Beluçki jü zonê do İrankiyo zımeo rozawano ke verozê rozakotena İrani, verozê Afğanıstani u rozawanê Pakıstani, yanê Beluçıstan de qesey beno.
Beluçki de, zê Rexşanki (Serhedki), Pencgurki, Kelarki, Serawanki, Laşarki, Kêçki, lehçê verê dengızi u Beluçkiyê rozakotena Hilli, mıxtelıf diyaleki estê.
Gramerê Beluçki sero edit
Peybendê şexsu edit
Jükek
| Kes | Peybendê Beluçki | Peybendê Zazaki |
|---|---|---|
| 1. | –â(n) | -an |
| 2. | -e | -ay |
| 3. | -i | -o (neri) / -a (ma[y]) |
Xêlê
| Kes | Peybendê Beluçki | Peybendê Zazaki |
|---|---|---|
| 1. | –ê | -ime |
| 2. | -e | -ê |
| 3. | -â | -ê |
Halê namu edit
Beluçki de dı halê namu estê:
| - | Hal | Ebe Latinki |
|---|---|---|
| 1. | Halo rast | casus rectus |
| 2. | Halo çewt | casus obliquus |
Halo rast de zemirê kesu edit
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| man | ez |
| to | tı |
| â | o (neri) a (ma[y]) |
| mâ | ma |
| şumâ | şıma |
| ân | ê |
Halo çewt de zemirê kesu edit
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| manâ | mı[n] |
| tarâ | to |
| ây | [d]ey (neri) [d]aê (ma[y]) |
| mârâ | ma |
| şumâ râ | şıma |
| âyân | [d]inan |
Zemirê wayiriye edit
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| manî | yê mı[n] |
| tay | yê to |
| âyî | yê [d]ey (neri) yê [d]aê (ma[y]) |
| me | yê ma |
| şume | yê şıma |
| âyânî | yê [d]inan |
Waxtqesey edit
Beluçki de halo ergatif ki esto. Cokao ke ontisê waxtqesu, waxtê veri de gorê waxtqesunê transitif u intransitifu beno:
Waxto verên [ebe ho diyo] (preterite) edit
Waxtqeseo intransitif
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| man şutô | ez şiyane |
Waxtqeseo transitif
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| manâ guşt | mı[n] vat |
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| manâ tao dîst | mı[n] tı diya |
Waxto verên [gumankerdene] (perfect) edit
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| man şutagô | ez şiyane |
| manâ guşta | mı[n] vato |
Waxto verêni ra raver (pluperfect) edit
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| man şutagitô | ez şi bi |
| manâ guştaga | mı[n] vati bi |
Waxto verên [raverberdene] (imperfect) edit
| Beluçki | Zazaki |
|---|---|
| man buşutenô | ez bışiyêne |
| manâ buguşteno | mı[n] bıvatêne |
Alfabê Beluçki edit
Aa, Áá, Bb, Dd, Ďď, Ee, Ff, Gg, Ĝĝ, Hh, Ii, Íí, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Řř, Ss, Šš, Tt, Ťť, Uu, Úú, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz, Žž.
Herfê vengıni edit
Beluçki de hirê herfê vengınê kılmeki (a, i, u), phonc ki herfê vengınê dergi (â, î, û, ê, ô) estê.
Diftongi edit
Beluçki de dı diftongi estê: ay, aw
Qayt ke edit
Çımey edit
- Elfenbein, 1989 u Jahani, 1989
- Xerita Diyalektunê Beluçki