ vↄt bam 43,561 yi vↄt la wʋsa linԑ da an 57,478 la ni.[22][23] Kↄbiga pʋʋginԑ o da mↄr 75.79% vↄt la kanl wʋsa ni.[22][23] On nԑ Memuna Kabore Abu-Bakr  Ma’asim Tiig nid, Faruk Muhammed Tankoh PNC nid nԑ Issah Abdul Salam onԑ da an CPP nid la da zi’en ka o di ka basi ba.[22][23] Ba wʋsa da paamnԑ vↄt bam 13,454, 149 nԑ 314 votes, wʋʋ ba yʋda la tʋʋnl taaba si’em la, n yi vↄt la kanl wʋsa ni Kↄbiga pʋʋginԑ ba da mↄri 23.41%, 0.26% and 0.55%, wʋʋ ba yʋda tʋʋnl taaba si’em la, vↄt la kanl wʋsa ni.[22][23]

O vʋm bԑllim nԑ o kʋm

Osei da anԑ Kristo biig onԑ an Catholic nid.[1]O da di pu’a mↄr biis atan’. O da kpinԑ nwadis atan’ la dabisim piisi la yʋʋma 2023 la ni, o nyԑ yʋʋma piisyuobʋ nԑ awai (69).[1]

Ghanvɛɛnsa

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 http://www.ghanamps.com/mps/details.php?id=5279
  2. https://www.parliament.gh/mps?mp=205
  3. 3.0 3.1 3.2 https://ifsghana.org/ranking-member-finance-standing-committee-ex-officio-member/
  4. http://otma.gov.gh/members-parliament.php
  5. https://www.ghanaweb.com/person/Anthony-Akoto-Osei-2527
  6. https://www.modernghana.com/news/183626/ghanas-finance-minister-dies-baah-wiredu.html
  7. https://www.modernghana.com/news/318872/i-deserve-another-term-akoto-osei.html
  8. https://www.graphic.com.gh/news/general-news/2nd-batch-of-ministerial-nominees-ursula-akoto-osei-joe-ghartey-in.html
  9. https://yen.com.gh/88693-president-akufo-addo-swears-otiko-djaba-al-ministers.html
  10. https://citifmonline.com/2017/01/dr-akoto-osei-heads-new-monitoring-and-evaluation-ministry/
  11. https://web.archive.org/web/20170731025902/http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/entertainment/Arts-Minister-Catherine-Afeku-makes-it-to-Cabinet-542839
  12. https://www.primenewsghana.com/politics/profile-of-dr-anthony-akoto-osei-minister-designate-for-monitoring-and-evaluation.html
  13. https://www.parliament.gh/mps?mp=205
  14. 14.0 14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/ashanti/37/index.php
  15. 15.0 15.1 15.2 15.3 15.4 15.5 https://en.wikipedia.org/wiki/Anthony_Akoto_Osei#cite_ref-:3_15-4
  16. https://www.fact-checkghana.com/statistics-presidential-parliamentary-election-results/
  17. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2004/president/index.php
  18. 18.0 18.1 18.2 18.3 18.4 18.5 https://en.wikipedia.org/wiki/Anthony_Akoto_Osei#cite_ref-:4_18-2
  19. 19.0 19.1 19.2 19.3 19.4 19.5 https://en.wikipedia.org/wiki/Anthony_Akoto_Osei#cite_ref-:5_19-2
  20. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/ashanti/index.php
  21. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2008/index.php
  22. 22.0 22.1 22.2 22.3 22.4 http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2012/ashanti/37/index.php
  23. 23.0 23.1 23.2 23.3 23.4 https://en.wikipedia.org/wiki/Anthony_Akoto_Osei#cite_ref-:7_23-1